Η προσπάθεια του Παττακού να ελέγξεις τις εφημερίδες της εποχής. "Ή μαζί μας, ή στη σιωπή""21 Απριλίου 1967: Το χρονικό της δικτατορίας, Το κλείσιμο των εφημερίδων μας και ο κατ' οίκον περιορισμός, Η απόδραση, Σαλτσβούργο και Στρασβούργο, Η κατάθεσή μου στο Κογκρέσο, Θάνατοι Γ. Παπανδρέου και Γ. Σεφέρη, "Εδώ Πολυτεχνείο...", Έρχεται ο Καραμανλής". Το βιβλίο "Πενήντα και κάτι... δημοσιογραφικά χρόνια" αποτελεί την αυτοβιογραφική κατάθεση της Ελένης Βλάχου. Ο τρίτος τόμος τιτλοφορείται "Ο αγώνας των "ανθελλήνων" (1967-1974)" και αναφέρεται φυσικά στη μαύρη επταετία, πρωτεργάτης της οποίας ήταν και ο Στυλιανός Παττακός με την "παρέα" του.
"Ίσως το πιο επικίνδυνο από όλα τα φαινόμενα της ελληνικής ζωής, είναι αυτή η τάση να πιστεύουμε περισσότερο στους μύθους παρά στην πραγματικότητα", έγραφε η τότε εκδότρια του περιοδικού "Εικόνες", της "Καθημερινής" και της "Μεσημβρινής".
Το 1967 διέκοψε την έκδοση των εντύπων της, αντιδρώντας στη στρατιωτική δικτατορία. Η χούντα της επέβαλε κατ’ οίκον περιορισμό αλλά στις 15 Δεκεμβρίου του 1967 δραπέτευσε πηδώντας από την ταράτσα του σπιτιού της στη ταράτσα του διπλανού σπιτιού. Στη συνέχεια διέφυγε στο εξωτερικό και εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο όπου παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια της δικτατορίας. Από εκεί εξέδιδε το περιοδικό "Hellenic Review" στο οποίο δημοσιεύονταν κείμενα και σκίτσα κατά της δικτατορίας. Το διάστημα αυτό ταξίδεψε σε πολλές χώρες της Ευρώπης, στην Αμερική και στην Αφρική και ανέπτυξε έντονη αντιδικτατορική δράση. Στην Ελλάδα επέστρεψε τον Αύγουστο του 1974 και τον επόμενο μήνα επανακυκλοφόρησε την "Καθημερινή".
"Αθήνα, 4 Οκτωβρίου 1967
Ένας ξαφνικός θόρυβος μας ξύπνησε.
Ήταν εφτά το πρωί. Κάποιοι χτυπούσαν δυνατά την πόρτα του διαμερίσματός μας και ταυτόχρονα χτυπούσαν ασταμάτητα το κουδούνι.
-Ασφάλεια, είπε το μπλε κοστούμι. Έχουμε εντολή να κάνουμε έρευνα.
-Έχετε ένταλμα;
-Δεν χρειαζόμαστε ένταλμα.
-Έχετε καμιά ταυτότητα; επέμεινε ο άνδρας μου. Πώς ξέρουμε ότι είστε της Ασφάλειας;
Ο άλλος χαμογέλασε συμπονετικά.
-Εσείς δεν χρειάζεται να ξέρετε τίποτα. Εμείς είμαστε αυτοί που πρέπει να ξέρουμε.
Δεν έχω αλλάξει ούτε μια λέξη απ' αυτό το λακωνικό διάλογο που σημάδεψε την αρχή της εποχής της σύλληψης μας στο σπίτι, και δε νομίζω ότι θα ξεχάσω ποτέ αυτή την τρομακτικά απλή εφαρμογή του όρου "ολοκληρωτικό καθεστώς" στην καθημερινή ζωή".
Τι είχε προηγηθεί; Ο αγώνας των χουντικών να ελέγξουν αρχικά και στην πορεία να κλείσουν όλες τις εφημερίδες, αριστερών ή κεντροδεξιών "αποχρώσεων", μετά την άρση της λογοκρισίας που είχε κρατήσει για ένα πολύ μικρό διάστημα το '67.
Η Ελένη Βλάχου περιγράφει τη συνάντηση της με τον Παττακό:
"Τον πρώτο από την άγνωστη τριανδρία, τον Στυλιανό Παττακό, τον γνωρίσαμε την Τρίτη 25 Απριλίου το βράδυ. Ήταν περασμένες δέκα, όταν έφτασε στο σπίτι μας στην οδό Μουρούζη 1. Κοντός και βαρύς, φορούσε τα πολιτικά σαν μια ασυνήθιστη στολή, ήταν ωχρός, κατάκοπος, αλλά πλημμυρισμένος από υπερηφάνεια και ευτυχία. Κάθισε σε μια γωνιά του καναπέ, ήπιε μια γουλιά ουίσκι και μπήκε αμέσως στο θέμα:
-Γιατί αυτές οι δύο λαμπρές εφημερίδες, που τόσο αγαπούν οι καλοί Έλληνες, η "Καθημερινή και η "Μεσημβρινή" δεν έρχονται να ενώσουν τη φωνή τους στον πανελλήνιο ενθουσιασμό; Τί λέτε; Λογοκρισία; Μα δεν υπάρχει λογοκρισία για εσάς! Αφού θα γράφετε τα "σωστά". Θα είσαστε μαζί μας! Θα μας βοηθάτε. Θα δημιουργήσουμε μαζί μια καινούργια Ελλάδα!
Προσπαθήσαμε να αλλάξουμε τη συζήτηση και τον ρωτήσαμε ποιοι ήταν οι κίνδυνοι που είχαν απειλήσει την Ελλάδα, και γιατί είχαν μεταχειριστεί το όνομα του Βασιλέως.
Μας κοίταζε με ορθάνοιχτα, ανέκφραστα μάτια. Δεν απάντησε στην πρώτη ερώτηση, αλλά παραδέχθηκε την απάτη με ενθουσιασμό:
-Μα έπρεπε να μεταχειρισθούμε το όνομα του Βασιλέως! Και της Κυβερνήσεως! Έπρεπε αμέσως να παρασύρομε και τον κόσμο και τον υπόλοιπο Ελληνικό Στρατό! Θέλαμε να σώσομε την Ελλάδα χωρίς αιματοχυσία. Μοναχοί μας. Χωρίς καμία βοήθεια! Θα σας την πω όλη την ένδοξη ιστορία, για να τη δημοσιεύσετε στην αγαπημένη "Καθημερινή".
Σταμάτησε λίγο, ίσως για καμιά ενθαρρυντική κουβέντα, αλλά όπως τον ακούγαμε σιωπηλοί, συνέχισε:
-Βλέπετε, είχε φτάσει η ώρα μας. Όλα τα είχαμε προετοιμάσει εν πλήρει μυστικότητι. Η κόρη μου χρησίμευε για γραμματεύες, η ίδια έγραφε στη μηχανή τις οδηγίες. Και όταν δόθηκε η διαταγή...
-Πότε;
-Την Πέμπτη. Φώναξα τους άνδρες μου λίγο πριν από τα μεσάνυχτα και τους είπα ότι η ιερά στιγμή είχε φτάσει. Ότι ήταν οι διαλεγμένοι γιοι της Ελλάδος. Ότι όλες οι ερχόμενες γενεές θα τους έβλεπαν σαν ήρωες. Όταν τελείωσα, ο ενθουσιασμός τους δεν είχε όρια! Ήταν όλοι έτοιμοι να πεθάνουν για την Πατρίδα! Ν' αντιμετωπίσουμε κάθε εχθρό!
-Ποιον εχθρό;
Αλλά πολύ γρήγορα είχαμε καταλάβει ότι δεν υπήρχε δυνατότης ούτε επικοινωνίας ούτε διαλόγου με τον Ταξίαρχο. Ο άνθρωπος ήταν ο μόνος από τους συνωμότες που πίστευε στην αποστολή του, που δεν αναζητούσε εξηγήσεις και δικαιολογίες και προχωρούσε ανένδοτος, με τη δύναμη που χαρίζει η αμάθεια και η πεισματική κουτοπονηριά. Έτσι θυμάμαι, σαν να είναι τώρα, την αντίδραση που είχαμε, σχεδόν αυτόματη, όταν έκλεισε η πόρτα πίσω του.
-Τι είναι τούτο!
Τι είναι "τούτο", ότι τί είναι "αυτός". Δεν ήταν άνθρωπος. Ήταν "πράμα". Τώρα, για το πώς είχε βρεθεί σε τέτοια υπεύθυνη, σημαντική θέση, το πώς του είχαν εμπιστευθεί τέτοιο πόστο, είναι άλλη ιστορία. Τη βαριά ευθύνη του Παττακού και της συντροφιάς του την φέρουν άλλοι, στρατιωτικοί και πολιτικοί".
Έναν κλόουν που οδηγεί τανκς, ποιος τον φοβάται;
Σε άλλο σημείο του βιβλίου, η Ελένη Βλάχου αναφέρεται σε κείμενο του Christopher Janus, ο οποίος διασκεύαζε την "Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων" για να καυτηριάσει την ελληνική δικτατορία.
Λέει ο Τρελός Καπελάς:
"Με το να μη βγάζει πια τις εφημερίδες της η Βλάχου αύξησε σημαντικά τους μη αναγνώστες της. Δηλαδή αντί να έχει 200.000 αναγνώστες, απέκτησε περί τα δύο εκατομμύρια μη αναγνωστών που ασχολούνται μαζί της γιατί δεν έχουν τις εφημερίδες της να διαβάσουν...
-Ω Θεέ μου!, φώναξε η Αλίκη, και τώρα η Ελένη Βλάχου έδωσε μια συνέντευξη σε ιταλική εφημερίδα και ονόμασε τον συνταγματάρχη Παττακό "Κλόουν".
-Καλά, και τί πειράζει; Κάθε μέρα κάποιος ονομάζει τον Σπύρο Άγκνιου κάτι χειρότερο και δεν τον νοιάζει...
-Είναι διαφορετικά τα πράγματα σε μια δικτατορία, είπε η Αλίκη. Μπορείς να κατηγορήσεις έναν δικτάτορα για κτηνωδίες, για εγκλήματα... Αρκεί να ξυπνάς τον φόβο του κόσμου. Οι δικτάτορες δεν μπορούν να κυβερνήσουν αν δεν τους φοβούνται... Αλλά έναν κλόουν που οδηγεί τανκς, ποιος τον φοβάται;".
Η Βλάχου εκτός από κλόουν χαρακτηρίζει τον Παττακό "αδαή", γράφοντας πως όλοι οι πραξικοπηματίες κατακρεουργούσαν την ελληνική γλώσσα. Αξίζει να σημειωθεί πως τα παραπάνω καταγράφονται σε ένα συγκλονιστικό κείμενο - ιστορικό ντοκουμέντο μιας εμβληματικής γυναίκας της δημοσιογραφίας που στήριζε τον κεντροδεξιό χώρο.
Όπλο του ο φόβος
Ο Παττακός παρέμεινε αμετανόητος μέχρι τον θάνατο του. "Αν είχα τα μέσα θα το ξανάκανα", έλεγε και πρόσθετε για τα βασανιστήρια Μουστακλή, Παναγούλη και άλλων: "Καλά του κάναμε, να ησυχάσουμε. Η δύναμις επιβάλλεται διά παντός τρόπου".
Ο Γιάννης Κάτρης που είχε περάσει από τη Μακρόνησο την περίοδο του Εμφυλίου, στην κλασική μελέτη του "Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα", αναφέρει:
"Η ουσιωδέστερη διάκρισή του από τους Παπαδόπουλο και Μακαρέζο είναι ότι οι μεν δύο δεν στερούνται ευφυΐας, ενώ ο Παττακός στερείται. Όταν τον Νοέμβριο του 1968 δύο πρώην κρατούμενοι που κουβάλησε η χούντα στο Συμβούλιο της Ευρώπης για να διαψεύσουν τις κατηγορίες περί βασανιστηρίων μεταβλήθηκαν από μάρτυρες υπερασπίσεως σε μάρτυρες κατηγορίας, βεβαιώνοντας ότι και οι ίδιοι είχαν βασανιστεί, ο Παττακός εδήλωσε:
-Μπορεί να είμαστε ή βασανιστές ή ηλίθιοι. Όχι όμως και τα δύο...
Η θρησκοληψία ήταν το τρίτο, μετά την εθνικοφροσύνη και τον αντικομμουνισμό, επάγγελμά του.
Είχε ανώτερο βαθμό στη μασονική στοά. Ταυτόχρονα, ήταν επίλεκτο μέλος των πανίσχυρων θρησκευτικών οργανώσεων "Zωή" και "Σωτήρ", που είχαν στενούς δεσμούς με το παλάτι και τη CIA. Μοναρχικός, δεξιός, οπαδός της ΕΡΕ, γλοιώδης θαυμαστής του Καραμανλή, εχθρός των Παπανδρέου και της δημοκρατίας, εξασφάλισε άνετα την εύνοια της αμερικανικής στρατιωτικής αποστολής.
Κατά τον Παττακό, το υπέρτατο δίδαγμα του Χριστιανισμού είναι ο φόβος. Και επί του φόβου, λέει, θα οικοδομηθεί το έθνος των Ελλήνων Χριστιανών. Οι Έλληνες κάτω από το δικό μας καθεστώς φέρονται καλά επειδή μας φοβούνται".
Το πραξικόπημα του Απριλίου 1967 με την επίκληση του μύθου περί ενόπλων κομμουνιστών που επρόκειτο να καταλάβουν την εξουσία, οργανώθηκε και εκτελέστηκε από τους συνωμότες με την πρότερη στήριξη του Παλατιού στους Συνταγματάρχες, τους οποίους και έβλεπε σαν εγγυητές σταθερότητας.
Ο Παττακός συνελήφθη το 1974 και φυλακίστηκε στην Κέα. Το 1975 καταδικάστηκε σε θάνατο για στάση, ισόβια κάθειρξη και καθαίρεση με ταυτόχρονο υποβιβασμό στον βαθμό του στρατιώτη για εσχάτη προδοσία. Η ποινή του υπέπεσε σε ισόβια κατά την περίοδο διακυβέρνησης Καραμανλή. Το 1990 αποφυλακίστηκε "λόγω ανηκέστου βλάβης", με περιοριστικούς όρους, κατά την περίοδο διακυβέρνησης Μητσοτάκη.
Πέθανε το Σάββατο σε ηλικία 104 ετών και κηδεύεται στο Ρέθυμνο, όπου θα βρεθούν πλείστοι νοσταλγοί της χούντας. Ο Στυλιανός Παττακός δεν ήταν ο τελευταίος εν ζωή χουντικός, όπως γράφτηκε από κάποιους. Να το θυμόμαστε πολύ καλά αυτό.
Περί μύθων χούντας: Η ελληνική οικονομία κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1967-1974) και Journal of the Hellenic Diaspora Vol 2 (1975)
"Συνοψίζοντας, η οικονομική ανάπτυξη υπό του καθεστώτος ήταν σε γενική ανάλυση, πλασματική. Δεν υπήρχε ανάπτυξη στους ουσιώδεις τομείς της οικονομίας όπως η βιομηχανία και η αγροτική παραγωγή. Το καθεστώς παρείχε φορολογικά και πιστωτικά προνόμια σε ξένα και εγχώρια μονοπώλια. Επικεντρώθηκε στην επέκταση των μη παραγωγικών τομέων όπως τουρισμός, ναυτιλία και στέγαση.
Αυτή η κατάσταση αύξησε την εξάρτιση της χώρας σε ξένες εισαγωγές, συμπεριλαμβανομένων και εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, και επιδείνωσε τα προβλήματα σχετικά του ισοσκελισμού του εμπορίου. Τα οικονομικά προβλήματα του καθεστώτος χειροτέρευσαν από την ακολουθούμενη ασθενή νομισματική και δημοσιονομική πολιτική. Για να αποκαταστήσει την ισορροπία του εμπορίου, το καθεστώς κατέφυγε σε αναγκαστικά δάνεια τα οποία είναι κατώτερες μέθοδοι οικονομικής διαχείρισης.
Το καθεστώς άστοχα επιμήκυνε τις πιστώσεις, κυρίως για εισαγωγές καταναλωτικών προϊόντων, αύξησε σημαντικά την κυκλοφορία του χρήματος και προξένησε έμμετρη κατανάλωση η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον καλπάζοντα πληθωρισμό ο ποίος είχε αντίκτυπο στα πραγματικά έσοδα της εργατικής τάξης. Πιθανόν δεν είναι σύμπτωση ότι οι απεργίες, ή οι ενδεχόμενες απεργίες από αγρότες, οικοδόμους, εργαζόμενους στον τύπο και δασκάλους, διαφαίνονταν ακόμα πριν από την πτώση του καθεστώτος του Παπαδόπουλου.
Αδιαμφισβήτητα, η απότομη οικονομική πτώση κατά τους τελευταίους μήνες του 1973 αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα για την αλλαγή κυβερνήσεων τον Νοέμβρη του 1973 όσο και τον Ιούλη του 1974". (Βασίλης Καφίρης)
Αντί επιλόγου:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου