Στα βάθη της Γαλιλαίας, στο σημερινό Ισραήλ, μια άνευ προηγουμένου
αρχαιολογική ανακάλυψη ρίχνει φως στους πρώτους κατοίκους της ασιατικής ηπείρου. Το Σπήλαιο του Μανότ, στα σύνορα με τον Λίβανο, προσφέρει στοιχεία τελετουργικών συναθροίσεων που ανάγονται 35.000 χρόνια στο παρελθόν, αποτελώντας μοναδική απόδειξη των κοινωνικών και πνευματικών πρακτικών των πρώτων σύγχρονων ανθρώπων.Το εύρημα, το οποίο δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, αποτελεί ορόσημο στην ανθρωπολογική μελέτη.
Με επικεφαλής μελετητές από το Ισραήλ, το πρόγραμμα διεξάγεται με διεθνείς συνεργασίες, μεταξύ των οποίων μια ομάδα από την οδοντιατρική σχολή του πανεπιστημίου Case Reserve, η οποία εργάζεται στο σημείο για πάνω από μία δεκαετία.
Από την ανακάλυψή του, το 2008, κατά την κατασκευή ενός οικιστικού συμπλέγματος σε ένα ορεινό καταφύγιο από εργάτες, το Σπήλαιο του Μανότ, έχει μετατραπεί σε αρχαιολογικό θησαυρό.
Χώρος κατοικίας για τους Νεάντερταλ και τους Homo Sapiens σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, το σπήλαιο προσφέρει μοναδικά στοιχεία σχετικά την επαφή και, ενδεχομένως, την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα δύο αυτά είδη. Το 2015, μελετητές του CWRU ταυτοποίησαν ένα κρανίο 55.000 ετών, το οποίο συνδύαζε γνωρίσματα των Νεάντερταλ και του σύγχρονου ανθρώπου, απτά στοιχεία που μαρτυρούν τη γενετική επιμιξία ανάμεσα στα δύο είδη.
Ενώ η είσοδος της σπηλιάς κατοικούνταν, η πρόσφατη ανακάλυψη σε πιο βαθύ τμήμα του, οκτώ επίπεδα κάτω από την επιφάνεια, μαρτυρά μια πολύ διαφορετική χρήση του χώρου. Στο σκοτεινό, σπηλαιώδες εσωτερικό του, οι μελετητές ανακάλυψαν ενδείξεις τελετουργικών δραστηριοτήτων, οι οποίες μαρτυρούν μια ξεκάθαρη διάκριση ανάμεσα στην καθημερινή ζωή και τις συμβολικές ή πνευματικές πρακτικές.
«Ο βράχος της χελώνας»
To κεντρικό σημείο του σπηλαίου, είναι ένας λαξευμένος βράχος, γνωστός ως «ο βράχος της χελώνας». Επίτηδες τοποθετημένος σε μια φυσική κόγχη, η επιφάνειά του έχει τρισδιάστατο σχέδιο που προσομοιάζει στο καβούκι χελώνας.
Σύμφωνα με τον Omry Barzilai, αρχαιολόγο από το πανεπιστήμιο της Χάιφα και της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων, η θέση του βράχου υποδηλώνει τη σημασία του, πιθανώς ως αντικείμενο λατρείας ή πνευματικό τοτέμ. Η ξεχωριστή του θέση, μακριά από τις καθημερινές δραστηριότητες, καταδεικνύει βαθύ συμβολικό μήνυμα, δήλωσε ο Barzilai.
Το φυσικό περιβάλλον του σπηλαίου, με ακουστική που ενισχύει την ηχώ, υποδηλώνει ότι μπορεί να ήταν και σημείο συγκέντρωσης μεγάλων ομάδων.
Επιπλέον, η ύπαρξη στάχτης από ξύλα σε παρακείμενους σταλαγμίτες δείχνει ότι, οι προϊστορικοί κάτοικοι χρησιμοποιούσαν πυρσούς για να φωτίζουν τον χώρο, μια προσπάθεια που τονίζει τη σημασία του χώρου για τις κοινωνικές πρακτικές που αποκαλύπτει.
Τα μυστικά του σπηλαίου
Μία αξιοσημείωτη πτυχή του προγράμματος, αποτελεί η διεπιστημονική συνεργασία που αποκάλυψε τα μυστικά του σπηλαίου. Η συμμετοχή του πανεπιστημίου Case Western, της οδοντιατρικής σχολής, υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική.
Από το 2012, με επικεφαλής τον τότε κοσμήτορα της σχολής Jerold Goldberg, ο ετήσιος προϋπολογισμός του προγράμματος, ανήλθε στα 20.000 δολάρια για τη δεκαετή μελέτη από τους φοιτητές της οδοντιατρικής του σπηλαίου του Μάνοτ.
Η συμβολή των φοιτητών, υπήρξε καθοριστική για μια αρχαιολογική ανασκαφή αυτού του είδους, καθώς η εκπαίδευσή τους στην ανατομία, τους έδωσε τη δυνατότητα να αναγνωρίσουν αμέσως τα θραύσματα των οστών ανάμεσα στις πέτρες. Σύμφωνα με τον Mark Hans, καθηγητή και πρόεδρο της ορθοδοντικής σχολής, τα δόντια, χάρη στο σκληρό τους υλικό, είναι τα καλύτερα διατηρημένα στοιχεία των σκελετών. Γι’ αυτό η οδοντική έχει καθοριστικό ρόλο στην ανθρωπολογία, ειδικά στην μελέτη της ανάπτυξης του ανθρώπινου προσώπου, εξηγεί ο Hans.
Το πρόγραμμα για το σπήλαιο Μάνοτ, αποτελεί ένα διεθνές εγχείρημα το οποία συγκαλεί ειδικούς από ετερόκλητες ειδικότητες. Μεταξύ αυτών, η Linda Spurlock βιολογική ανθρωπολόγος από το πανεπιστήμιο Kent, η οποία έχει συμβάλει στην αναδόμηση των ανθρώπινων προσώπων από τα κρανία, εμπλουτίζοντας τις ανακαλύψεις με την εικονική διάσταση.
Η συνεργατική αυτή προσπάθεια, η οποία πραγματοποιείται με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων στα θηλαστικά, τη χρονολόγηση με ουράνιο και την ανάλυση εστιών, έχει προσφέρει βαθιά κατανόηση της σπηλιάς και των κατοίκων της.
Εκτός από το πανεπιστήμιο Case Western Reserve και την Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων, συμμετέχουν και άλλοι φορείς και ιδρύματα, όπως το πανεπιστήμιο της Χάιφα, το πανεπιστήμιο της Βιέννης, της Βαρκελώνης, το ίδρυμα Leakey, μεταξύ πολλών άλλων.
Το παγκόσμιο αυτό εγχείρημα είναι δυνατό χάρη στην οικονομική στήριξη οργανισμών όπως το ίδρυμα Dan David, το διακρατικό ίδρυμα για την επιστήμη του Ισραήλ και των ΗΠΑ, και το ίδρυμα CARE Irene Levi Sala.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου