Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα των άρθρων -Τα δημοσιεύματα στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν τους συγγραφείς.

Σεπτεμβρίου 20, 2021

Ευσεβιος — «Ο Πατερας της Εκκλησιαστικης Ιστοριας». Τι δεν γνωριζαμε γι’ αυτον…

Ο Ευσεβιος ειναι γνωστος για το εργο του Εκκλησιαστικη Ιστορια, το οποιο χαιρει

μεγαλης εκτιμησης. Οι δεκα τομοι του, που εκδοθηκαν περιπου το 324 Κ.Χ., θεωρουνται η σημαντικοτερη εκκλησιαστικη ιστορια που γραφτηκε στην αρχαιοτητα.


Στη Συνοδο της Νικαιας, το ετος 325 Κ.Χ. «προηδρευε ο Ρωμαιος Αυτοκρατορας Κωνσταντινος αυτοπροσωπως», αναφερει Η Εγκυκλοπαιδεια Μπριτανικα, «κατευθυνοντας ενεργα τις συζητησεις, και προτεινε προσωπικα την κρισιμη επισημη διατυπωση που εξεφραζε τη σχεση που υπαρχει μεταξυ του Χριστου και του Θεου και η οποια περιεχοταν στο συμβολο πιστης που εκδοθηκε απο τη συνοδο, δηλαδη “ομοουσιος τω Πατρι”.


Το ετος 325 Κ.Χ., ο Ρωμαιος Αυτοκρατορας Κωνσταντινος συγκαλεσε ολους τους επισκοπους στη Νικαια. Σκοπος του ηταν να τακτοποιησει το ευρεως αμφιλεγομενο ζητημα της σχεσης του Θεου με τον Γιο του. Αναμεσα στους παροντες ηταν ο ανθρωπος ο οποιος θεωρειται ο πιο πολυμαθης της εποχης του, ο Ευσεβιος της Καισαρειας. Ο Ευσεβιος ειχε μελετησει τις Γραφες επιμελως και ηταν υπερασπιστης του Χριστιανικου μονοθεϊσμου.



Στη Συνοδο της Νικαιας, «προηδρευε ο Κωνσταντινος αυτοπροσωπως», αναφερει Η Εγκυκλοπαιδεια Μπριτανικα (The Encyclopædia Britannica), «κατευθυνοντας ενεργα τις συζητησεις, και προτεινε προσωπικα . . . την κρισιμη επισημη διατυπωση που εξεφραζε τη σχεση που υπαρχει μεταξυ του Χριστου και του Θεου και η οποια περιεχοταν στο συμβολο πιστης που εκδοθηκε απο τη συνοδο, δηλαδη “ομοουσιος τω Πατρι” . . . Κυριευμενοι απο δεος για τον αυτοκρατορα, οι επισκοποι, με δυο μονο εξαιρεσεις, υπεγραψαν το συμβολο της πιστης, πολλοι μαλιστα εναντια στις δικες τους αποψεις». Ηταν αραγε ο Ευσεβιος αναμεσα σε αυτες τις εξαιρεσεις; Τι μπορουμε να μαθουμε απο τη σταση που διακρατησε; Ας δουμε το παρελθον του Ευσεβιου—τα διαπιστευτηρια του καθως και τα επιτευγματα του.

 Τα Αξιοσημειωτα Συγγραμματα Του


Ο Ευσεβιος γεννηθηκε πιθανοτατα στην Παλαιστινη γυρω στο 260 Κ.Χ. Σε νεαρη ηλικια, συνδεθηκε με τον Παμφιλο, εναν επισκοπο της εκκλησιας στην Καισαρεια. Φοιτησε στη θεολογικη σχολη του Παμφιλου, οπου εγινε ενθερμος σπουδαστης. Χρησιμοποιουσε επιμελως την πλουσια βιβλιοθηκη του Παμφιλου. Ο Ευσεβιος αφοσιωθηκε στις σπουδες του, κυριως στη μελετη της Γραφης. Εγινε επισης επιστηθιος φιλος του Παμφιλου και αργοτερα αποκαλουσε τον εαυτο του «Ευσεβιος ο Παμφιλου».


Αναφορικα με τις προσδοκιες του, ο Ευσεβιος δηλωσε: «Εχω σκοπο να γραψω μια αφηγηση για τη διαδοχη των αγιων Αποστολων καθως και για τον καιρο που εχει μεσολαβησει απο την ημερα του Σωτηρα μας μεχρι και τις δικες μας ημερες, να εξιστορησω πως λεγεται οτι συνεβησαν πολλα και σπουδαια γεγονοτα στην ιστορια της εκκλησιας και, επιπλεον, να αναφερω οσους ειχαν θεση εξουσιας και προϊσταντο στην εκκλησια στις πιο εξεχουσες ενοριες και οσους σε καθε γενια εχουν διακηρυξει το θεϊκο λογο ειτε προφορικως ειτε γραπτως».


Ο Ευσεβιος ειναι γνωστος για το εργο του Εκκλησιαστικη Ιστορια, το οποιο χαιρει μεγαλης εκτιμησης. Οι δεκα τομοι του, που εκδοθηκαν περιπου το 324 Κ.Χ., θεωρουνται η σημαντικοτερη εκκλησιαστικη ιστορια που γραφτηκε στην αρχαιοτητα. Ως αποτελεσμα αυτου του επιτευγματος, ο Ευσεβιος εγινε γνωστος ως ο πατερας της εκκλησιαστικης ιστοριας.


Εκτος απο την Εκκλησιαστικη Ιστορια, ο Ευσεβιος εγραψε το Χρονικον, σε δυο τομους. Ο πρωτος τομος ηταν μια επιτομη της παγκοσμιας ιστοριας. Τον τεταρτο αιωνα, αποτελεσε το βασικο κειμενο για αναφορα στην παγκοσμια χρονολογηση. Ο δευτερος τομος παρεθετε ημερομηνιες ιστορικων γεγονοτων. Χρησιμοποιωντας παραλληλες στηλες, ο Ευσεβιος εδειχνε τη διαδοχη των βασιλιαδων διαφορων εθνων.


Ο Ευσεβιος εγραψε δυο αλλα ιστορικα εργα, τα οποια εφεραν τους τιτλους Περι των εν Παλαιστινη Μαρτυρησαντων και Εις τον Βιον του Μακαριου Κωνσταντινου. Το πρωτο καλυπτει τα ετη 303-310 Κ.Χ. και ασχολειται με οσους υπεστησαν μαρτυρικο θανατο εκεινη την περιοδο. Ο Ευσεβιος θα μπορουσε να ειναι αυτοπτης μαρτυρας αυτων των γεγονοτων. Το δευτερο εργο, το οποιο κυκλοφορησε σε μια σειρα τεσσαρων βιβλιων μετα το θανατο του Αυτοκρατορα Κωνσταντινου το 337 Κ.Χ., περιειχε πολυτιμες ιστορικες λεπτομερειες. Αντι να αποτελει απροκαταληπτη ιστορια, ειναι κατα κυριο λογο εγκωμιο.


Αναμεσα στα απολογητικα εργα του Ευσεβιου ανηκει και η απαντηση στον Ιεροκλη—εναν Ρωμαιο κυβερνητη της εποχης του. Οταν ο Ιεροκλης εγραψε κατα των Χριστιανων, ο Ευσεβιος απαντησε υπερασπιζοντας τους. Επιπλεον, υποστηριζοντας τη θεϊκη προελευση των Γραφων, εγραψε 35 βιβλια, ενα εργο που θεωρειται το πιο σπουδαιο και πιο προσεγμενο του ειδους του. Στα πρωτα 15 βιβλια προσπαθει να προασπισει την αποδοχη των εβραϊκων ιερων συγγραμματων απο τους Χριστιανους. Τα αλλα 20 παρεχουν αποδειξεις για το οτι οι Χριστιανοι εχουν δικιο να προχωρουν περα απο τις διαταξεις των Ιουδαιων και να υιοθετουν νεες αρχες και συνηθειες. Ολα μαζι αυτα τα βιβλια παρουσιαζουν μια περιεκτικη υπερασπιση της Χριστιανοσυνης οπως την αντιλαμβανοταν ο Ευσεβιος.


Ο Ευσεβιος, ο οποιος εζησε σχεδον 80 χρονια (περ. 260-περ. 340 Κ.Χ.), ηταν ενας απο τους πολυγραφοτερους συγγραφεις της αρχαιοτητας. Τα συγγραμματα του περιεχουν τα γεγονοτα των πρωτων τριων αιωνων μεχρι την εποχη του Αυτοκρατορα Κωνσταντινου. Στο τελευταιο τμημα της ζωης του, το εργο του ως συγγραφεα συνδυαστηκε με τη δραση του ως επισκοπου της Καισαρειας. Αν και ειναι περισσοτερο γνωστος ως ιστορικος, ο Ευσεβιος ηταν επισης απολογητης, τοπογραφος, κηρυκας, κριτικος και συγγραφεας εξηγητικων εργων.


Το Διπλο Κινητρο Του


Γιατι επιδοθηκε ο Ευσεβιος στη συγγραφη τετοιων ανευ προηγουμενου τεραστιων εργων; Η απαντηση βρισκεται στην πεποιθηση που ειχε οτι ζουσε σε περιοδο μεταβασης προς μια νεα εποχη. Πιστευε οτι στη διαρκεια των προηγουμενων γενεων ειχαν λαβει χωρα βαρυσημαντα γεγονοτα και οτι ηταν αναγκαιο να υπαρχει καποιο γραπτο υπομνημα για τις μελλοντικες γενιες.


Ο Ευσεβιος ειχε και εναν επιπροσθετο σκοπο—εκεινον του απολογητη. Πιστευε οτι η Χριστιανοσυνη ειχε θεϊκη προελευση. Υπηρχαν ομως μερικοι που αντιτιθονταν σε αυτη την αποψη. Ο Ευσεβιος εγραψε: «Εχω επισης σκοπο να παραθεσω τα ονοματα και τον αριθμο εκεινων που, εξαιτιας της αγαπης τους για νεωτερισμους, εχουν υποπεσει στα μεγιστα σφαλματα—καθως και τη συχνοτητα με την οποια εχει συμβει αυτο—και οι οποιοι διακηρυσσοντας οτι εχουν ανακαλυψει την ψευδως αποκαλουμενη γνωση εχουν αποδεκατισει αμειλικτα το ποιμνιο του Χριστου σαν αγριοι λυκοι».


Θεωρουσε ο Ευσεβιος τον εαυτο του Χριστιανο; Προφανως ναι, εφοσον αναφερθηκε στον Χριστο ως «Σωτηρα μας». Ο ιδιος δηλωσε: «Προθεση μου ειναι . . . να εξιστορησω τα δεινα που επηλθαν αμεσα σε ολοκληρο το Ιουδαϊκο εθνος για τις πλεκτανες τους εναντιον του Σωτηρα μας και να καταγραψω τους τροπους και τις περιπτωσεις κατα τις οποιες εχει δεχτει επιθεση ο θεϊκος λογος απο τους Εθνικους, καθως και να περιγραψω το χαρακτηρα οσων, σε διαφορες περιοδους, εχουν αγωνιστει για αυτον [το λογο] χυνοντας αιμα και υφισταμενοι βασανιστηρια, καθως και τις ομολογιες που εχουν γινει στις ημερες μας και τη φιλευσπλαχνη και στοργικη βοηθεια που εχει παρασχει σε ολους αυτους ο Σωτηρας μας».


Η Επισταμενη Ερευνα Του


Ο αριθμος των βιβλιων που ειχε διαβασει προσωπικα ο Ευσεβιος και στα οποια αναφερθηκε ειναι τεραστιος. Μονο μεσω των συγγραμματων του εγιναν γνωστα πολλα επιφανη ατομα των πρωτων τριων αιωνων της Κοινης Χρονολογιας. Στα συγγραμματα του και μονο υπαρχουν χρησιμες πληροφοριες που δεν συναντωνται αλλου και οι οποιες ριχνουν φως σε σημαντικα ρευματα. Αυτα βασιζονται σε πηγες γνωσης που δεν ειναι πλεον διαθεσιμες.


Ο Ευσεβιος συγκεντρωνε την υλη του με επιμελεια και σχολαστικοτητα. Φαινεται οτι προσπαθουσε επισταμενα να κανει διακριση αναμεσα σε αξιοπιστες και αναξιοπιστες αναφορες. Εντουτοις, το εργο του δεν ειναι αλανθαστο. Μερικες φορες, παρερμηνευει η ακομη παρανοει καποιους ανθρωπους και τις πραξεις τους. Στη χρονολογηση, ορισμενες φορες ειναι ανακριβης. Επισης, ο Ευσεβιος δεν ειχε την ικανοτητα να παρουσιαζει την υλη του με γλαφυρο τροπο. Ωστοσο, παρα τις εμφανεις ελλειψεις, πολλα εργα του θεωρουνται ανεκτιμητοι θησαυροι.


Αγαπουσε την Αληθεια;


Ο Ευσεβιος ενδιαφεροταν για το ανεπιλυτο ζητημα της σχεσης μεταξυ Πατερα και Γιου. Υπηρχε ο Πατερας πριν απο τον Γιο, οπως πιστευε ο Ευσεβιος; Η συνυπηρχε ο Πατερας με τον Γιο; «Αν συνυπαρχουν», ρωτησε, «πως θα ειναι Πατερας ο Πατερας και Γιος ο Γιος;» Υποστηριζε μαλιστα την πεποιθηση του με Γραφικες παραπομπες, παραθετοντας τα εδαφια Ιωαννης 14:28, που λεει οτι “ο Πατερας ειναι μεγαλυτερος απο τον Ιησου”, και Ιωαννης 17:3, οπου αναφερεται οτι ο Ιησους ειναι εκεινος τον οποιο “απεστειλε” ο μονος αληθινος Θεος. Αναφερομενος στα εδαφια Κολοσσαεις 1:15 και Ιωαννης 1:1, ο Ευσεβιος ανεπτυξε το επιχειρημα οτι ο Λογος ειναι «η εικονα του αορατου Θεου»—ο Γιος του Θεου.


Το εκπληκτικο, ομως, ειναι οτι στη ληξη της Συνοδου της Νικαιας, ο Ευσεβιος υποστηριξε την αντιπαλη αποψη. Σε αντιθεση με τη Γραφικη του θεση, οτι ο Θεος και ο Χριστος δεν ηταν συνυπαρχοντα ισα προσωπα, ταυτιστηκε με τον αυτοκρατορα.


Το Μαθημα που Διδασκομαστε


Γιατι ενεδωσε ο Ευσεβιος στη Συνοδο της Νικαιας και υποστηριξε ενα αντιγραφικο δογμα; Μηπως ειχε καποιους πολιτικους στοχους υποψη του; Γιατι παρευρεθηκε στη συνοδο; Μολονοτι προσκληθηκαν ολοι οι επισκοποι, μονο λιγοι—300—παρευρεθηκαν τελικα. Μηπως ο Ευσεβιος ενδιαφεροταν να διατηρησει την κοινωνικη του θεση; Και γιατι τον ειχε σε μεγαλη υποληψη ο Αυτοκρατορας Κωνσταντινος; Ο Ευσεβιος καθοταν στα δεξια του αυτοκρατορα στη διαρκεια της συνοδου.


Προφανως, ο Ευσεβιος αγνοησε την απαιτηση του Ιησου οτι οι ακολουθοι Του “δεν επρεπε να ειναι μερος του κοσμου”. (Ιωαννης 17:16· 18:36) «Μοιχαλιδες, δεν γνωριζετε οτι η φιλια με τον κοσμο ειναι εχθρα με τον Θεο;» ρωτησε ο μαθητης Ιακωβος. (Ιακωβου 4:4) Και ποσο καταλληλη ειναι η νουθεσια του Παυλου: «Μην μπαινετε ανισα κατω απο τον ιδιο ζυγο με απιστους»! (2 Κορινθιους 6:14) Ειθε εμεις να παραμενουμε αποχωρισμενοι απο τον κοσμο καθως “λατρευουμε [τον Πατερα] με πνευμα και αληθεια”.—Ιωαννης 4:24.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου