Μέση Ανατολή: Μία ανάσα από την εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ – Τα πιθανά εμπόδια, οι πιέσεις των ΗΠΑ και η «προδοσία»

Η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του

Ισραήλ που ανακοινώθηκε ότι θα γίνει την Τρίτη (26/11) για την υπογραφή της συμφωνίας εκεχειρίας με την Χεζμπολάχ, δεν θα είναι τόσο εύκολη όσο πολλές πλευρές που εμπλέκονται την εμφανίζουν.

Οι Αμερικανοί που είναι συνήθως πραγματιστές σημειώνουν ότι για να επιτευχθεί συμφωνία πρέπει να υπογράψουν και οι δύο. Και τα ισραηλινά μέσα λένε ότι το συμβούλιο αύριο θα εγκρίνει το κείμενο της συμφωνίας. Δηλαδή τις λεπτομέρειες. Γιατί με την συμφωνία εκεχειρίας στο Ισραήλ, επί της αρχής, διαφωνούν μόνον οι ακροδεξιοί και οι υπερεθνικιστές, προκαλώντας ανησυχία στον Νετανιάχου για το πώς θα την παρουσιάσει στο εσωτερικό της χώρας

Σε γενικές γραμμές προβλέπεται εκεχειρία 60 ημερών για να τερματιστούν οι μάχες μεταξύ του Ισραήλ και της υποστηριζόμενης από το Ιράν λιβανέζικης πολιτοφυλακής Χεζμπολάχ. Στην διάρκεια αυτών των 6ο ημερών, οι Ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις θα αποχωρήσουν από τον Νότιο Λίβανο, όπου θα επιστρέψει ο Στρατός του Λιβάνου. Η παρουσία της Χεζμπολάχ θα περιοριστεί βόρεια του ποταμού Λιτάνι.

 «Πιστεύουμε ότι έχουμε φτάσει σε αυτό το σημείο όπου είμαστε κοντά», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ Τζον Κίρμπι. Πρόσθεσε όμως ότι «δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί».

Οι ΗΠΑ και η Γαλλία -η οποία είναι μακροχρόνιος σύμμαχος του Λιβάνου – συμμετέχουν στην διαδικασία για την κατάπαυση του πυρός.

«Η πιο σκοτεινή ώρα»

Συχνά λέγεται ότι η πιο σκοτεινή ώρα είναι πριν από την αυγή. Γι’ αυτό έχουν ενταθεί οι ανταλλαγές πυρών μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ, την ώρα που οι δύο πλευρές παζαρεύουν τις τελευταίες λεπτομέρειες της συμφωνίας.

Την Κυριακή μόνο εκτοξεύτηκαν περίπου 250 βλήματα προς το Ισραήλ από τον Λίβανο, με τα περισσότερα να αναχαιτίζονται, ενώ η ισραηλινή πολεμική αεροπορία συνέχισε να πραγματοποιεί αεροπορικές επιδρομές σε ύποπτες θέσεις και αποθήκες όπλων της Χεζμπολάχ στη Βηρυτό και αλλού. Το ίδιο έγινε και σήμερα.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου φέρεται να έχει συμφωνήσει “επί της αρχής” και ο αντιπρόεδρος του λιβανέζικου κοινοβουλίου Ελία Μπου Σαάμπ δήλωσε, όπως αναφέρει το Reuters, ότι δεν υπάρχουν πλέον “σοβαρά εμπόδια” για την κατάπαυση του πυρός.

Κι όμως υπάρχουν

Ένα σημαντικό σημείο που έμεινε πίσω – το ποιος θα παρακολουθεί την εκεχειρία – θεωρητικά επιλύθηκε, όπως είπε, με τη σύσταση επιτροπής πέντε χωρών, στην οποία συμμετέχει η Γαλλία ως μέλος και προεδρεύουν οι ΗΠΑ.

Τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου ασφαλείας αναμένεται να διεξαγάγουν ψηφοφορία επί της συμφωνίας. Όλοι λένε ότι τα μέρη “βρίσκονται πολύ κοντά στην υπογραφή”. Ο σαουδαραβικός ειδησεογραφικός οργανισμός Asharq Al-Awsat μετέδωσε τη Δευτέρα ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν θα ανακοινώσουν αύριο Τρίτη μια εκεχειρία 60 ημερών στον Λίβανο.

Σύμφωνα με τον πρεσβευτή του Ισραήλ στον ΟΗΕ, Danny Danon, η συμφωνία επιτρέπει στο Ισραήλ “να διατηρήσει το δικαίωμα να εξουδετερώνει οποιαδήποτε απειλή στο νότιο Λίβανο”.
Αυτό είναι ένα από τα σοβαρά εμπόδια. Αμερικανοί και ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι ξεπεράστηκε και το άλλο, δηλαδή η άρση της σύνδεσης μεταξύ των εκεχειριών στη Γάζα και τον Λίβανο.

Λένε επίσης ότι το αίτημα του Ισραήλ για ελευθερία δράσης κατά των προσπαθειών της Χεζμπολάχ να επανεξοπλιστεί παραμένει ένα σημείο εμπλοκής.

Ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος που γνωρίζει τις συνομιλίες υπό την αμερικανική διαμεσολάβηση δήλωσε στη Haaretz ότι η πιο σημαντική αλλαγή ήταν η συγκατάθεση της Χεζμπολάχ στην ιδέα της καταρχήν κατάπαυσης του πυρός στο Λίβανο χωρίς να απαιτήσει πρώτα κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Η Χεζμπολάχ είχε κρατήσει αυτή τη θέση από τότε που εντάχθηκε στον πόλεμο στις 8 Οκτωβρίου 2023.

Οι αμερικανικές πιέσεις

Ο ανώτερος ισραηλινός αξιωματούχος προειδοποίησε ότι η θέση αυτή μπορεί να αλλάξει εάν δεν επιτευχθεί συμφωνία λόγω άλλων ζητημάτων, και θα μπορούσε να αποτελέσει και πάλι εμπόδιο. “Αν δουν ότι η ευελιξία τους σε αυτό το θέμα δεν βοήθησε στην επίτευξη συμφωνίας, μπορεί να αποφασίσουν να επιστρέψουν στην προηγούμενη θέση τους”, εξήγησε.

Στο ίδιο μήκος κύματος έχουν κινηθεί και οι ΗΠΑ λέγοντας ότι αν δεν ολοκληρωθεί τώρα η συμφωνία, ο αμερικανικός παράγοντας θα απεμπλακεί και θα επανεμφανιστεί μόνο μετά την ανάληψη των καθηκόντων από τον Ντόναλντ Τραμπ. Είναι η τελευταία ευκαιρία, είπε Αμερικανός αξιωματούχος.

Το Ισραήλ έχει κάθε λόγο να φοβάται  ότι η Χεζμπολάχ θα επιδιώξει τον επανεξοπλισμό της και την εκ νέου εδραίωσή της στον Νότιο Λίβανο, γιατί εκεί τοποτηρητής θα είναι ο στρατός του Λιβάνου, που δεν είναι αξιόπιστος ούτε ισχυρότερος της Χεζμπολάχ για να επιδιώξει να την συγκρατήσει. Θέλει λοιπόν να έχει το ελεύθερο να δράσει όταν διαπιστώσει τυχόν παραβιάσεις του κειμένου που θα συμφωνηθεί.

Οι δυσκολίες του Ισραήλ

Γι’ αυτό ζητεί έγγραφες εγγυήσεις από τις ΗΠΑ για το δικαίωμά του να ενεργεί κατά των παραβιάσεων της συμφωνίας. Επιμένει επίσης ότι πρέπει οι ΗΠΑ να συμμετέχουν στην εποπτεία της εφαρμογής της συμφωνίας.

Ο Λίβανος επιμένει σε έναν πολύπλοκο μηχανισμό εποπτείας που περιλαμβάνει τον δικό του δυσλειτουργικό στρατό. Ακόμη και αν υποθέσουμε ότι το λιβανέζικο κοινοβούλιο εγκρίνει τη συμφωνία, υπάρχουν πολλά εσωτερικά εμπόδια που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την εφαρμογή της.

Κι ένα από αυτά είναι οι σκληροπυρηνικοί υπουργοί που απηχούν τις θέσεις των ακροδεξιών και τις θέσεις των εξ ίσου σκληρών κατοίκων του Βορείου Ισραήλ.  Τώρα που ο Ισραηλινός στρατός έχει καταφέρει τέτοια πλήγματα στην Χεζμπολάχ θεωρούν ότι μια συμφωνία εκεχειρίας είναι προδοτική.