Σημαντική αποκάλυψη για τον Πανάγιο Τάφο – Το Ιερό του χτίστηκε πάνω από ναό από την εποχή γνωστού Ρωμαίου Αυτοκράτορα

 

Στις 7 Νοεμβρίου, οι επικεφαλής τριών θρησκευτικών κοινοτήτων, που είναι υπεύθυνες για τον Πανάγιο Τάφο στην Ιερουσαλήμ – η Ελληνορθόδοξη, η Λατινική Καθολική που εκπροσωπείται από την Εφορεία για τους Ιερούς Τόπους και η Αρμένικη, ενημερώθηκαν σχετικά με την εξέλιξη των αδιάλειπτων αρχαιολογικών ανασκαφών στην περιοχή.

Η σημαντική αυτή εξέλιξη, παρουσιάστηκε στις εγκαταστάσεις της Εφορείας και την επόπτευε το Τμήμα Αρχαίων Επιστημών του πανεπιστημίου της Ρώμης  «La Sapienza,» του ιδρύματος που ηγείται των ανασκαφών.

Το αρχαίο λατομείο κάτω από Ιερό

Οι εργασίες, που έχουν ξεκινήσει πριν από δύο χρόνια, έχουν ήδη αποφέρει ορισμένα προκαταρκτικά συμπεράσματα. Μεταξύ των πιο σημαντικών ευρημάτων, σύμφωνα με επίσημη δήλωση, είναι η ανακάλυψη πως, το σημείο βρίσκεται πάνω από ένα αρχαίο λατομείο, η δραστηριότητα του οποίου άλλαξε ριζικά τον υποκείμενο βράχο με την πάροδο του χρόνου.

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, οι τελευταίες εξορύξεις από αυτό το λατομείο σχετίζονται με την κατασκευή του πρώιμου χριστιανικού συγκροτήματος, στη διάρκεια της περιόδου που είχαν αρχίσει να ανεγείρονται οι πρώτες λατρευτικές δομές.

Σ’ ένα περιβάλλον όπου ήταν συνηθισμένη η χρήση των αρχαίων λατομείων για γεωργικούς σκοπούς, οι ερευνητές ανακάλυψαν χαμηλούς τοίχους που είναι χαρακτηριστικοί των περιοχών που προορίζονταν για καλλιέργεια σε μεταγενέστερες περιόδους.

Εναέρια λήψη της Εκκλησίας του Πανάγιου Τάφου στην Ιερουσαλήμ. Φωτογραφία: Wikimedia Commons

Η πιο αποκαλυπτική ανακάλυψη

Μία από τις πιο αξιόλογες ανακαλύψεις, είναι ο εντοπισμός της περιοχής που, σύμφωνα με τις αρχαίες Χριστιανικές πηγές, μπορεί να στέγαζε έναν λατρευτικό ναό που χτίστηκε στη διάρκεια της αυτοκρατορίας του Αδριανού.

Ο χώρος αυτός, μικρότερος απ’ ό,τι προέβλεπαν προγενέστερες υποθέσεις από αρχαιολόγους, όπως δήλωσε ο Corbo, μάλλον δεν ήταν το Ρωμαϊκό Καπιτώλιο, αν και φαίνεται ότι μπορεί να χρησιμοποιήθηκε για να περιορίσει την πρόσβαση στον τάφο του Ιησού, διατηρώντας έτσι την μνήμη του στη συνείδηση των πρώτων Χριστιανών.

Για την επαλήθευση της υπόθεσης, οι αρχαιολόγοι σκοπεύουν να συνεχίσουν τις ανασκαφές στο βόρειο κλίτος του σημερινού ναού που θα προσφέρει επιπλέον στοιχεία σχετικά με τη διάταξη και τη χρήση του ιερού αυτού χώρου στη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου.

Η εξέλιξη της περιοχής

Σε μία άλλη σημαντική ανακάλυψη, οι αρχαιολόγοι επιβεβαίωσαν ότι, η εκτενής ισοπέδωση του λόφου, πραγματοποιήθηκε στις αρχές του τέταρτου αιώνα.

Η διαδικασία αυτή, εξακολουθεί να είναι ορατή στα γεωλογικά στρώματα, όμως άφησε άθικτο τον ταφικό θάλαμο που έχει αναγνωριστεί ως ο Τάφος του Ιησού, ο οποίος, από την εξωτερική του επένδυση, μαρτυρά τη σημασία του, καθώς πρόκειται για μία διεργασία μετατροπής του χώρου σε μνημείο.

Από το σημείο αυτό και έπειτα, η ταφική δομή θα γινόταν ένα μικρό, κυκλικό ιερό με προθάλαμο και τρία σκαλοπάτια στην είσοδό του, περιτριγυρισμένο από 12 κολόνες που καθόριζαν τον αρχιτεκτονικό του σχεδιασμό. Μπροστά από αυτή τη δομή, μια διαδοχική βάση (στυλοβάτης) υποστήριζε έναν πρόναο, από τον οποίο έχει ανακτηθεί μόνο ένα μέρος.

Η ανάπτυξη αυτού του ιερού χώρου ολοκληρώθηκε προς το τέλος του τέταρτου αιώνα, όταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή της Ροτόντας.

Η μνημειακή δομή, μαζί με το παρεκκλήσι όπου βρίσκεται ο Πανάγιος Τάφος, υπέστησαν σημαντικές τροποποιήσεις για να ενσωματωθούν με τη βασιλική, μέσα από ένα σύστημα στοών ή τριμερών κιονοστοιχιών.

Οι πρόσφατες ανασκαφές, έφεραν στο φως θραύσματα από τον στυλοβάτη στις βόρειες, ανατολικές και νότιες πλευρές αυτού του συμπλέγματος, παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για την έκταση και τη διάταξη του λειτουργικού χώρου.

 

Ο χάρτης των πρόσφατων ανασκαφών. Φωτογραφία: Custodia Terrae Sanctae

Η κατανόηση του ιστορικού πλαισίου του Πανάγιου Τάφου 

Ο Πανάγιος Τάφος, δημιουργήθηκε ως ένα σύμπλεγμα ιερών, αφιερωμένων στη Χριστιανική λατρεία. Αποτελείται από διάφορους χώρους, για την τέλεση διαφορετικών λειτουργιών και προσκυνημάτων. Η δομή του καθοδηγεί τον πιστό να περιφερθεί στα σημεία της λατρείας, ενώ κάτω από τις στοές, παρέχεται ένα καταφύγιο σε αρχιτεκτονική διάταξη που παραπέμπει στα ιερά των προ- Χριστιανικών χρόνων. Το σχέδιο δεν διευκολύνει απλώς την κίνηση των προσκυνητών, αλλά επιπλέον, προστατεύει τους ιερούς χώρους.

Η αναλυτική καταγραφή της βασιλικής και όλων των σχετικών με αυτή δομών, αποσκοπεί στην ακριβή σύνδεση των αρχαιολογικών δεδομένων και των αρχιτεκτονικών στοιχείων που εξακολουθούν να επιβιώνουν. Η καταγραφή, περιλαμβάνει την ανάλυση των ανακαλυφθέντων υλικών, που με τη σειρά τους προσφέρουν μία μοναδική ευκαιρία για κατάδυση στην ιστορία της πόλης και του ιερού τόπου.

H αδιάλειπτη έρευνα, συντελεί στην καλύτερη κατανόηση του ιστορικού πλαισίου του Πανάγιου Τάφου, ενώ υπογραμμίζει τη σημασία της αρχαιολογίας για τη διατήρηση και τον σεβασμό της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των Άγιων Τόπων.

Το αρχαιολογικό πρόγραμμα που διεξάγεται από το πανεπιστήμιο της Ρώμης και εποπτεύεται από την Εφορία των Αγίων Τόπων, προσφέρει νέες γνώσεις στην πρώιμη ιστορία του Χριστιανισμού και του Πανάγιου Τάφου, δίνοντας στους μελετητές και τους πιστούς, την ευκαιρία να έρθουν πιο κοντά στις εκβολές και την εξέλιξη ενός από τα πιο σεβαστά μέρη του Χριστιανισμού.

Αρχαιολόγοι κατά τη διάρκεια εργασιών στον Πανάγιο Τάφο. Φωτογραφία: : Custodia Terrae Sanctae