Έρευνα του πανεπιστημίου του Cranfield, ρίχνει φως στη μετάβαση
από την εποχή του Χαλκού στην Εποχή του Σιδήρου, δείχνοντας πώς οι πειραματισμοί με πετρώματα πλούσια σε σίδηρο από χυτήρια χαλκού, μπορεί να οδήγησαν στην εφεύρεση του σιδήρου.Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Archaeological Science, και εστίασε στην εκ νέου ανάλυση των μεταλλουργικών υπολειμμάτων σε μία περιοχή της νότιας Γεωργίας: Πρόκειται για το Kvemo Bolnisi, ένα χυτήριο χαλκού 3.000 ετών.
Το 1950, στη διάρκεια των αρχικών αναλύσεων, ανακαλύφθηκαν στοίβες από αιματίτη – ένα ορυκτό οξείδιο του σιδήρου και κύρια πηγή σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο, καθώς και σκωρία – υποπροϊόν ή παραπροϊόν της παραγωγής μετάλλων. Οι πρώτοι μελετητές, βλέποντας αυτά τα οξείδια του σιδήρου, υπέθεσαν ότι επρόκειτο για πρώιμο χυτήριο σιδήρου.
Μια νέα μελέτη ωστόσο, υποστηρίζει ότι, οι υποθέσεις αυτές, ήταν λανθασμένες. Αντί για σίδηρο, οι τεχνίτες στο Kvemo Bolnisi έλιωναν χαλκό χρησιμοποιώντας οξείδιο του σιδήρου ως παράγοντα ροής – μια ουσία που προστίθεται στον κλίβανο για να αυξηθεί η απόδοση χαλκού που παράγεται.
Αυτές οι ανακαλύψεις προσδίδουν βαρύτητα σε μια διαχρονική θεωρία, σύμφωνα με την οποία ο σίδηρος εφευρέθηκε από τους μεταλλουργούς του χαλκού. Τα στοιχεία μαρτυρούν ότι, οι αρχαίοι τεχνίτες του χαλκού πειραματίζονταν με υλικά που περιείχαν σίδηρο σε κάποιο μεταλλουργικό κλίβανο, το οποίο ήταν ένα κομβικό βήμα προς την τήξη του σιδήρου.
Η σημασία του σιδήρου
Αν και η Εποχή του Σιδήρου σηματοδότησε την αρχή της εκτεταμένης παραγωγής σιδήρου, το μέταλλο αυτό δεν ήταν άγνωστο μέχρι τότε. Έχουν βρεθεί αντικείμενα από σίδηρο που χρονολογούνται ήδη από την Εποχή του Χαλκού, με πιο γνωστό το σιδερένιο εγχειρίδιο με χρυσή και κρυστάλλινη λαβή από τον τάφο του Αιγύπτιου φαραώ Τουταγχαμών.
Ωστόσο, τα πρώτα αντικείμενα από σίδηρο σφυρηλατήθηκαν από φυσικά μεταλλικό σίδηρο που προερχόταν από μετεωρίτες, και όχι από εξόρυξη σιδηρομεταλλεύματος μέσω τήξης. Η σπανιότητα του σιδήρου το καθιστούσε εκείνη την εποχή πιο πολύτιμο ακόμη και από το χρυσάφι.
Η ανάπτυξη της εξορυκτικής σιδηρομεταλλουργίας τ’ άλλαξε όλα αυτά. Ο σίδηρος, είναι ένα από τα υλικά που βρίσκονται σε μεγαλύτερη αφθονία στη Γη, αν και το φυσικό μέταλλο του σιδήρου, είναι πολύ σπάνιο.
Η ικανότητα της εξόρυξης σιδήρου από σιδηρομετάλλευμα και η μετατροπή του σε χρήσιμα υλικά, όπως εργαλεία ή όπλα, είναι μια από τις πιο καθοριστικές τεχνολογικές εξελίξεις στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Η μετάβαση στην Εποχή του Σιδήρου, δεν πραγματοποιήθηκε από την μια στιγμή στην άλλη – οδήγησε ωστόσο, στην ανάπτυξη των στρατών της Ασσυρίας και της Ρώμης που χρησιμοποιούσαν σιδερένιο οπλισμό και αργότερα, των σιδηροδρόμων και των κτιρίων με χαλύβδινο σκελετό, στη Βιομηχανική Επανάσταση.
Ο Δρ. Nathaniel Erb-Satullo, επισκέπτης καθηγητής αρχαιολογικής επιστήμης στο πανεπιστήμιο του Cranfield, δήλωσε: «Ο σίδηρος είναι το κατεξοχήν βιομηχανικό μέταλλο του κόσμου, αλλά η απουσία, γραπτών πηγών, η τάση του σιδήρου να σκουριάζει και η περιορισμένη έρευνα σε χώρους παραγωγής σιδήρου έχουν κάνει δύσκολη την αναζήτηση της προέλευσής του».
Γι’ αυτό ο χώρος στο Kvemo Bolnisi είναι τόσο συναρπαστικός. Παρέχει αποδείξεις για σκόπιμη χρήση σιδήρου στη διαδικασία τήξης του χαλκού. Αυτό δείχνει ότι οι μεταλλουργοί εκείνης της εποχής κατανοούσαν το οξείδιο του σιδήρου — τα γεωλογικά συστατικά που αργότερα θα χρησιμοποιούνταν ως μεταλλεύματα για την τήξη σιδήρου — ως ξεχωριστό υλικό και πειραματίζονταν με τις ιδιότητές του μέσα στον κλίβανο. Η χρήση του στο σημείο αυτό υποδηλώνει ότι αυτού του είδους οι πειραματισμοί από τους χαλκουργούς ήταν καθοριστικοί για την ανάπτυξη της σιδηρουργίας.
«Υπάρχει μια όμορφη συμμετρία σε αυτή την έρευνα, καθώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις τεχνικές της σύγχρονης γεωλογίας και επιστήμης υλικών για να “μπούμε” στο μυαλό των επιστημόνων των αρχαίων υλικών. Και όλα αυτά μπορούμε να τα κάνουμε μέσα από την ανάλυση της σκωρίας — ενός ταπεινού υποπροϊόντος που μοιάζει με σβόλους από περίεργα πετρώματα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου