EΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΤΟΤΕ ΠΡΕΣΒΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΡΑΦΑΗΛ ΡΑΦΑΗΛ

Σαν σήμερα πριν από 75 χρόνια έφυγε από τη ζωή ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Η έκθεση που ακολουθεί έφτασε στην ελληνική κυβέρνηση και περιγράφει τις αντιδράσεις της ''γείτονος'' για την απώλεια του ανδρός: «Έχω την τιμήν να πληροφορήσω υμάς ότι ο θάνατος του Ελευθερίου Βενιζέλου εποίησε βαθυτάτην αίσθησιν εν Τουρκία τόσον παρά τοις επισήμοις κύκλοις όσον και τη κοινή εν γένει γνώμη. Ολαι σχεδόν αι τουρκικαί εφημερίδες έγραψαν επί τη ευκαιρία ταύτη άρθρα. Παρά το γεγονός, το οποίον δεν παραλείπουσι
να σημειώσωσιν, ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήτο ο πρωτουργός της Ελληνο-τουρκικής προσέγγισης, δεν λησμονούσι συγχρόνως ότι υπήρξε και ο μεγαλύτερος της Τουρκίας εχθρός και ότι εκ της δράσεως αυτού η χώρα των διέτρεξε τον σοβαρώτερον των κινδύνων. Διά τούτο και η γλώσσα των άρθρων, αν και πλήρης


κολακευτικών λέξεων, είναι πάντως επηρεασμένη από αναμνήσεις πικράς ας ο χρόνος και η μετέπειτα εξέλιξις των γεγονότων δεν έχουσιν ακόμη διασκεδάσει.

H εξαφάνισις του Ελευθερίου Βενιζέλου, αν προυκάλεσεν αίσθησιν εν Τουρκία, δεν νομίζω ότι προυκάλεσε συγχρόνως και λύπην. Διά τους Τούρκους η απερχομένη μεγάλη μορφή ήτο πάντοτε το ζωντανόν σύμβολο της Μεγάλης Ιδέας, παρά την χαραχθείσαν κατόπιν πολιτικήν προσεγγίσεως και φιλίας προς την Τουρκίαν. Χαίρουν διότι μετ' αυτού τάφεται οριστικώς το παρ' ολίγον πραγματοποιηθέν εθνικόν όνειρον. Δι' ο και μετά χαιρεκακίας τινές των τουρκικών εφημερίδων τονίζουσιν ότι η ημέρα του θανάτου του Βενιζέλου υπήρξεν ημέρα εθνικού πένθους διά τους Ελληνας της Κωνσταντινουπόλεως.

Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως απέστειλε θερμόν συλλυπητήριον τηλεγράφημα εις την κυρίαν Βενιζέλου. Μοι διετυπώθη επίσης η επιθυμία της Τουρκικής Κυβερνήσεως όπως απευθύνει τηλεγράφημα εις την Ελληνικήν Κυβέρνησιν και συγχρόνως η ερώτησις αν θα ήτο τούτο ευχάριστον εις αυτήν. Ενόμισα ότι έπρεπε να δώσω την διαβεβαίωσιν ότι η Ελληνική Κυβέρνησις θα ήτο λίαν συγκινημένη επί τη εκδηλώσει ταύτη της Τουρκικής Κυβερνήσεως και ότι οιαιδήποτε εσωτερικαί έριδες εξαφανίζονται προ ενός τάφου».

Εν τω μεταξύ, στις 27 Μαρτίου η «Τζούμχουριέτ» αναδημοσιεύει την είδηση της αθηναϊκής εφημερίδας Ανεξάρτητος» ότι «ο θάνατος του Βενιζέλου προήλθε δήθεν από εγκεφαλικήν συμφόρησιν ήτις συνέβη κατόπιν σφοδράς λογομαχίας με τον Τιτουλέσκου εν Παρισίοις». Σύμφωνα με το δημοσίευμα, «ο Τιτουλέσκου είχε δηλώσει ότι εν περιπτώσει πολέμου μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας τα κράτη της Βαλκανικής Συνεννοήσεως θέλουν σπεύση εις βοήθειαν της Γαλλίας».

Την ίδια ημέρα, σε χρονογράφημα του Αμπεντίν Νταβέρ στην ίδια εφημερίδα με τίτλο «Και ο νεκρός του ακόμη...» δημοσιεύονταν τα εξής: «Μία αθηναϊκή εφημερίς που ήλθε μετά τον θάνατον του Βενιζέλου εις την Κωνσταντινούπολιν, είχε δημοσιεύσει την εικόνα της εκτελέσεως των έξ Υπουργών και Στρατηγών που ενήργησε και ετυφεκίσθησαν ο Βενιζέλος και έγραφε πικρά άρθρα με την έννοιαν ότι δεν πρέπει να κλαίουν τον Βενιζέλο αλλά τα θύματα αυτά που ενήργησε ο Βενιζέλος και εφόνευσαν . H μεγάλη πλειοψηφία, η ολότης δυνάμεθα να είπωμεν των Ρωμηών της Κωνσταντινουπόλεως είναι οι αιώνιοι θαυμασταί του Βενιζέλου.

Ο Βενιζέλος δι' αυτούς είναι ημίθεος. Εξ αυτών δύο ωραία γαλανά μάτια που έκλαιαν διά τον θάνατον του Βενιζέλου, σχετικώς προς τους αντιθέτους που δεν ήθελον να μεταφερθή ο νεκρός του εις τας Αθήνας έλεγον: -Τι άνθρωποι, φοβούνται και τον νεκρόν του ακόμη! Ομολογουμένως ο Βενιζέλος έγινε ένας άνθρωπος του οποίου και ο νεκρός ακόμη είναι επίφοβος».