Η άγνωστη πλευρά της Αρχαίας Κορινθίας

Εσωτερικό ρωμαϊκού θαλαμοειδούς τάφου του 3ου αι. μ.Χ. Διακρίνονται στους τοίχους οι τοξωτές κόγχες εναπόθεσης τεφροδόχων και η έγχρωμη λάρνακα σε σχήμα κλίνης με την προσωπογραφία της νεκρής στο προσκέφαλο. Ανασκαφές Ολυμπίας Οδού

Η αρχαία πόλη Κρομμυών ουδεμία σχέση έχει με κρεμμύδια και ούτε ταυτίζεται με το κέντρο των σημερινών Αγίων Θεοδώρων, όπως πίστευαν οι αρχαιολόγοι παλαιότερα.



Το όνομα προέρχεται από τον ήρωα Κρόμο (γιο του Ποσειδώνα), όπως αναφέρει ο Παυσανίας στα Κορινθιακά του. Ο Κρομμυών ήταν μια τειχισμένη κώμη με ελκυστική στρατηγική θέση αφού ήταν στο μέσον της παραλιακής οδού που οδηγούσε από τα Μέγαρα στην Κόρινθο, από την οποία απείχε 120 στάδια (περίπου 22 χλμ.), σύμφωνα με τον Θουκυδίδη.

Οι ανασκαφές των τελευταίων χρόνων δείχνουν πως η πόλη των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων ήταν κοντά στο κλειστό Γυμναστήριο των Αγίων Θεοδώρων, γιατί εκεί ακριβώς το 2002 βρέθηκαν σπουδαίοι τάφοι αυτής της εποχής κτερισμένοι «με ιδιάζοντα αγγεία προερχόμενα πιθανόν από τοπικό εργαστήριο», όπως διαβάζουμε σε έναν τόμο που μόλις κυκλοφόρησε για την «Αρχαία Κορινθία» με την επιστημονική επιμέλεια του εφόρου της περιοχής Κωνσταντίνου Κίσσα.

Στον συλλογικό αυτό τόμο, όπου γράφουν δώδεκα αρχαιολόγοι της ΛΖ' ΕΠΚΑ (Γ. Γιαννακόπουλος, Μαρία Γκιώνη, Παρασκευή Ευαγγέλογλου, Σ. Κουρσούμης, Ε. Μαραγκουδάκη, Β. Παπαθανασίου, Χριστίνα Πιπίλου, Βασιλική Πλιάτσικα, Δήμητρα Σαρρή, Β. Τασίνος, Θ. Τσιόγκας και Κυριακή Τσίρτση), φαίνεται ο πλούτος της Κορινθίας σε αρχαιολογικές θέσεις ελάχιστα γνωστές στην πλειονότητά τους από το ευρύ κοινό.

Πέρα από τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο της Κορίνθου, ποιοι γνωρίζουν επίσης ότι στην περιοχή Μαύρα Λιθάρια, 4 χλμ. από το Δερβένι, στο δυτικό άκρο της Κορινθίας έχει βρεθεί το λιμάνι της αχαϊκής Αιγείρας; Τη θέση αυτή είχε ταυτίσει με το λιμάνι της αρχαίας Αιγείρας πρώτος ο W.Μ. Leake το 1830, με βάση τις αναφορές του Παυσανία και του Πολύβιου.

Ωστόσο, σωστική έρευνα σε παραθαλάσσιο οικόπεδο στην περιοχή αυτή έφερε πρόσφατα στο φως τμήμα του λιμενοβραχίονα ο οποίος αποκαλύφθηκε σε μήκος 17,40 μ.

Ο λιμενοβραχίονας είναι κατασκευασμένος στο κατώτερο στρώμα του από άμμο, θραύσματα κοχυλιών και κροκάλες διαφόρων μεγεθών, στο μεσαίο τμήμα του από σειρά εργασμένων λίθων από ντόπια πετρώματα, κυρίως ψαμμίτες και στο ανώτερο στρώμα από κροκαλοπαγείς λίθους διαφόρων διαστάσεων συνδεδεμένους με κονίαμα.

Η κατασκευή του λιμανιού, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, τοποθετείται στον 2ο αι. μ.Χ. ή στο πρώτο μισό του 3ου αι. μ.Χ. και συμπίπτει με την ανακατασκευή του αρχαίου θεάτρου της Αιγείρας (εποχή αυτοκράτορα Μαξιμίνου Θράκα, 235-238 μ.Χ.). και η εγκατάλειψή του συμβαίνει έπειτα από έναν μεγάλο σεισμό που κατέστρεψε και την πόλη της Αιγείρας τον 3ο αι. μ.Χ.

Η ΛΖ' ΕΠΚΑ διενήργησε αρκετές ανασκαφές με αφορμή διάφορα δημόσια έργα, όπως για τη «νέα σιδηροδρομική γραμμή υψηλών ταχυτήτων Κορίνθου - Κιάτου, τον αυτοκινητόδρομο Ελευσίνα - Κόρινθος, Πάτρα - Πύργος - Τσακώνα, την Ολυμπία Οδό κλπ.

Έτσι, βρέθηκε την περίοδο 2009-2011 εκτεταμένος οικισμός της Κορίνθου μυκηναϊκών χρόνων σε μήκος 500 μέτρων στις υπώρειες Χελιωτόμυλου, 100 μέτρα από έναν θολωτό τάφο (13ου αι. π.Χ.).

Πάντως, ένα από τα ωραιότερα ευρήματά τους είναι σε ένα ρωμαϊκό νεκροταφείο (44 π.Χ.-330 μ.Χ.) στις ανασκαφές για την Ολυμπία Οδό. Οι τάφοι αυτοί «ήταν εντυπωσιακοί καμαροσκεπείς θαλαμοειδείς με δρόμο, πολλοί ζωγραφισμένοι εσωτερικά με γιρλάντες, πτηνά, ανθέμια, γεωμετρικά σχήματα.

Εξαιρετικό και σπάνιο εύρημα είναι η νεκρική κλίνη, που στην ουσία αποτελεί το κάλυμμα μιας σαρκοφάγου όπου αποδίδεται ζωγραφικά το πορτρέτο της νεκρής με τα ζωηρόχρωμα κλινοσκεπάσματά της.

Ο υστεροαρχαϊκός θεατροειδής χώρος ανατολικά του γεωμετρικού νεκροταφείου, που πιθανολογείται ότι αποτελούσε το Βουλευτήριο της πόλης

Στον ίδιο τόμο, που δημοσιεύτηκε με την υποστήριξη του Club Hotel Casino Λουτρακίου, της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας, δήμων του νομού και ιδιωτών, μαθαίνουμε και τα συμπεράσματα της έρευνας που διεξήχθη στα Κλένια Κορινθίας μετά την κατάσχεση από τις διωκτικές αρχές των δύο αρχαϊκών Κούρων που βρέθηκαν στα χέρια αρχαιοκαπήλων.

Τα δύο αγάλματα ανήκουν σε παρόδιο νεκροταφείο της αρχαίας Τενέας. Η αρχαία οδός που περνούσε από εκεί ταυτίζεται με την Κοντοπορεία, το σύντομο δρόμο Κορίνθου - Άργους. Οι τάφοι αυτού του νεκροταφείου ήταν πλούσια κτερισμένοι και οργανωμένοι κατά συστάδες εκατέρωθεν της οδού.

«Κατά τον 6ο και 5ο αιώνα π.Χ. οι νεκροί είχαν ενταφιαστεί σε μονολιθικές πώρινες σαρκοφάγους, εκτός από δύο περιπτώσεις στις οποίες βρέφη ενταφιάστηκαν μέσα σε μεγάλα ταφικά αγγεία».

Τα δύο σπάνια αρχαϊκά αγάλματα των νέων αυτών αποτελούσαν παρόδιο επιτύμβιο σύνταγμα και προορίζονταν για τη διαιώνιση της μνήμης δύο νεκρών, ίδιας περίπου ηλικίας, όπως έδειξε η ανθρωπολογική ανάλυση, οι οποίοι είχαν ενταφιαστεί σε δύο σαρκοφάγους τοποθετημένες σε κοινό ταφικό όρυγμα.

Επελέγη μάλιστα το πιο περίοπτο σημείο, αφού μπροστά από τις συγκεκριμένες ταφές η αρχαία οδός διακλαδώνεται. Ηταν η εποχή της ακμής της Τενέας και σ' αυτούς τους αιώνες ανήκει πιθανόν η απάντηση μαντείου σε κάποιον Ασιάτη για το αν ήταν φρόνιμο να εγκατασταθεί στην Κόρινθο. Η απάντηση του μαντείου ήταν «ευτυχής είναι η Κόρινθος, αλλά εγώ θα προτιμούσα να ήμουν Τενεάτης».

Τμήμα του αρχαϊκού τείχους της Αρχαίας Κορίνθου. Ανασκαφές Ολυμπίας Οδού

enet.gr