Ληξιαρχεία, Νεκροταφεία, και σκουπίδια.
Η πρώτη αρμοδιότητα ήταν καθαρά γραφειοκρατική που μέχρι τότε γίνονταν από τις ενορίες ή ημιτελώς στις μικρότερες Κοινότητες. Η δεύτερη έθετε τους όρους για την οργάνωση των νεκροταφείων στους Δήμους και απαγόρευε πλέον τις ταφές γύρω από κάθε εκκλησία. Η διαχείριση των σκουπιδιών ήταν όμως η πιο δύσκολη αρμοδιότητα. Και αυτό γιατί επηρεάζονταν από τον αριθμό των κατοίκων αλλά και τους επαρκείς πόρους που διέθετε ο κάθε Δήμος.
Στην Αθήνα λοιπόν, ανοιχτά κάρα κουβαλούσαν τα σκουπίδια από το κέντρο της πόλης σε απόσταση έξω από αυτήν που δεν ενοχλούσαν. Οι μακρύτερες συνοικίες δεν χρειάζονταν ακόμα τέτοιες υπηρεσίες αφού τα σκουπίδια καταστρέφονταν όπως – όπως γύρω από τα σπίτια. Κατ’ ουσία τα πρώτα χρόνια του περασμένου αιώνα η ένιαι της δημοτικής καθαριότητας αφορούσε τον ευπρεπισμό του αστικού κέντρου. Φωτογραφίες εποχής δείχνουν εξάλλου οδοκαθαριστές με σκούπες από φρύγανα να καθαρίζουν το Ζάππειο και τα γύρω του Συντάγματος.
Η πόλη μεγάλωνε. Η αύξηση του αστικού ιστού έκανε αναγκαία την καλύτερη οργάνωση τηςυπηρεσίας καθαριότητας και της συνδεόμενης αποχέτευσης. Τα ξύλινα κάρα τότε οργανώνονται σε δρομολόγια. Η τεχνολογική εξέλιξη τα μετατρέπει μετά τον πόλεμο σε ανοικτά δημοτικά φορτηγά. Οι πρώτοι κάδοι σκουπιδιών έρχονται είναι μεταλλικοί και αποκλειστικά οικιακής χρήσης. Τότε δημιουργείται η συνήθεια την ημέρα που «θα πέρναγε ο σκουπιδιάρης» η νοικοκυρά να άφηνει τον αλουμινένιο κάδο έξω από την πόρτα της. Οι εργάτες τον έβλεπαν και τον άδειαζαν στο φορτηγό. Πάντως, δεν ήταν λίγες οι φορές εκείνη την εποχή που οι νοικοκύρηδες έκρυβαν μικρές οικονομίες στο πάτο του κάδου ως σίγουρη κρυψώνα. Η γυναίκα του σπιτιού όμως ξεχνούσε ότι βρίσκονταν εκεί και έτσι κατέληγαν στα σκουπίδια.
Η εσωτερική μετανάστευση δημιουργεί στην πρωτεύουσα το πρώτο αυξημένο κύμα αστυφιλίας τη δεκαετία του `60. Οι μεταβολές στις καταναλωτικές συνήθειες όλων των στρωμάτων πληθυσμού αυξάνει συνεχώς την παραγωγή απορριμμάτων στην πρωτεύουσα. Υπό την πίεση της κυβέρνηση το 1965 η Κοινότητα Άνω Λιοσίων εκμισθώνει στο Δήμο Αθηναίων έκταση 405 στρεμμάτων στη θέση Καλλιστήρι για χώρο εναπόθεσης των απορριμμάτων. Η εποχή τότε δεν είχε γνώσεις για ιδιαίτερους σχεδιασμούς σε τέτοιους χώρους. Έτσι όταν ο χώρος είχε πλέον γεμίσει άρχισε να γίνεται καύση των σκουπιδιών για να δημιουργηθεί ζωτικός χώρος. Χρόνια αργότερα ανακαλύψαμε πόσο επιβλαβής αυτή η τεχνική για το κλίμα στη πρωτεύουσα.Οι λειτουργίες της πόλης αλλάζουν όσο μεγαλώνει με τα χρόνια. Τα ανοιχτά οχήματα από τα τέλη του `70 έγιναν κλειστά απορριμματοφόρα που συμπίεζαν τα σκουπίδια. Από τις αρχές του `80 αρχίζει να γίνεται η αποκομιδή στην Αθήνα καθημερινή. Οπότε εγκαταλείπεται και το πρόγραμμα ανά περιοχή που πήγαινε μαζί με την ερώτηση «πότε περνάει ο σκουπιδιάρης;».
Από το 1995 το μάζεμα με τα χέρια αντικαταστάθηκε με την μηχανική συλλογή. Μεταλλικοί τροχήλατοι κάδοι κλείνουν μέσα τους τα σκουπίδια και ξεφορτώνονται μηχανικά. Μέχρι τότε τα σκουπίδια έμεναν κλεισμένα σε πλαστικές σακούλες στα πεζοδρόμια. Με τα αποφάγια που συχνά είχαν να αποτελούσαν τον «μεζέ της ημέρας» για τα αδέσποτα της πόλης.Η ολυμπιακή ιδέα και η ευρωπαϊκή προσαρμογή αναγκάζει τον Σύνδεσμο Δήμων Κοινοτήτων Αττικής το 1998 να κλείσει την χωματερή των Άνω Λιοσίων που λειτουργούσε στο ίδιο σημείο για τριάντα χρόνια. Σε κοντινό σημείο στη Φυλή δημιουργείται χώρος υγειονομικής ταφής απορριμμάτων για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Εκεί γίνεται διαχωρισμός των σκουπιδιών για ανακύκλωση με καταστροφή των επικίνδυνων νοσοκομειακών αποβλήτων. Ο σχεδιασμός ωστόσο περιείχε επιπλέον χώρους υγειονομικής ταφής σε όλη την Αττική προκειμένου να έχουν βιωσιμότητα. Ολιγωρίες και αντιδράσεις έχουν εφαρμόσει και πάλι το ελληνικό «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού». Με τον κίνδυνο ο χώρος στη Φυλή να θεωρηθεί σύντομα υπερκορεσμένος με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αφεθούν πουθενά στην Αττική τα σκουπίδια.
Την τελευταία δεκαετία ήρθε και η ανακύκλωση στην καθημερινότητα των σκουπιδιών. Ο κάδος βάφτηκε μπλε, κίτρινος ή πράσινος αλλά οι αθηναίοι άργησαν να συνειδητοποιήσουν την διαφορετική χρήση του. Τα σκουπιδιάρικα που περνούν από τις περισσότερες γειτονίες έγιναν δυο αλλά το σκουπίδι παρέμεινε σκουπίδι.Η τελευταία μεγάλη απεργία των υπαλλήλων καθαριότητας στην Αθήνα φανέρωσε όχι μόνο ότι κρύβουμε κάτω από το χαλί πολλά προβλήματα στην Ελλάδα χωρίς να θέλουμε να δώσουμε λύσεις. Αλλά κυρίως ότι η καθημερινότητά μας στο μέλλον θα είναι συνυφασμένη με τα σκουπίδια… σε όλα τα επίπεδα!
Ακόμα και ένα πλέον τα σκουπιδιάρικα κινούνται με φυσικό αέριο και η χόρτινη σκούπα αντικαταστάθηκε με ηλεκτρικά σάρωθρα.
* Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες ανήκουν στο αρχείο της ΕΡΤ
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου