Ερωτες, ειδύλλια, περιπέτειες, όργια, παλκοσένικο και πριγκιπικά παλάτια, ράμπα και θρόνοι ισχυρών, επιτυχίες, ματαιότητες. Ολα αυτά, στη ζωή ενός και μόνο ανθρώπου, της πρωταγωνίστριας Ζωζώς Νταλμάς. Το πρόσωπό της αποτυπώθηκε στο πακέτο τσιγάρων μάρκας Σαντέ, ενώ ο έρωτάς της με τον Κεμάλ Ατατούρκ πέρασε στην Ιστορία.
«Εγώ, η Ζωζώ Νταλμάς» είναι ο τίτλος του βιβλίου του Βασίλη Κολοβού (με τη βοήθεια της ηθοποιού και θεατρολόγου Λίλας Σταμπούλογλου) που έχει θέμα τη ζωή της αξέχαστης πρωταγωνίστριας και έχει πάρει τον δρόμο για το τυπογραφείο. Μια ζωή που ξεκίνησε στις αρχές του περασμένου αιώνα στην Κωνσταντινούπολη και έσβησε σε έναν ταπεινό οίκο ευγηρίας στους Αμπελόκηπους.
Ο γνωστός ηθοποιός και συγγραφέας εμπιστεύθηκε στην «Espresso της Κυριακής» τα χειρόγραφά του μαζί με τις μαρτυρίες του για το θρυλικό πρόσωπο της Νταλμάς. Ολα όσα του εκμυστηρεύθηκε η Ζωζώ στο καφενεδάκι του Τίτου στην Κυψέλη, πίνοντας πάντα τα ουζάκια της.
«Εζησα τα πάντα, έκανα τα πάντα, δεν είχα φραγμούς, ήμουν ελεύθερη. Βασιλάκο, έλα να σου δώσω ένα φιλί» του είπε και η αφήγηση άρχισε… «Να διηγηθώ το ρομάντζο της ζωής μου!
Μεγάλες λέξεις, πόζες, ξελιγώματα, ε; Αλλά ησυχάστε, δεν πρόκειται για τέτοιο πράγμα. Νομίζετε πως μία καλλιτέχνις της δικής μου ιδιοσυγκρασίας, μποέμισσα από κούνια και αδιόρθωτη αναρχική που δεν μπορεί να ανεχθεί ρέγουλες, ετικέτες και δεσμούς σκλαβιάς, δεν έχει καμία φιλοσοφική αρχή; Ε, λοιπόν εγώ έχω μία. Η ζωή δεν έχει καμία απολύτως αξία όταν δεν μοιάζει με ρομάντζο».
Λαμπερή, ταλαντούχα, με τις νότες της φωνής της πάνω από το πεντάγραμμο, έξυπνη, γενναιόδωρη και σπάταλη. Το τέλος της ζωής της τη βρήκε να ζει σε ένα δυάρι, δύο υπόγεια κάτω από τη γη, στην οδό Τρικάλων στους Αμπελόκηπους, όπου της πήγαιναν φαγητό οι γείτονες και κάποιοι πονετικοί άνθρωποι του θεάτρου. Τα ένσημα που είχε μαζέψει δεν ήταν αρκετά για να βγάλει τη σύνταξη. Στηριζόμενη στο μπαστούνι της, αλλά κοκέτα όπως πάντα, πήγε και συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία». Ο χορογράφος και χορευτής Δημήτρης Ιβάνοφ, στον οποίο η Ζωζώ Νταλμάς άφησε με διαθήκη το βεστιάριο και τα απομνημονεύματά της, καταθέτει στην «Espresso της Κυριακής» τη μαρτυρία του από εκείνη τη συνάντηση: «Κωνσταντίνε, Ζωζώ Νταλμάς, 500 δρχ.!» του φώναξε. Και εκείνος της απάντησε: «Ζουζό, ό,τι θέλεις, εδώ».
Η αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη θέλησε να γυρίσει ταινία για τη ζωή της Ζωζώς Νταλμάς. Είχε συναντήσει μάλιστα την ηθοποιό και της είχε αποκαλύψει ότι σκόπευε να φέρει τον Ομάρ Σαρίφ για να υποδυθεί τον ρόλο του Κεμάλ Ατατούρκ. Αργότερα την ίδια επιθυμία εξέφρασε και η Αλίκη Βουγιουκλάκη. Και οι δύο προσπάθειες όμως δεν ευδοκίμησαν.
«Γλεντώ, πίνω, αγαπώ. Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς γλέντι, χωρίς έρωτα. Οι άνθρωποι τυλίγουν τη ζωή με πολλή ετικέτα, τη φορτώνουν με σοβαρότητα. Κι αυτό είναι το δράμα τους. Ο έρωτας και το γλέντι λύνουν από τη ζωή τα δεσμά και της δίνουν έναν τόνο ελαφρότητας που είναι στη φύση της» αναφέρει στα απομνημονεύματά της.
Πότε γεννήθηκε; «Στα τόσα που δεν επιτρέπεται! Κάθε κυρία αφήνει στη φαντασία σας την ηλικία της ωραιότητάς της. Αρκετοί λένε ότι γεννήθηκε το 1900. Το πραγματικό της όνομα ήταν Ζωζώ Σταυρίδη. Ενας Τσερκέζος παππούς, τρελός, μανιακός, γλεντζές, γυναικάς, λεβέντης και μια γιαγιά Ρουμάνα από το Αηδονοχώρι της Κοζάνης, και η μάνα της, επίσης Μακεδόνισσα.
Οι αύρες του Βοσπόρου που πρωτοχάιδεψαν τις ξανθές τούφες των παιδιάστικων μαλλιών της, τα τρυφερά δειλινά, τα φεγγάρια του μαγικού καναλιού που φώτιζαν τις νύχτες έβαλαν στην ψυχή της τις πρώτες ανατολίτικες ανατριχίλες. Αλλά και η ξεμυαλίστρα και ερωτική Θεσσαλονίκη, που είναι η δεύτερη πατρίδα της, έβαλε τα σημάδια της στο βυζανιάρικο, που διωγμένο απ’ τη μανία των Νεότουρκων μαζί με χιλιάδες Ελληνες ήρθε στη Σαλονίκη, όπως η ίδια έλεγε, ήταν δεν ήταν δέκα χρόνων. Μεγαλώνει μαζί με τη μητέρα και τη γιαγιά της στις προσφυγικές γειτονιές του Ιπποδρομίου. Καμία πληροφορία δεν έχουμε για τον πατέρα της. Η Ζωζώ, όσο ήταν στο θέατρο, δύο πράγματα έκρυβε επιμελώς: το πότε γεννήθηκε και το πότε βγήκε στο θέατρο».
Το θέατρο, η μεγάλη της αγάπη
«Δεν θα ξεχάσω ποτέ ό,τι αισθάνθηκα όταν για πρώτη φορά πήγα στο θέατρο. Πήγα λαθραία, εννοείται. Να ζητούσα ένα τέτοιο πράμα από τη μαμά μου; Θα έτρωγα της χρονιάς μου. Θα αγρίευε και θα μου έλεγε: “στις θεατρίνες θέλεις να πας”… Αλλά εκείνο που σου αρνούνται οι νόμοι, οι προφήτες και οι κανονισμοί γρήγορα θα βρεθεί κάποιος να σου το προσφέρει. “Θα πάμε στο θέατρο, έρχεσαι;” μου είπε μία από τις φίλες μου και μου έδειξε με τρόπο δύο χρωματιστά χαρτάκια. Ηταν δύο εισιτήρια. Της τα είχε δώσει ο γερο-σάτυρος. Εκείνος ήξερε τη μανία μου με το θέατρο και ήθελε να με ευχαριστήσει. Του καλάρεσε να με διευκολύνει με κάθε τρόπο να βγω στο κλαρί. Αλλά δεν τολμούσε να μου κάνει προτάσεις. Τα εισιτήρια ήταν για την απογευματινή εκείνης της μέρας με τον θίασο Εγκελ-Κονταράτου»...
Στην Αλεξάνδρεια με τον πρώτο θίασο
«Ολες κι όλες οι αποσκευές μου ήτανε μία ομπρέλα, ένα κουτί που πληρούσε χρέη βαλίτσας, δυο αλλαξιές και ένα φουστάνι πένθιμο που φορούσα (είχε πεθάνει η μητέρα μου)… Ενας αράπης πρίγκιπας πήρε τη θέση του στην καρδιά μου και από το σανίδι βρέθηκα στα χαρέμια του. Χαρέμι, καφάσι, τσαρτσάφι, φερετζέ, απ’ όλα. Σκλάβα όμως κατά τα φαινόμενα.
Πραγματικός σκλάβος ήταν ο πρίγκιπας που την είχε φάει κατακούτελα. Και τι δεν ξόδευε για μένα. Τα μπριγιάντια δεν ήξερα πού να τα βάλω. Στόλιζα μ’ αυτά και τις καλτσοδέτες μου, ακόμη και τις τόκες των παπουτσιών μου. Και λίρα με ουρά! Αλλά εγώ δεν είχα ιδέα του χρήματος. Τα τσεκ τα έχωνα μέσα στα παπούτσια μου στα ντουλάπια. Αυτή η νύχτα της Χαλιμάς κράτησε οχτώ ολόκληρους μήνες.
Στο διάστημα αυτό γυρίσαμε όλο τον κόσμο. Βενετία, Μιλάνο, Παρίσι»…
...«Εκείνο που τρέλαινε περισσότερο τον πρίγκιπα ήταν ο χορός της κοιλιάς,
ο ανατολίτικος χορός που όταν τον χορεύει η Ζωζώ με όλο το κέφι και με όλο το μπρίο της, νομίζεις πως έχει μέσα στο κορμί της τις ανατριχίλες όλων των ουρί του τούρκικου παραδείσου. Στις συγκεντρώσεις εκείνες τα πιο δυνατά λικέρ καταναλώνονταν με αφθονία και οι σαμπάνιες που άνοιγαν, ήταν ατελείωτες.
Οι μπέηδες και οι πρίγκιπες, όλοι ξαπλωμένοι σε παχιά ντιβάνια έχοντας για μαξιλάρι ένα φιδίσιο κορμί ή το λαχταριστό στήθος κάποιας χορεύτριας».
Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΡΩΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΚΕΜΑΛ
...«Η εμφάνιση της Νταλμάς που χόρεψε και τραγούδησε εντυπωσίασε τον Κεμάλ, που την κάλεσε στο τραπέζι του. Εκείνο το βράδυ ο Κεμάλ και η Ζωζώ φύγανε μαζί. Στις εξίμισι το πρωί ο Κεμάλ ήταν στο πόδι, όπως κάθε μέρα. Η Ζωζώ όμως κοιμόταν του καλού καιρού. Ο Κεμάλ ετοιμάστηκε σιγά-σιγά για να μην την ανησυχήσει κι έφυγε, αφού έδωσε εντολή στο υπηρετικό προσωπικό να την περιποιηθούν. Οταν άνοιξε η Ζωζώ τα μάτια της είδε στο κομοδίνο κάτι που την έκανε Τούρκο! Ενα μεγάλο χαρτονόμισμα -χίλιες λίρες- που της το είχε αφήσει εκεί ο κύριος πρόεδρος “διά τις καλές της υπηρεσίες”. Η Ζωζώ προσβλήθηκε που αντί για ένα τρυφερό σημείωμα βρήκε τα χρήματα. Για ποια την πέρασε αυτός ο άξεστος Τούρκος;
Πήρε το χαρτονόμισμα για να το σκίσει. Οταν όμως το έπιασε στο χέρι της παρατήρησε ότι στο κέντρο του υπήρχε το πορτρέτο του Κεμάλ. Πήρε λοιπόν ένα ψαλιδάκι κι έκοψε με προσοχή το πορτρέτο. Το υπόλοιπο κομμάτι με την τρύπα στη μέση το άφησε στη θέση του μαζί με ένα σημείωμα που έγραφε: “Από αυτό που μου αφήσατε πήρα μόνο αυτό που μου χρειαζόταν. Το υπόλοιπο σας το επιστρέφω γιατί μου είναι εντελώς άχρηστο”.
»Αυτό που έκανε η Ζωζώ ήταν χαστούκι και κομπλιμέντο μαζί.
Ο Κεμάλ συγκλονίστηκε. Το βράδυ της έστειλε στο θέατρο λουλούδια κι ένα πανάκριβο κόσμημα. Η Ζωζώ τα γύρισε πίσω.
Το άλλο βράδυ τα ίδια. Ο Κεμάλ έβαλε λυτούς και δεμένους να βρούνε τη Ζωζώ και να της ζητήσει συγγνώμη. Το γεγονός είναι ότι κάποτε βρήκε ανοιχτή την κερκόπορτα της καρδιάς της και τρύπωσε. Ο δεσμός τους κράτησε πολλά χρόνια, ώς και λίγο πριν από τον θάνατο του Κεμάλ Ατατούρκ».
Λίγο πριν πεθάνει ζήτησε από τον Δημήτρη Ιβάνοφ: «Αναψε ένα κεράκι στην Παναγία για να ξεκουραστώ».
Ο δημοσιογράφος της εφημερίδας «Χουριέτ» Κιρ Μπεκίρ τηλεφώνησε
στον κ. Ιβάνοφ και ζήτησε να μεταφραστεί το βιβλίο και στην τουρκική γλώσσα. Παράλληλα υπάρχει ενδιαφέρον και από μεγάλη εταιρεία παραγωγής στην Τουρκία να γυριστεί η ζωή της Ζωζώς Νταλμάς και τηλεοπτική σειρά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου