Κι αν οι πρόσφυγες μείνουν, θα είμαστε το ίδιο αλληλέγγυοι;

Πανελλήνια ημέρα προσφύγων σήμερα με δικαιούχους ασύλου να επαναπροωθούνται στην Τουρκία και η μοίρα τους να είναι αβέβαιη. Το στοίχημα είναι ένα. Να μείνουμε άνθρωποι απέναντι σε εκείνους που κάποτε μας φιλοξένησαν καλύτερα από τους συμπατριώτες μας
Χρήστος Δεμέτης


Κλειστά σύνορα, επαναπροωθήσεις, νέα δεδομένα. Τελευταία αναρωτιέμαι όλο και πιο πολύ. Θέλουμε να μείνουν εδώ οι πρόσφυγες αν έτσι θέλουν κι αυτοί; Η απάντηση στο ερώτημα, είναι η πραγματικότητα της επόμενης μέρας.



Διατυπώνεται διαρκώς το αίτημα από επίσημες και ανεπίσημες πλευρές, να λάβουν χαρτιά οι δικαιούχοι και να πάνε εκεί που θέλουν. Αν αυτό το "εκεί", είναι εδώ, πώς θα αντιδράσουμε ως κοινωνία;

Είμαστε έτοιμοι, ή είμαστε αλληλέγγυοι μόνο στα "χαρτιά" και στις κυβερνητικές διατυπώσεις; Είμαστε έτοιμοι από άποψη δομών; Αμφιβάλλω σίγουρα για το τελευταίο. Όπως επίσης, αμφιβάλλω αν η Τουρκία θα σεβαστεί τους πρόσφυγες και δεν θα τους απελάσει παραβιάζοντας για μια ακόμη φορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη συμφωνία με την Ε.Ε. Κάτι που ήδη κάνει, όπως καταγράφει η Διεθνής Αμνηστία.

Αναρωτιέμαι επίσης ως προς τα περί "ανοχής" που θα επιδείξουμε αν αυτοί οι άνθρωποι επιλέξουν να μείνουν στη χώρα, μέσα στην απελπισία τους, σε περίπτωση που τελικά εγκλωβιστούν οριστικά εδώ ή αν υπάρξει εμπλοκή με τη γειτονική μας χώρα, πράγμα που δεν είναι καθόλου απίθανο. Και μιλάω για τους πρόσφυγες, τους δικαιούχους ασύλου βάσει Σύμβασης της Γενεύης.

Η ουσία είναι μία. Ό,τι κι αν αποφασίσουν οι πρόσφυγες, θα μείνουν για καιρό στα μέρη μας. Οι επαναπροωθήσεις θα γίνουν με αργό τρόπο και πολλοί από αυτούς θα αρνηθούν να φύγουν, φοβούμενοι την απέλαση πίσω στη Συρία, κάτι που ξεπερνά κάθε λογική.
Η ιστορία κάνει κύκλους.

Θεωρώ πως δεν είμαστε απολύτως έτοιμοι για κάτι τέτοιο, σαν Κράτος αλλά και σαν πολίτες. Δεν μου αρέσουν οι γενικεύσεις, όμως έχω τις αμφιβολίες μου για την ετοιμότητα της κοινωνίας ως προς μια νέα πολυπολιτισμικότητα, παρά το θετικό πρόσημο που έχει λάβει, τους πρώτους μήνες έντασης του προσφυγικού. Οι αλληλέγγυοι είναι πολλοί, η συλλογή τροφίμων, ρούχων και φαρμάκων συνεχίζεται, όμως ας διερωτηθούμε συλλογικά: Θα συνεχιστεί η αλληλεγγύη αν αυτοί οι διωγμένοι από τη φρίκη του πολέμου, αναγκαστούν ή θελήσουν να εγκατασταθούν στη χώρα; Εύχομαι να συνεχιστεί, εύχομαι να παραμείνουμε άνθρωποι παρά τις ακροδεξιές - εθνικιστικές κορώνες που βγήκαν μπροστά προσπαθώντας να καπηλευτούν το δράμα.

Όσο διαφαίνεται στον ορίζονται πως οι πρόσφυγες θα δυσκολευτούν να συνεχίσουν τον δρόμο τους, τόσο πληθαίνουν οι μισαλλόδοξες ιαχές, τόσο βγαίνουν στο προσκήνιο οι ξενοφοβικοί. Και μιας και δεν μου αρέσουν οι γενικεύσεις, να διευκρινίσω εδώ πως πράγματι, δέχομαι πως υπάρχει φόβος σχετικά με το πόσο ικανό είναι εν τέλει το Κράτος να αφομοιώσει σωστά έναν νέο πληθυσμό που θα αντιστοιχεί σε μια μικρή πόλη. Για την ώρα, οι λύσεις έχουν δοθεί από τις μη επίσημες δομές, από τις ΜΚΟ, και από ιδιώτες που δέχονται τη συνδρομή της κυβέρνησης, και όχι το ανάποδο που θα ήταν και το προσδοκώμενο.

Μια παρουσίαση συγκροτημένου σχεδίου για το επόμενο διάστημα από πλευράς αρμοδίων υπουργείων που να "καλύπτει" την περίπτωση παραμονής προσφύγων στη χώρα μας, θα έβαζε πολλά πράγματα στη θέση τους και θα μπορούσε να κατευνάσει τους φόβους εκείνους που κάποιοι θέλουν να συμπεριλάβουν στα ισλαμοφοβικά επιχειρήματα τους.

Από την άλλη είναι ξεκάθαρο πως οι αλληλέγγυοι δεν θα μπορούν να συνδράμουν για πάντα οικονομικά και όσοι μείνουν, θα πρέπει να βιοποριστούν. Για να γίνει αυτό και να καταλαγιάσουν ακόμη περισσότερο οι ενστάσεις, η κυβέρνηση θα πρέπει να διεκδικήσει περισσότερα και με πιο αποτελεσματικό τρόπο από την Ε.Ε. Η στρατοπεδοποίηση δεν είναι λύση καθώς αφενός παραβιάζει βασικά δικαιώματα ανθρώπων που δεν έχουν διαπράξει κάποιο έγκλημα, και αφετέρου σε μακροχρόνιο επίπεδο θα προκαλέσει και υγειονομικά ζητήματα αλλά και δικαιολογημένες εξάρσεις βίας. Σαφώς και χρειάζεται πυγμή, σύνεση και συναίνεση.

Πέραν των παραπάνω, σε επίπεδο επιτόπιων αντανακλαστικών, προσωπικά θεωρώ τις πορείες και τις δράσεις διαμαρτυρίας στον δρόμο, χρήσιμες, αλλά δευτερεύουσας σημασίας. Πρωτεύουσας σημασίας είναι η φιλοξενία και η βοήθεια με άμεσο τρόπο, με διαρκή παρουσία εκεί που υπάρχει το πρόβλημα. Όση απογοήτευση κι αν προκαλείται από τους χειρισμούς της Ευρώπης, εμείς, ως πολίτες, οφείλουμε να δείξουμε το πρόσωπο που θα θέλαμε να δείξουν κι εκείνοι αν γινόμασταν (πάλι) πρόσφυγες στη χώρα τους. Γιατί η ιστορία κάνει κύκλους για όλους.
Και μιας και μιλάμε για Σύρους πρόσφυγες, ας θυμηθούμε πότε βρέθηκαν στο παρελθόν Έλληνες πρόσφυγες στη Συρία:

-Το 1860 όταν ξεκίνησαν σφαγές και διώξεις χριστιανών στη Β. Αφρική.

-Το 1882 στη διάρκεια της αιγυπτιακής επανάστασης.

-Το 1922 ενάμιση εκατομμύριο Έλληνες πρόσφυγες -όσοι επέζησαν από τις εθνικές εκκαθαρίσεις που πραγματοποίησε ο τούρκικος εθνικισμός- από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη ήρθαν πρόσφυγες στον ελεύθερο βαλκανικό νότο.

-Το 1923 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή στο πλαίσιο της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.

-Το 1939 όταν η περιοχή της Αλεξανδρέττας, μέρος της Μεγάλης Συρίας, προσαρτήθηκε στις επαρχίες της Τουρκίας.

Οι περισσότεροι Έλληνες πρόσφυγες της Συρίας επέστρεψαν σταδιακά μετά το 1925 στη χώρα, όπου έγιναν θύματα επιθετικής συμπεριφοράς και στάσης από τους συμπατριώτες τους.
Από την αυτοβιογραφία του Μάρκου Βαμβακάρη:

"Έμενε ο κόσμος στα βαγόνια των σιδηροδρόμων. Έμενε εκεί που είχε καμιά αποθήκη εγκαταλειμμένη. Τσαντήρια κάνανε. Καταστροφή, μεγάλη καταστροφή. Να μην ξαναδούν τα μάτια μας τέτοια πράγματα. Το τι τραβήξανε αυτοί οι άνθρωποι δεν λέγεται. Ατιμαστήκανε. Γίνανε χάλια, χάλια, χάλια. Άσε που ήταν ατιμασμένοι από κει με τους Τούρκους που τους καταδιώκανε.

Και κατόπιν εδώ που ήρθανε τα ίδια. Προσπαθήσανε, κάνανε χίλια δυό να βρίσκουνε το ψωμί τους, μέχρι να βρουν ένα σπίτι να κάτσουνε. Αν ένας πατέρας είχε πέντε-έξη παιδιά και κορίτσια, άλλα άρπαγε ο ένας από δω, άλλα ο άλλος από κει. Καταστροφή μάνα μου…

Και οι ντόπιοι δεν τους έβλεπαν με καλό μάτι. Αλλά τους βρίζανε. Χίλια δυό. Φύγετε από δω ρε! Πηγαίνετε παρά πέρα. Δεν τους κοιτάζανε. Δεν είχαν την αγάπη να πουν για στάσου, συγγενείς μας είναι, Έλληνες πραγματικοί. Να τους αγκαλιάσουμε. Δεν έγινε αυτό το πράμα, εγώ δηλαδή τι είδα. Μπορεί αλλού. Ήθελαν να τους κλέψουνε οι κλεφταράδες που ήταν εδώ πέρα. Ν’ αρπάξουν ό,τι είχαν. Να τους κλέψουνε, να τους γελάσουνε. Απατεώνες".

Για τους παραπάνω λόγους, είναι χρέος μας να απομονώσουμε τους ρατσιστές και τους νεοφασίστες που φορούν την πατριωτική - χριστιανική τους μάσκα, για να ανέβουν δημοσκοπικά.

Και σε επίσημο επίπεδο, το Κράτος θα ήταν καλό να προετοιμαστεί πιο αποτελεσματικά σε διακομματικό επίπεδο και να μην ανάγει το προσφυγικό σε μικροκομματική κόντρα.

(Στην κεντρική φωτογραφία του άρθρου απεικονίζονται Μικρασιάτες πρόσφυγες στο Χαλέπι της Συρίας)

*Ο Χρήστος Δεμέτης είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε Επικοινωνία και ΜΜΕ στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου και ολοκλήρωσε το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, “Πολιτισμικές Σπουδές και Ανθρώπινη Επικοινωνία”. Εργάστηκε στον Όμιλο του Πηγάσου. Από τον Μάιο του 2012 βρίσκεται στην 24 Media και αρθρογραφεί στο NEWS247.