Πριν από 80.000 χρόνια, ο πλανήτης μας άρχισε και πάλι να κρυώνει, σηματοδοτώντας την τελευταία περίοδο των παγετώνων.Ο αρκτικός πάγος επεκτάθηκε και απλώθηκε στις ηπείρους, καλύπτοντας το μισό της βορειοαμερικανικής ηπείρου.
Παρά ταύτα, νότια του τεράστιου αυτού σώματος πάγου η ζωή ανθούσε με απροσδόκητους τρόπους, καθώς τα πελώρια σαρκοβόρα έμοιαζαν να μην καταλαβαίνουν από τέτοιες καιρικές αναποδιές.
Στο υπόλοιπο Βόρειο Ημισφαίριο βέβαια η κατάσταση ήταν εντελώς διαφορετική, καθώς τα εδάφη της Ευρασίας είδαν τις δικές τους μάχες γιγάντων, οι οποίοι εξελίχθηκαν εξάλλου τελείως διαφορετικά από τη ζωή στον Νέο Κόσμο.
Αφεντικά στο φυσικό τους περιβάλλον και κυρίαρχοι του κόσμου μέχρι και σχετικά πρόσφατα, σε γεωλογικούς όρους πάντα, κάποια πλάσματα κυβέρνησαν τον παλιό κόσμο και το είχαν μάλιστα καμάρι…
► Μαλλιαρός ρινόκερος
Την ώρα που ο πληθυσμός τους έχει μειωθεί σήμερα απειλητικά, υπήρχαν εποχές (κάποια εκατομμύρια χρόνια πριν) που όργωναν τις βόρειες στέπες της Ευρασίας, αν και οι μακρινοί αυτοί πρόγονοι ήταν καλυμμένοι με γούνα. Ως εξέχον μέλος της λεγόμενης «γιγαντιαίας πανίδας» του Πλειστόκαινου, ο τριχωτός προϊστορικός συγγενής του ρινόκερου άγγιζε τα 4 μέτρα μήκος, τα 2 μέτρα ύψος και τους 2-3 τόνους βάρος.
Καμιά περιγραφή για ρινόκερο δεν μπορεί βέβαια να είναι πλήρης χωρίς αναφορά στο μεγαλοπρεπές κέρατό του. Ο μαλλιαρός είχε δύο πελώρια κέρατα και το μεγαλύτερο άγγιζε ακόμα και τα 2 μέτρα! Τα οποία χρησιμοποιούνταν για αμυντικούς και εργαλειακούς σκοπούς, ακόμα και για να βρει ταίρι.
Το θηρίο της τελευταίας εποχής των παγετώνων ήταν μάλιστα ιδιαιτέρως καλά προσαρμοσμένο στο αφιλόξενο περιβάλλον, γι’ αυτό και δεν φοβόταν τίποτα…
► Δεινοθήριο
Παρά το γεγονός ότι το όνομά του παραπέμπει σε κάτι κακό, το Δεινοθήριο μόνο έτσι δεν ήταν. Και είχε μάλιστα και το παρατσούκλι «Γιγάντιο» (Δεινοθήριο το Γιγάντιο) για να δείξει ότι με εξαίρεση ενός μόνο θηλαστικού, κανένα άλλο πλάσμα της στεριάς δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερο!
Ο τιτάνας του Πρώιμου Πλειστόκαινου άγγιζε τα 5 μέτρα ύψος και έφτανε ακόμα και τους 10 τόνους βάρος. Οι παλαιοζωολόγοι συνεχίζουν να πονοκεφαλιάζουν για τους χαυλιόδοντές του, που ήταν στραμμένοι προς τα μέσα, και τις λειτουργίες που μπορεί να επιτελούσαν.
Ο μακρινός πρόγονος του ελέφαντα ήταν πράγματι μεγαλοπρεπής και μας ήρθε κι αυτός από την Αφρική. Απολιθώματά του έχουν βρεθεί ακόμα και στην Κρήτη, καθώς γνώρισε τεράστια εξάπλωση στην Ευρασία. Με τον άνθρωπο δεν συναντήθηκε ποτέ, καθώς μέχρι να εμφανιστούν οι δικοί μας πρόγονοι το δεινοθήριο είχε εντωμεταξύ εξαφανιστεί…
► Λιοντάρι των σπηλαίων
Το ευρασιατικό λιοντάρι των σπηλαίων ήταν η μεγαλύτερη «γάτα» που τρομοκρατούσε τις βόρειες παρυφές της ηπείρου. Παρά το όνομά του, δεν είχε κάνει τις σπηλιές μόνιμη κατοικία του και τα απολιθώματα που έχουν βρεθεί δείχνουν αυτό ακριβώς: το προϊστορικό λιοντάρι είχε παροιμιώδη αντοχή στο κρύο!
Κι ενώ τρεφόταν κυρίως με ταράνδους, δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστο να επιτίθεται σε αρκούδες των σπηλαίων κατά τη διάρκεια της χειμερίας νάρκης ή να αρπάζει τα μικρά τους. Το λιοντάρι των σπηλαίων με την πλούσια χαίτη έχει απαθανατιστεί εξάλλου στις προϊστορικές τοιχογραφίες, πριν ακολουθήσει κι αυτό με τη σειρά του την τραγική μοίρα των ζώων της λίστας μας, όταν το κλίμα άλλαξε δραστικά το φυσικό τους περιβάλλον.
Απολιθώματα της νοτιοανατολικής Ευρώπης υποδεικνύουν ότι κάποιες αγέλες επιβίωσαν για άλλα 10.000 χρόνια, αν κι αυτές ακόμα δεν κατάφεραν να περάσουν το Πλειστόκαινο…
► Ελασμοθήριο
Το σιβηρικό ελασμοθήριο (ή ελασμοθήριο του Καυκάσου) ήταν ένα παντοδύναμο πλάσμα, ένας προϊστορικός ρινόκερος που έμοιαζε να έχει πάρει στεροειδή! Με μήκος στα 5 μέτρα, ύψος 2,5 μέτρα και 5 τόνους βάρος, δεν ήταν να παίζεις μαζί του, καθώς το κέρατό του άγγιζε το 1,5 μέτρο μήκος.
Έχουν εντοπιστεί τρία υποείδη του και το μεγαλύτερο είχε το μέγεθος του μαμούθ! Το παράξενο με τον συγκεκριμένο προϊστορικό ρινόκερο ήταν τα ψηλά του πόδια, χαρακτηριστικό εντελώς ασυνήθιστο για το είδος. Το σιβηρικό ελασμοθήριο παραμένει ακόμα μεγαλύτερο μυστήριο, μιας και οι επιστήμονες ερίζουν ακόμα για το αν είχε γούνα ή όχι.
Το Πλειστόκαινο εξάλλου δεν ήταν σταθερή καιρική εποχή παγετώνων, αλλά οι πλανητικές θερμοκρασίες άλλαζαν συχνά, σε όρους γεωλογικού χρόνου. Κι έτσι δεν αποκλείεται να έχανε και να ξανάβγαζε τη γούνα του, εναρμονισμένο με τις καιρικές μεταβολές…
► Αρκούδα των σπηλαίων
Με βάρος που άγγιζε τον έναν τόνο, η αρκούδα των σπηλαίων ήταν ένας από τους μεγαλύτερους και ικανότερους θηρευτές του παλιού κόσμου. Άλλο ένα είδος που βρήκε προστασία από το δριμύ ψύχος στα σπήλαια, ο μακρινός πρόγονος της καφέ αρκούδας φαινόταν να έχει κάνει τις σπηλιές μόνιμο ορμητήριο.
Γι’ αυτό και εκεί συναντάμε τον μεγαλύτερο όγκο απολιθωμάτων της προϊστορικής αρκούδας, η οποία είχε αποικίσει και τον ελλαδικό χώρο. Περισσότερα από 30.000 απολιθώματά της έχουν βρεθεί σε ένα μόνο σημείο, στο σπηλαιοπάρκο Αριδαίας στην Πέλλα! Όχι ότι ήταν κοινωνικό ζώο, κάθε άλλο, καθώς κάθε σπηλιά στέγαζε μία, το πολύ δύο, αρκούδες, οι οποίες τρέφονταν κυρίως με βλάστηση, αν και δεν έλεγαν όχι σε λίγο κρεατάκι, όπως αποδεικνύει άλλωστε η ανάλυση των οστών τους.
Οι αρκούδες των σπηλαίων κατέκλυσαν την Ευρώπη (και ειδικά την Ελλάδα), τη δυτική Ρωσία, ακόμα και τις βορειότερες περιοχές της Μέσης Ανατολής. Παραμένει από τα γνωστότερα θηλαστικά της τελευταίας εποχής των παγετώνων και αποτελεί γνήσιο ενδημικό είδος της ευρωπαϊκής ηπείρου. Στον ελλαδικό χώρο ίχνη της έχουν βρεθεί -εκτός από το σπηλαιοπάρκο Αριδαίας- στη Μηλιά Γρεβενών, στο σπήλαιο Πετραλώνων, στο Διμήνι Μαγνησίας, στο Εμποριό της Χίου, στη Σκοτεινή Θαρρουνίων της Εύβοιας, στο Απήδημα Λακωνίας και στην ευρύτερη περιοχή της Αρεόπολης στην Ανατολική Μάνη.
Και ήταν πιθανότατα ο Νεάντερνταλ αυτός που την εκτόπισε από τα σπήλαια. Στην προσπάθειά του να προστατευτεί από το δριμύ ψύχος, ήρθε αντιμέτωπος με τη γιγαντιαία αρκούδα, όταν αυτή ήταν σε λήθαργο, άρα αδύναμη, μισοναρκωμένη και ανίκανη να αμυνθεί. Όπως έχει αποδειχθεί, η ανθρώπινη δραστηριότητα επιτάχυνε την εξαφάνιση της αρκούδας των σπηλαίων είτε με το κυνήγι είτε με τις τελετουργίες που αφορούσαν στα οστά της (έχουν εντοπιστεί σε όλη την Ευρώπη λίθινα μνημεία που φιλοξενούν στο εσωτερικό τους οστά αρκούδας).
Ο ανταγωνισμός των δύο ειδών, παρά το γεγονός ότι ήταν άνισος ως προς το μέγεθος, άφησε νικητή τον άνθρωπο, ο οποίος δεν μπορούσε να ανεχθεί τη φυτοφάγα αρκούδα να του περιορίζει την τροφή αλλά και να καταλαμβάνει τον πολύτιμο χώρο στα ασφαλή σπήλαια…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου