Παρακολουθείστε το πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Καρτέρη με θέμα τη "Αρχιτεκτονική των βοσκών στα βουνά του Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας". Το ντοκιμαντέρ κέρδισε το 3ο βραβείο στον 1ο διαγωνισμό ντοκιμαντέρ του Μετσόβειου Πολυτεχνείου ενώ ο δημιουργός του, Δημήτρης Καρτέρης, δεν παραλείπει να το αφιερώσει στους Έλληνες βοσκούς.Είμαστε πολύ περήφανοι που το Περδικάκι πρωταγωνιστεί σ'αυτό το πολύ σπουδαίο ντοκιμαντέρ..Αγρότες και κτηνοτρόφοι ως επί το πλείστον οι Σακαρετσάνες,μη μπορώντας να ζήσουν μακρυά από την ύπαιθρο και την γαλήνη της φύσης,έχτιζαν τις καλύβες τους δίπλα της.Η αγάπη για τα γιδοπρόβατα και η ελευθερία της γης,φαίνεται να ήταν οι κυρίαρχοι λόγοι της δημιουργίας τους.Δείτε το βίντεο και νιώστε το δέος της περηφάνιας που θα σκεπάζει τις συνειδήσεις μας για πολλά χρόνια ακόμη.Ακούστε πόσα πράγματα κρύβονται πίσω από την δημιουργία των καλυβιών αυτών.Ο ελεύθερος νους πάντα θα κάνει θαύματα,πάντα θα μεγαλουργεί.Κι οι κτηνοτρόφοι το γνωρίζουν πολύ καλά αυτό,όπως ο κάθε άνθρωπος που έχει χαρίσει τη ζωή του στη μάνα γη.Παρακολουθείστε το βίντεο και θα καταλάβετε την μεγάλη αξία του ντοκιμαντέρ.
Καλύβι,το θηλ.Καλύβα:{1}κατοικία,συνήθως με ένα μόνο χώρο,κατασκευασμένο με πολύ απλά υλικά και χωμάτινο δάπεδο.\
Για ομοιότητα αυτών των κτισμάτων με τις προϊστορικές καλύβες(έκτη χιλιετία π.Χ) είναι θεματικά ανάλογη,επισημαίνει ο αρχιτέκτων και συγγραφέας του βιβλίου ''αρχέτυπα'', κ.Γιώργος Τριανταφύλλου.Κύριο χαρακτηριστικό της δομής των καλυβιών αυτών,η πέλα..πληθ.πέλες:{1.}σανίδια,πελεκημένα με τσεκούρι,συνήθως από κέδρο ή έλατο.Προχωρούμε προς το εσωτερικό των καλυβιών και μαθαίνουμε ενδότερα μέρη του.Κάθε καλύβι διέθετε γωνιά,και ύστερα πυροστιά.*Η πυροστιά είναι ένα μεταλλικό αντικείμενο σε σχήμα ισόπλευρου τριγώνου, το οποίο παλιά το έβαζαν μέσα στο τζάκι, πάνω από χωνεμένη φωτιά ή μη. Eπάνω της, τοποθετούσαν τα μαγειρικά σκεύη (κατσαρόλες, καζάνια, μπρίκια) και μαγείρευαν. Και τι γινόταν με τον μόνωση;Είχαν φροντίσει και γι αυτό οι πολυμήχανοι βοσκοί.Στο εσωτερικό του καλυβιού,για να αποτρέψουν το κρύο,τον αέρα,και κάθε κακουχία,έφτιαχναν το κερέτσι.{1.}σοβάς φτιαγμένος από χώμα,κοπριά αγελάδων και μαλλί τράγων,χρησιμοποιούνταν για μόνωση.Xρήζει ιδιαίτερης προσοχής,τονίζει ο καθηγητής,η συγκεκριμένη διαμόρφωση κελύφους(κερέτσι) που υπέβαλλε η ανάγκη της κατοικίας,δίχως δεύτερες σκέψεις για εντυπωσιακές και γεμάτες στολίδια κατασκευές.Η ανάγκη της επιβίωσης ήταν πρωτευούσης σημασίας.
Έπειτα,περνάμε στο φρετζάτο το(αλλιώς) φριτζάτο:{1.}υπαίθρια ξύλινη και υπερυψωμένη κατασκευή,χωρίς τοίχους,σκεπασμένη με κλαδιά δέντρων και φτέρες,χρησιμοποιούταν απ' τους βοσκούς το καλοκαίρι για ξεκούραση.Όπως όλες οι απαιτητικές δουλειές,έτσι κι η δουλειά του κτηνοτρόφου,προϋπόθετε ξεκούραση.Κι αν όχι κάποιες βδομάδες ή μέρες,έστω κάποιες ώρες της μέρας.Εδώ κολλάει και το φριτζάτο.Ήταν κάτι σαν το εξοχικό του βοσκού,χαμένο στη μαγεία του δάσους. Συνοδευόταν από το άκουσμα των τριζονιών,των κουδουνιών των αιγοπροβάτων και την ακριβή αξία της ελευθερίας που το επάγγελμα του κτηνοτρόφου γνωρίζει καλύτερα από κάθε άλλο.
Μια άλλη μορφή,άναρχης αρχιτεκτονικής είναι και το μαντρί πληθ. μαντριά:περιφραγμένος χώρος που χρησιμοποιείται για την φύλαξη ζώων,κυρίως αιγοπροβάτων,στεγασμένος ή υπαίθριος (αλλιώς) στάνη.Δίπλα στα μαντριά,έχουμε και την δημιουργίατων σουρλωτών ή αλλιώς κονάκι πληθ. τα κονάκια:{1.}το σπίτι,με την έννοια του καταλύματος,του καταφυγίου,του προσωπικού χώρου{2.}(ιστ)οι κατοικίες που κατασκεύαζαν οι Σακαρετσάνοι Βοσκοί.Εντύπωση προκαλεί το ιδιότυπο σχήμα των σουρλωτών που παραμπέπει σε πυραμίδα.Το τριγωνικό σχέδιο τους,έχει ως στόχο την αποφυγή βροχής.Κύριο υλικό αυτών των κατοικιών η βρίζα,ενώ την κορυφή την σκεπάζαν με σαμάκι(χορτάρι).Όπως υποστηρίζουν οι βοσκοί,στο εσωτερικό των σουρλωτών δεν προσχωρούσε στάλα νερό,μήδε κρύο.Το χορτάρι ήταν τόσο ζεστό,που βοηθούσε ακόμα και στο ξεχειμώνιασμα των οικογενειών.Κάπου στο '70 φτάνει και το τέλος της δημιουργίας τέτοιων καταλυμάτων.
Η σπουδαία γεωμετρία αυτών των κατασκευών,προκύπτει από την οξεία παρατήρηση της φύσης,που πολύ πετυχημένα πράττουν οι πρωτόγονοι αλλά και οι ιθαγενείς άνθρωποι,σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες που έχουν προκύψει κατα καιρούς,προσθέτει ο καθηγητής.Αναπαράγουν καλύτερα απ' τον καθένα την πλάση και την αποτυπώνουν στις δικές τους κατασκευές,εξίσου επιτυχημενα. Και το σημαντικότερο;Όλη αυτή η αξιοπρόσεκτη δημιουργία προέρχεται χωρίς καμία απολύτως γνώση στον τομέα της ειδικευμένης γεωμετρίας.Αυτό είναι που επαινείται!
Δεν μπορούμε να πούμε βέβαια,πως πρόκειται για αυστηρά αρχιτεκτονική ούτε βέβαια για έργα τέχνης.Τεχνουργήματα τα ονομάζει ο κ.Τριανταφύλλου,τα οποία παράγονται μέσα ανάγκη και τα οποία διαθέτουν μια άναρχη αντιμετώπιση που δεν υποτάσσεται στην συνήθη αρχιτεκτονική.Αμεσότητα,ευαισθησία,και ελευθερία.3 λέξεις που διαπότισαν τις περίτεχνες κατασκευές των κτηνοτρόφων,κάνοντας τες να ξεφύγουν από την στενή έννοι της αρχιτεκτονικής και των συνηθισμένων συνταγών που δίδονται κάτα καιρούς σε ανάλογα κτίσματα.
Συγκινητικά,μεγαλόστομα και ζηλευτά,τα λόγια του Ματθαίου Πάνου στο τέλος του ντοκιμαντέρ.''Αν δεν έχεις ζήλο,δε φτιάχνεις τίποτα'',λέει..'' έχω ακόμα το μεράκι ακόμα και για τα πρόβατα και για την ύπαιθρο'',συνεχίζει..''κάθε ένας είναι εκείνο που που θα πιστέψει και θα ζηλέψει''.Τι μαγεία,τι αίγλη,τι περηφάνια..Να είσαι συγχωριανός μ' αυτούς τους ανθρώπους,τους τόσο ανυπότακτους,που θερία σκιάζουν στο διάβα τους..Έτσι είναι η φύση.Πρώτα σε δοκιμάζει,κι ύστερα σε κάνει παιδί της.Κι οι βοσκοί,δικαιούνται περισσότερο από τον καθένα αυτόν τον τίτλο.
Συμμετείχαν επίσης απ' το χωριό μας,οι εξής:Ζούλας Σταύρος,Κατσιούλης Κωσταντίνος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου