Η Ελληνίδα Θεά που απειλείται με έξωση λόγω της οικονομικής κρίσης

«Πέρα από τον Ιλισό είναι η τοποθεσία που λέγεται Άγραι και ένας ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδος. Λένε πως η Άρτεμη κυνήγησε εδώ πρώτα, όταν ήρθε από τη Δήλο, και γι’ αυτό το άγαλμά της κρατεί τόξο…»
Παυσανίας, Αττικά

Άρτεμις Αγροτέρα! Επί της Αρδηττού, στο λόφο του Μετς, ακριβώς πάνω από το κολυμβητήριο και σε ευθεία γραμμή με τους Στύλους του Ολυμπίου Διός, η θεά Άρτεμις είχε στήσει το μικρό παρατηρητήριό της. Ο Ναός της δέσποζε επί του λόφου και παράλληλα της έδινε την ευκαιρία να απολαμβάνει τη ροή του ποταμού Ιλισού και να προγραμματίζει την ημέρα της.

Μα καλά, θα σκεφτεί ο Αθηναίος που δεν γνωρίζει: υπάρχει κάποιος ναός εκεί;Ομολογουμένως χρειάζεται φαντασία για να συνθέσουμε την εικόνα. Αυτό ακριβώς προσπαθούν να κάνουν χρόνια τώρα αρχαιολόγοι, αρχιτέκτονες και κάτοικοι της περιοχής. Πράγματι, ναός δεν υπάρχει, παρά λίγες πέτρες από το κρηπίδωμα και σκόρπιοι λίθοι. Δίπλα στο περιφραγμένο οικόπεδο, το οποίο σήμερα αποτελεί αντικείμενο σκληρής διαπραγμάτευσης – διεκδίκησης, με κίνδυνο να κτιστεί, υπάρχει ένα παλιό κτίσμα και παραδίπλα πολυκατοικίες.
ARCHIVE


Εκεί βρισκόταν ο ναός της Αρτέμιδος. Ιωνικός ναός, κτισμένος το 448 π.Χ. από τον Καλλικράτη. Αναφορές γι’ αυτόν εντοπίζουμε στον Πλάτωνα και τον Παυσανία, ενώ κατά τον Πλούταρχο στην περιοχή τελούνταν τα Μικρά Ελευσίνια Μυστήρια.
ARCHIVE


Μια άλλη ιστορική πληροφορία αναφέρει ότι ο ναός συνδέθηκε με τη νίκη των Αθηναίων στη Μάχη του Μαραθώνα και όπως λέει ο Ξενοφών στην Ανάβαση, κάθε χρόνο την έκτη μέρα του Βοϊδρομίου, ημέρα της επετείου της Μάχης του Μαραθώνα, τελούνταν εκεί μεγάλες θυσίες και γιορτές προς τιμήν της θεάς Αρτέμιδος της Αγροτέρας που βοήθησε τους Αθηναίους να κερδίσουν τη μάχη. Για τους Αθηναίους, η θεά ήταν το γούρι τους!

Μόνο που η Αγροτέρα δεν κατάφερε να φέρει τύχη στον εαυτό της. Δέκα αιώνες μετά την ανέγερσή του, ο Ναός της Αρτέμιδος έγινε χριστιανική εκκλησία που σε διάφορους χάρτες αναφέρεται ως Παναγία στην Πέτρα.


Το 1751, δύο Άγγλοι ζωγράφοι– αρχιτέκτονες, ο James Stuart και ο Nicholas Revett, αποφάσισαν, επισκεπτόμενοι την Ελλάδα, με στόχο την καταγραφή του αρχαίου αρχιτεκτονικού κάλους (The Antiquities of Athens), να ζωγραφίσουν μεταξύ άλλων και την Αγροτέρα. Η δουλειά αυτών των ανθρώπων βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη και αποτελεί τη μοναδική απεικόνιση του μνημείου.
ARCHIVE




Το 1778, ο βοεβόδας των ΑθηνώνΧατζή Αλί Χασεκή κατεδάφισε τον ναό, προκειμένου να χρησιμοποιήσει το υλικό για να κτίσει μάντρα.Έκτοτε, η Άρτεμις Αγροτέρα γνώρισε την περιπέτεια «αλά ελληνικά»

Στα τέλη του 19ου αιώνα ο αρχαιολόγος Ανδρέας Σκιάς προχώρησε σε ανασκαφή του χώρου με εντολή της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Από την έρευνα ήρθαν στο φως αγγεία και ένα τμήμα του κρηπιδώματος του ναού, ενώ ο Σκιάς έγραψε στην αναφορά του ότι η καταστροφή ήταν τεράστια! Στον συγκεκριμένο χώρο χτίστηκαν αργότερα σπίτια αμφιβόλου αισθητικής, τα οποία μετά τον σεισμό του 1999 η Πολεοδομία χαρακτήρισε ετοιμόρροπα και κατεδαφιστέα.

Πολλά χρόνια τώρα, ο πάλαι ποτέ Ναός της Αρτέμιδας τελεί υπό διεκδίκηση. Το Αρχαιολογικό Συμβούλιο είχε κάνει ό,τι καλύτερο του επέτρεπε η νομοθεσία προκειμένου να προστατεύσει τον χώρο. Σήμερα η εικόνα είναι διαφορετική, τα συμφέροντα μεγάλα και τα χρήματα που διακυβεύονται πολλά. Πενήντα τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη απόφαση απαλλοτρίωσης του χώρου από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, η σημερινή προϊσταμένη της Γ′ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ζητά την υπό όρους δόμηση του οικοπέδου. Δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες να προχωρήσουν στην εμπορική του εκμετάλλευση.

Η αλλαγή στάσης του ΚΑΣ βασίζεται στα επιχειρήματα ότι το ελληνικό κράτος αδυνατεί να προχωρήσει στην απαλλοτρίωση του οικοπέδου.Η σημερινή αντικειμενική αξία του ακινήτου – υπολογίζεται γύρω στα 2.2 εκ. - δεν συνιστά λόγο παραίτησης του ελληνικού Δημοσίου από την υποχρέωση του να προστατεύει την πολιτιστική κληρονομιά. Ωστόσο, το γεγονός ότι για παραπάνω από μισό αιώνα δεν επιτεύχθηκε η απαλλοτρίωση του χώρου εξαιτίας άνωθεν συνεχών παρεμβάσεων υποδεικνύει ότιασκήθηκαν και εξακολουθούν να ασκούνται πιέσεις, προκειμένου να υποτιμηθεί η αρχαιολογική του αξία και κάποια στιγμή να οικοδομηθεί. Φιλέτο δεν είναι άλλωστε;



Εμείς οι Αθηναίοι, συχνά λίγο πολύ αδιάφοροι, όχι τόσο εξαιτίας των μεγάλων μας προβλημάτων, αλλά περισσότερο λόγω άγνοιας, παραμένουμε σιωπηλοί. Πάντα όμως υπάρχουν εξαιρέσεις. Συνειδητοποιημένοι πολίτες που δεν «παραδίδονται». Που θέλουν να συμβάλλουν ώστε να επιστρέψει στη θέση του ένας «ανεπιθύμητος» ναός. Ίσως γι’ αυτό και μόνο, θα άξιζε, ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι υπάλληλοι του υπουργείου Πολιτισμού να ξανασκύψουν στα κιτάπια τους και να αποφασίσουν με γνώμονα την ιστορικότητα του τοπίου.


Έως σήμερα έχουν υπάρξει άπειρα δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο, όπως και ντοκυμαντέρ, όπως η Φωτόσφαιρα της ΕΡΤ της Χαράς Φράγκου. Ολα, μα όλα αναφέρονται στην ανάγκη προστασίας του χώρου.


Παραθέτουμε εδώ τη σελίδα των κατοίκων της περιοχής που παλεύουν για το αυτονόητο.