Τα πράγματα αλλάζουν, αλλά πόσο; Οταν λέμε ότι η Χάτι ΜακΝτάνιελ ήταν η πρώτη Αφροαμερικανίδα που προτάθηκε και βραβεύτηκε με Οσκαρ, ξεχνάμε τι ακριβώς σήμαινε τότε αυτό.Οσο η Αμερική κάνει προσπάθειες να αντιμετωπίσει (ξανά) τα κύματα ρατσισμού που (ξανά) δείχνουν το πρόσωπό τους σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας κι όσο η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου κάνει προσπάθειες (ξανά) για μεγαλύτερη πολυφωνία στους ψηφοφόρους και στους υποψηφίους της, η ιστορία της Χάτι ΜακΝτάνιελ αποδεικνύει σε κάθε της στιγμή, πόσο εμβληματική ήταν και πόσο έντονη είναι η σφραγίδα της.
Με την έξοδο του «Οσα Παίρνει ο Ανεμος» στους κινηματογράφους, το 1939, πολλοί ήταν οι κριτικοί που σχολίαζαν πώς η Χάτι ΜακΝτάνιελ, η Αφροαμερικανίδα ηθοποιός που ενσάρκωνε τη Μάμι, την υπηρέτρια της Σκάρλετ Ο' Χάρα, έδινε μια ερμηνεία «άξια για Οσκαρ Β' Ρόλου». Βλέποντας την πληθώρα των σχετικών άρθρων, ο μεγαλο-παραγωγός Ντέιβιντ Ο. Σέλζνικ, τόσο για λόγους ανοιχτού πνεύματος, όσο, φυσικά και marketing, σκέφτηκε ότι αυτή ήταν, ίσως, μια έξυπνη ιδέα και υπέβαλλε το όνομά της, ως υποψήφιας, στην Ακαδημία - κάτι τέτοιο ήταν πρωτοφανές, επόμενος ήταν ο Σίντνεϊ Πουατιέ που προτάθηκε για Οσκαρ το 1959 και το κέρδισε το 1964.
Η επιλογή του Σέλζνικ δεν ήταν μόνο ιδεολογικά ρηξικέλευθη, είχε και πρακτικές δυσκολίες. Τα Βραβεία Οσκαρ απονέμονταν, τότε, στο Κόκονατ Γκρόουβ, το εστιατόριο του ξενοδοχείου Αμπάσαντορ στο Χόλιγουντ: μόνο που το Αμπάσαντορ εξακολουθούσε, το 1940, να διατηρεί ξεχωριστές αίθουσες για λευκούς και «έγχρωμους» επισκέπτες κι έτσι χρειάστηκε ειδική αίτηση από το στούντιο για να επιτραπεί στην υποψήφια Χάτι ΜακΝτάνιελ η είσοδος στο χώρο της απονομής, όπου ήταν και η μοναδική Αφροαμερικανίδα ανάμεσα σε αποκλειστικά λευκό κοινό. Κι αν η ΜακΝτάνιελ μπήκε στο Κόκονατ Γκρόουβ, πάντως δεν κάθισε στο τραπέζι των συντελεστών του «Οσα Παίρνει ο Ανεμος», αλλά σ' ένα άλλο, μόνο μαζί με τον συνοδό της, στο πίσω μέρος της αίθουσας.
Στο οσκαρικό τραπέζι του «Οσα Παίρνει ο Ανεμος», Ντάγκλας Φέρμπανκς, Βίβιαν Λι, Ολίβια ΝτεΧάβιλαντ, αλλά όχι Χάτι ΜακΝτάνιελ
Η ευχαριστήρια ομιλία της Χάτι ΜακΝτάνιελ όταν παρέλαβε το Οσκαρ της (τιμητική πλακέτα, τότε, για τους Β' Ρόλους), έχει μείνει ιστορική: η ηθοποιός πέταξε την ομιλία που της είχε ετοιμάσει ο Σέλζνικ και διάβασε μια άλλη, που είχε γράψει η ίδια, με τη βοήθεια της Αφροαμερικανίδας συγγραφέα και φίλης της, Ρούμπι Μπέρκλεϊ Γκούντγουιν. Εκεί, μεταξύ δακρύων, η ΜακΝτάνιελ είπε, «Ακαδημία των Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, συνάδελφοι της κινηματογραφικής βιομηχανίας, επίτιμοι προσκεκλημένοι, αυτή είναι μια από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μου και θέλω να ευχαριστήσω ξεχωριστά καθέναν από εσάς που συνέβαλε στην επιλογή μου για τα βραβεία, για την καλοσύνη σας που με κάνει να νιώθω μεγάλη ταπεινότητα. Και πάντα θα με οδηγεί, σαν φάρος, σε ό,τι μπορέσω να κάνω στο μέλλον. Ειλικρινά ελπίζω να τιμώ πάντα τη φυλή μου και την κινηματογραφική βιομηχανία. Η καρδιά μου είναι υπερβολικά γεμάτη, για να σας πω ακριβώς πώς νιώθω, σας ευχαριστώ και ο Θεός να σας ευλογεί.»
Δείτε εδώ τον ευχαριστήριο λόγο της Χάτι ΜακΝτάνιελ, δίνοντας προσοχή και στην εισαγωγή της Φέι Μπέιντερ, της ηθοποιού που δυο χρόνια νωρίτερα είχε πάρει το ίδιο βραβείο για το «Jezebel» και που γνωρίζει καλά τη σημασία της στιγμής:
Το Οσκαρ της Χάτι ΜακΝτάνιελ έφερε, μεν, τομή στην αμερικανική κοινωνική ιστορία, αλλά δεν έφερε ευτυχία στην ηθοποιό. Γεννημένη το 1893, από γονείς που είχαν υπάρξει, οι ίδιοι, σκλάβοι, η Χάτι ΜακΝτάνιελ επικρίθηκε έντονα από την Αφροαμερικανική κοινότητα, επειδή με το ρόλο της Μάμι, τον διασημότερό της, άλλωστε, συνέβαλε στη συντήρηση του στερεότυπου της μαύρης υπηρέτριας. Σ' εκείνους, η ΜακΝτάνιελ επαναλάμβανε την παροιμιώδη απάντησή της: «Προτιμώ ν' αμοίβομαι 700 δολάρια την εβδομάδα για να υποδύομαι την υπηρέτρια, παρά να βγάζω 7 δολάρια τη μέρα ως υπηρέτρια.»
Η καριέρα της, ωστόσο, δεν ξαναέφτασε αντίστοιχα ύψη, η ΜακΝτάνιελ συνέχισε να παίζει μικρούς, στερεοτυπικούς ρόλους, παρότι, το 1947, ανέλαβε, και πάλι πρώτη Αφροαμερικανίδα που το κατάφερε, τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο ραδιοφωνικό σόου του CBS, «The Beulah Show». Το Οσκαρ της - συγκεκριμένα την τιμητική πλακέτα της, που απονέμονταν τότε για τους Β' Ρόλους - η ηθοποιός τη δώρισε στο προοδευτικό Πανεπιστήμιο Χάουαρντ, απ' όπου στις αρχές του '70 διαπιστώθηκε ότι εξαφανίστηκε, με τρόπο που παραμένει άγνωστος: η μία θεωρία θέλει να το πέταξαν φοιτητές στον ποταμό Ποτόμακ, ως διαμαρτυρία για τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ το 1968.
Η Χάτι ΜακΝτάνιελ πέθανε το 1957 από καρκίνο στο στήθος. Η επιθυμία της να ταφεί στο Νεκροταφείο Hollywood Forever δεν εκπληρώθηκε: το ίδιο το νεκροταφείο αρνήθηκε, μια και δεχόταν μόνο λευκούς θανόντες. Από τους συμπρωταγωνιστές και συναδέλφους της, πολλοί έστειλαν λουλούδια στην κηδεία, όπως ο Κλαρκ Γκέιμπλ, αλλά μονάχα ένας, ο Τζέιμς Κάγκνεϊ, παρευρέθηκε στην τελετή για να την τιμήσει μια τελευταία φορά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου