 |
| Στην Πειραϊκή, στου Καλαμπάκα, κορίτσι της Υδραϊκής συνοικίας με φόντο το εμπορικό πλοίο που εισέρχεται στο λιμάνι του Πειραιά (τέλη δεκαετίας 1950) |
του Στέφανου Μίλεση
Είναι γνωστή η προσφορά της Ύδρας κατά την περίοδο της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας. Η πολυπόθητη ελευθερία έφτασε, όταν οι περισσότεροι Υδραίοι τα είχαν θυσιάσει όλα στο βωμό της ανεξαρτησίας.
Ο Πειραιάς οφείλει στους Υδραίους το μεγαλύτερο μέρος της δημιουργίας του και της ύπαρξής του. Άνθρωποι ναυτικοί οι Υδραίοι αναζήτησαν την τύχη τους όταν μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα από το Ναύπλιο στην Αθήνα, στον Πειραιά για να βρίσκονται και πάλι κοντά στη θάλασσα και να επιδοθούν στα ναυτικά επαγγέλματα. Οι Υδραίοι κατέφταναν στον Πειραιά περισσότεροι από οποιονδήποτε άλλο έποικο, δημιουργώντας τη δική τους συνοικία την γνωστή ακόμα ως "Υδραϊκή Συνοικία".
Η ιστορία της εγκατάστασης των Υδραίων στον Πειραιά αποτελεί ένα τεράστιο και ξεχωριστό κεφάλαιο στο οποίο δυνάμεθα να αναφερθούμε μόνο συνοπτικά. Οι Υδραίοι έφταναν ύστερα από ενέργειες ενός οργάνου που οι ίδιοι είχαν συγκροτήσει και που έφερε τον τίτλο "Η επί του Συνοικισμού των Υδραίων Εν Πειραιεί Επιτροπή". Η εγκατάστασή τους γινόταν σε συγκεκριμένη περιοχή της πόλης και με συγκεκριμένες προϋποθέσεις που καθορίζονται σε Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. 18/20.5.1838 με τον τίτλο "Περί Συνοικισμού Υδραίων εις Πειραιά".
Γεγονός αναμφισβήτητο είναι ότι οι Υδραίοι ανταποκρίθηκαν και σύντομα πολλές υδραϊκές οικογένειες έσπευσαν να εγκατασταθούν στον Πειραιά. Κύριο κίνητρο της μετακίνησής τους ήταν φυσικά η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής μακριά από τη φτώχεια που είχαν περιέλθει. Ένα έτος πριν το 1837, ο Όθωνας είχε διατάξει τον έρανο σε όλες τις εκκλησίες της επικράτειας υπέρ των πτωχών οικογενειών της Ύδρας. Διότι φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετή η οικονομική αφαίμαξη του νησιού από την επανάσταση, επιπροσθέτως ένας καταστροφικός σεισμός το είχε χτυπήσει λίγο καιρό πριν. Το 1837 ο σεισμός αυτός ήταν τόσο καταστροφικός που προξένησε βλάβη σχεδόν σε όλα τα σπίτια της. Φυσικά δεν ήταν σαν τον προγενέστερο του 1769 οι δονήσεις του οποίου διήρκεσαν επί 36 ημέρες, ωστόσο όμως του 1837 ήταν που βρήκε τον υδραϊκό πληθυσμό σε άσχημη κατάσταση.
Ως σημείο εγκατάστασης στον Πειραιά ορίσθηκε "παρά τω λιμένι και προς το Τελωνείον δυτικομεσημβρινώς κείμενου μέρους του Πειραιώς".
Σκοπός της εγκατάστασης ήταν η αποκατάσταση των Υδραίων με την παράλληλη ενσωμάτωσή τους με τον εν Πειραιεί σχηματιζόμενο Δήμο. Η αποκατάσταση των αγωνιστών αποτελούσε την περίοδο εκείνη μια προτεραιότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι στο ίδιο Φ.Ε.Κ. που προβλέπονται οι όροι εγκατάστασης Υδραίων στον Πειραιά, υπάρχει ονομαστική κατάσταση με την οποία χορηγούνται στρατιωτικοί βαθμοί σε οπλαρχηγούς του αγώνα της ανεξαρτησίας.
Η Ύδρα το 1882 σε σχέδιο της Ειρήνης Αντωνοπούλου
Στο σχέδιο εγκατάστασης προβλέπονται αρχικώς 48 παραλληλόγραμμα που περιλαμβάνουν και εθνικές γαίες, τα οποία σε περίπτωση που δεν επαρκέσουν δύνανται να επεκταθούν προς δυσμάς!
Το Β.Δ. καταγράφει όλες τις υποχρεώσεις των "αποίκων" (όπως τους αποκαλεί) με κυριότερες τις εξής δύο:
α) Δεν μπορεί να πωληθεί το οικόπεδο πριν οικοδομηθεί σε αυτό οικία ή αποθήκη και
β) Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της έναρξης οικοδόμησης κτίσματος έως της περατώσεώς του δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των έξι μηνών, χωρίς να χορηγείται παράταση προθεσμίας!
Οι Υδραίοι όμως υπερνίκησαν τις δυσκολίες της μετακίνησης εκείνης της εποχής όπως και τους όρους της εγκατάστασης και ανταποκρίθηκαν σε τέτοιο βαθμό που όσο άδειαζε η Ύδρα, τόσο γέμιζε ο Πειραιάς!
Άλλωστε δεν ήταν τυχαίο ότι ο πρώτος Δήμαρχος του Πειραιά υπήρξε ο Υδραίος Αντώνης Σερφιώτης (1835-1841).
Οι Δήμαρχοι του Πειραιά τα πρώτα χρόνια είναι μοιρασμένοι ανάμεσα στις δύο μεγάλες πληθυσμιακές δεξαμενές της πόλης που είναι οι Υδραίοι και οι Χιώτες. Μέχρι το 1866 δήμαρχοι διατελούν δύο Υδραίοι (Κυριακός Σερφιώτης και Αντώνιος Θεοχάρης) και δύο Χιώτες (Πέτρος Ομηρίδης Σκυλίτσης καιΛουκάς Ράλλης). Έπρεπε να διανυθούν 31 ολόκληρα χρόνια για να αναλάβει Δήμαρχος κάποιος εκτός των δύο αυτών παροικιών και αυτός ήταν ο Αρκάδας Δημήτριος Μουτζόπουλος.
Η επιλογή Υδραίων και Χίων Δημάρχων τα πρώτα χρόνια δεν είχε να κάνει μόνο δια λόγους δικαίου καθώς εκπροσωπούσαν τις δύο κύριες παροικίες του Δήμου, αλλά στρέφονταν επίσης προς το σκοπό αποφυγής απόσχισης των παροικιών εκ του Δήμου, ειδικά της Υδραϊκής Συνοικίας που ήταν η πολυπληθέστερη και η ταχέως αναπτυσσόμενη. Άλλωστε για το συνοικισμό των Χίων ήδη προβλεπόταν σε βασιλικό διάταγμα του 1836 ο σχηματισμός "Δήμου Χίων" εντός των ορίων του Πειραιά. Παρά το γεγονός ότι για την Υδραϊκή παροικία δεν προβλεπόταν κάτι ανάλογο, επιδιώξεις τους ήταν φανερές.
Ήδη δια την εγκατάσταση Χίων στον Πειραιά προβλεπόταν η δημιουργία Δήμου εάν οι οικογένειες υπερέβαιναν τις πενήντα. Ο Δήμος αυτός θα ονομαζόταν Δήμος Χίων και θα σχηματιζόταν εντός των ορίων του Πειραιά.
Τόσο ο συνοικισμός των Χίων όσο και ο Υδραϊκός συνοικισμός, φαίνεται να συνεχίζουν να αποφασίζουν για τα εσωτερικά τους, μέσω Επιτροπών στις οποίες προΐστανται εκείνοι που εξαρχής είχαν αναλάβει να φέρουν εις πέρας το δύσκολο έργο μετακίνησης και εγκατάστασης των συμπατριωτών τους τα πρώτα δύσκολα χρόνια. Έτσι οι Υδραίοι Δήμαρχοι (όπως και οι Χιώτες) εκτός από το δύσκολο έργο που έχουν να δημιουργήσουν μια πόλη εκ του μηδενός, έχουν εκ παραλλήλου και το εξίσου δύσκολο έργο να "πείσουν" τους συμπατριώτες τους ότι το μέλλον βρίσκεται σε έναν ενιαίο Δήμο Πειραιώς και όχι στις τοπικές παροικίες.
Στην περίπτωση των Υδραίων "αντίπαλος" των πρώτων Δημάρχων ως προς την ιδέα ενσωμάτωσης της Υδραϊκής συνοικίας ήταν ο πυρπολητής Αναστάσιος Ρομπότσης (ή και Ρομπότζης) που στη συνέχεια έγινε πλοίαρχος εμπορικού ναυτικού. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι δεν υπήρξε απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου περί ονοματοθεσίας δρόμου του Πειραιά προς τιμή του! Μέχρι τα τέλη περίπου της δεκαετίας του 1840 ο Δήμος Πειραιά μαστιζόταν από τέτοιες τοπικιστικές κινήσεις.
Ο Υδραίος πυρπολητής Αναστάσιος Ρομπότσης
Το 1840 το Δημοτικό Συμβούλιο του Πειραιά εκδίδει ομόφωνο ψήφισμα σύμφωνα με το οποίο αυτοί που ονομάζονται Δήμοι Χίων και Υδραίων να συγχωνευτούν με τον Δήμο Πειραιώς, τη μόνη πράξη που μπορεί να ωφελήσει την πόλη.
Στις 14 Νοεμβρίου του 1849 ο Βασιλιάς Όθωνας και η Αμαλία αποφάσισαν για πρώτη φορά να επισκεφθούν και να περιηγηθούν στον Υδραϊκό συνοικισμό, πιθανότατα κρίνονταν πλέον ότι είχε τερματισθεί ο αγώνας επιβίωσης ενός και μόνο Δήμου, του Πειραιά, και ο είχαν λήξει οι τοπικιστικές αντιπαραθέσεις.
Οι Βασιλείς στην επίσκεψή τους "αναβάντες μέχρι κορυφής του λοφίσκου όπου κείνται οι ανεμόμυλοι" γράφει ο τύπος της εποχής, καθώς ο συνοικισμός ήταν σκαρφαλωμένος πάνω στις ανηφοριές και χαρακτηριζόταν από μια σειρά ανεμόμυλων με τον πρώτο εξ αυτών να ξεκινά από τη σημερινή πλατεία Πηγάδας.
Φωτογραφία Κωνσταντίνου Αθανασίου 1875 (Σημερινή Πλατεία Πηγάδας και πέριξ αυτής)
Οι κάτοικοι του συνοικισμού, μικροί και μεγάλοι, γυναίκες και παιδιά, βγήκαν να προϋπαντήσουν τους Βασιλείς σε αυτή την πρώτη τους επίσκεψη "και να εκφωνήσουν το ζήτω εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης και αφοσιώσεως". Το βασιλικό ζεύγος αφού περιηγήθηκε στο συνοικισμό ξεκίνησε την επιστροφή του "υπό του ανατέλλοντος της σελήνης φωτός".
Τότε ο ιδρυτής του Υδραϊκού Συνοικισμού, ο παλαιός πυρπολητής της Επανάστασης, ο Αναστάσιος Ρομπότσης (στις προσπάθειες του οποίου όπως είπαμε οφείλεται μεγάλο μέρος της προόδου του συνοικισμού, η θεμελίωσή του, καθώς και η οικοδόμηση της πρώτης εκκλησίας του Αγίου Νικολάου), έτρεξε τελευταία στιγμή από τους Μύλους όπου βρισκόταν το σπίτι του (Πλ. Πηγάδας), μαζί με άλλους Υδραίους μέχρι την παραλία όπου πρόλαβαν εκεί τους Βασιλείς που αποχωρούσαν και τους αφού τους χαιρέτισαν "έκραξαν Ζήτω ο Βασιλεύς, Ζήτω η Βασίλισσα"!
Φαίνεται ότι ο Ρομπότσης και οι άλλοι άνδρες της επιτροπής, την τελευταία στιγμή άλλαξαν στάση και θεώρησαν ότι θα επιδείκνυαν έλλειψη σεβασμού, προς το βασιλικό ζεύγος που ενώ τίμησε με την παρουσία του τη συνοικία, αναχωρούσε χωρίς να εκφραστεί εκ μέρους τους μια δημόσια ευχαριστία. (για άγνωστο λόγο η περιήγηση των Βασιλέων στον συνοικισμό είχε γίνει χωρίς τη συνοδεία των υπευθύνων της Επιτροπής του συνοικισμού).
Ωστόσο από αυτή την πρώτη επίσκεψη των Βασιλέων στον Υδραϊκό συνοικισμό επιβεβαιώνεται αυτή η μορφή αυτοδιοίκησης της Υδραϊκής παροικίας. Διότι κατά την επίσκεψη, απουσιάζει επίσης κάθε αναφορά προς τον Δήμαρχο Πειραιά (το 1849 Δήμαρχος ήταν ο Πέτρος Ομηρίδης Σκυλίτσης) που φαίνεται να μην παρίσταται, σα να επρόκειτο για κάτι αναμενόμενο και απολύτως φυσιολογικό!
Στον αντίποδα υπάρχουν πολλές αναφορές για τη τελευταία στιγμής εμφάνιση του Αναστασίου Ρομπότζη, γεγονός που καταδεικνύει ότι η πραγματική διαχείριση της ζωής στους συνοικισμούς της πόλης πραγματώνονταν από τοπικά στελέχη, των οποίων την αξία και την πρωτοκαθεδρία αναγνώριζαν όλοι οι κάτοικοι του συνοικισμού, ενώ ο Δήμαρχος της πόλης ενσάρκωνε απλώς τις διατάξεις ενός τυπικού νόμου που εξέδιδε η κυβέρνηση.
Αυτό η Επιτροπή διαχείρισης του Υδραϊκού συνοικισμού είναι που οργανώνει εράνους για την πρώτη οικοδόμηση ναού που είναι φυσικά ο Άγιος Νικόλαος.
Στις 22 Ιουλίου του 1844 (5 χρόνια πριν την βασιλική επίσκεψη) οι Υδραίοι του Πειραιά, είχαν θεμελιώσει το πρώτο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου ευρισκόμενο έναντι της Πλατείας Αμαλίας. Εκτός από χρήματα που συλλέγουν σε μια σειρά εράνων, προσφέρουν και την εθελοντική τους εργασία στην οικοδόμησή του.
Λεπτομέρεια από φωτογραφία του Κωνσταντίνου Αθανασίου. Αριστερά διακρίνεται ο δεύτερος κατά σειρά ναός του Αγίου Νικολάου. Πίσω του η αποθήκη της οδού Ευπλοίας.
Στα δεξιά του ναού, κατά μήκος της παραλίας κυριαρχούν οικήματα με τις χαρακτηριστικές νησιώτικες (υδραϊκές) καμάρες. (1875)
Το 1852 τον πρώτο μικρό ναό θα αντικαταστήσει ένας μεγαλύτερος που οικοδομήθηκε σε σχέδια του βασιλικού μηχανικού Lorenzen και του Δημοτικού Μηχανικού Πετμεζά. Τέλος ένας τρίτος σε μέγεθος ναός θα ξεκινήσει να οικοδομείται στην ίδια θέση το 1879, τα εγκαίνια του οποίου θα γίνουν στις 2 Νοεμβρίου του 1886. Αυτός είναι στην εποχή του ο μεγαλύτερος ναός στον Πειραιά καταδεικνύοντας τον αυξανόμενο πληθυσμό της Υδραϊκής Συνοικίας η οποία φαίνεται να φτάνει στην ακμή της την δεκαετία του 1880. Ο τελευταίος αυτός ναός του Αγίου Νικολάου οικοδομείται σε σχέδια του Ιωάννη Λαζαρίμου που γεννήθηκε στον Πειραιά το 1849 Υδραϊκής όμως καταγωγής.
Άγιος Νικόλαος αρχές 20ου αιώνα. Στη βάση του καταστήματα με τις χαρακτηριστικές νησιώτικες καμάρες
Ο Άγιος Νικόλαος από την οδό Τομπάζη - 1918
Εκτός από την εκκλησία όμως οι Υδραίοι ναυτικοί ως προς το επάγγελμα οι περισσότεροι, έχοντας γυρίσει θάλασσες και ωκεανούς, ήλθαν σε επαφή με ευρωπαϊκά λιμάνια και πολιτισμούς. Επιστρέφοντας πίσω στον Πειραιά αποτέλεσαν φορείς νέων ιδεών και εικόνων.
Το 1876 θα ξεκινήσει η οικοδόμηση Παρθεναγωγείου της Υδραϊκής Συνοικίας που επίσημα θα λάβει τον αριθμητικό προσδιορισμό "Β΄Παρθεναγωγείο" αφού ήδη λειτουργεί το "Παρθενικόν Σχολείον" στο κέντρο της πόλης. Πρόκειται για ένα προηγμένο κέντρο εκπαίδευσης κοριτσιών Υδραϊκής καταγωγής που θα λειτουργήσει ως τέτοιο, μέχρι να αλλάξει χρήση καθώς το 1918 εγκαθίσταται εκεί το Δεύτερο Γυμνάσιο Αρρένων Πειραιώς, που επί της ουσίας είναι το Γυμνάσιο των Υδραίων του Πειραιά.
Η κορύφωση της ανάπτυξης της Υδραϊκής συνοικίας αποτελεί γεγονός που συντελείται κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1870 και συνεχίζεται για πολλά χρόνια. Η οικοδόμηση Παρθεναγωγείου (1876), η θεμελίωση του μεγαλύτερου ναού του Πειραιά (1879), δεν είναι στοιχεία ανεξάρτητα μεταξύ τους αλλά συνδέονται άμεσα με την δημιουργία του πρώτου "Υδραϊκού Συνδέσμου" με έτος ίδρυσης το1879.
Υδραίοι του Συνδέσμου το 1935
Μια από τις γνωστές προσωπικότητες Υδραϊκής καταγωγής στον Πειραιά ήταν και ο Αθανάσιος Μιαούλης. Ήταν δισέγγονος του ναυάρχου της επανάστασης, γεννημένος στον Πειραιά ο ίδιος το 1868, στρατιωτικός στο επάγγελμα με σύζυγο από την επίσης γνωστή οικογένεια Λυκούδη.
Στον Πειραιά οι Υδραίοι συσπειρωμένοι γύρω από την εκκλησία τους, τη συνοικία τους και το σύνδεσμό τους δημιούργησαν την δική τους μικροκοινωνία που πρόκοψε και προσέφερε τα μέγιστα στην πόλη του Πειραιά. Από τη συνοικία του Βρυώνη έως πάνω την Πλατεία Πηγάδας και από εκεί έως την Εκκλησία του Αγίου Νικολάου οι Υδραίοι έχτισαν τα σπίτια τους πάνω στις ανηφορικές διαδρομές, που εμφανίζει η δεξιά πλευρά του κεντρικού λιμένα του Πειραιά όπως εισέρχεται κάποιος.
Ο επί πολλά χρόνια σημαιοφόρος του Υδραϊκού Συνδέσμου Πειραιώς Δημήτριος Σβόμπος φέροντας τη στολή των προγόνων του.
Πάνω στα κακοτράχαλα και δύσβατα ανηφορικά σοκάκια εγκατέστησαν τα νοικοκυριά τους άλλοτε φτωχικά κι άλλοτε πλούσια που έμοιαζαν με τα αρχοντικά της Ύδρας. Σπίτια που ξεχώριζαν από τις χαρακτηριστικές νησιώτικες καμάρες κατά μήκος της Ακτής Μιαούλη από τον Άγιο Νικόλαο και δεξιά ή μικρά ασβεστωμένα τετράγωνα σπίτια που παραπέμπουν ξεκάθαρα σε νησιώτικα οικήματα.
Ναυτικοί ως προς το επάγγελμα οι Υδραίοι του Πειραιά, χωρίς να μειονεκτούν σε επιστήμονες, εμπόρους, πολιτικούς ή στρατιωτικούς.
Pierre Machard - 12 Ιουνίου 1917. Οι χαρακτηριστικές καμάρες των σπιτιών της Υδραϊκής συνοικίας. Στα αριστερά ο Άγιος Νικόλαος
Ο δεύτερος κατά σειρά Υδραίος Δήμαρχος του Πειραιά ο Αντώνης Θεοχάρης προερχόταν από την ίδια μεγάλη οικογένεια του πυρπολητή του "Γέροντα" της Μυτιλήνης Γεώργιο Θεοχάρη. Από την ίδια οικογένεια προερχόταν επίσης και το επίθετο Παπαμανώλη, ενώ η ίδια οικογένεια είχα κλάδο και στις Σπέτσες απόγονος της οποίας ήταν ο υποναύαρχος Θεοχάρης Θεοχάρης.
Υδραία στον Πειραιά η Κυρά Ασημίνα με τον εγγονό της Παντελή
Πολλοί Υδραίοι εγκαταστάθηκαν και εκτός της Υδραϊκής Συνοικίας που διατηρούσαν όμως επαφή μέσω της εκκλησίας και του Υδραϊκού Συνδέσμου. Μέσω αυτού διατηρούσαν επαφή με το νησί. Άλλωστε τα παλαιότερα χρόνια ο Υδραϊκός Σύνδεσμος διοργάνωνε μια τουλάχιστον εκδρομή κάθε έτος στην Ύδρα, ενώ κατά την δεύτερη Κυριακή της Σαρακοστής διοργάνωνε μια χοροεσπερίδα υπέρ των απόρων Υδραίων. Επίσης προικοδοτούσε κάθε χρόνο δύο φτωχές Υδραιοπούλες του νησιού, προσφέροντάς τους από πέντε χιλιάδες δραχμές σε κάθε μια από αυτές. Μια ημερομηνία συνάθροισης των Υδραίων του Πειραιά ήταν και είναι κάθε έτος η 19η Νοεμβρίου που τιμάται η μνήμη του Νεομάρτυρα Αγίου Κωνσταντίνου του Υδραίου στον Άγιο Νικόλαο Πειραιώς.
Δεκαετία του 1920
Τα χρόνια περνούσαν η αστικοποίηση και η ομογενοποίηση του πληθυσμού του Πειραιά, εξελισσόταν ταχέως. Η Υδραϊκή συνοικία μπορεί να έχασε την αρχική της ομοιογένεια όμως οι Υδραίοι συνέχιζαν επί χρόνια να διατηρούν επαφή μεταξύ τους στα δημοτικά σχολεία της Υδραϊκής Συνοικίας στην Αφεντούλη, στα δημοτικά σχολεία της Πλατείας Πηγάδας, στο 20ο Δημοτικό (Ταγκόπουλου) και στο Β' Γυμνάσιο Πειραιά στη συνοικία του Βρυώνη. Παράλληλα στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου και φυσικά μέσω του συνδέσμου.
Το Δεύτερο Δημοτικό Σχολείο στου Βρυώνη (Υδραϊκής συνοικίας)
Στο 20ο Δημοτικό Σχολείο στην οδό Ιωνιδών (Ταγκόπουλου)
Παρέλαση 25ης Μαρτίου από το Δεύτερο Νυχτερινό Γυμνάσιο Πειραιώς την δεκαετία του 1950
Η συνοικία των Υδραίων στο διάβα των χρόνων κατοικήθηκε ειδικά στις παρυφές της και από άλλους νησιώτες κύρια του Σαρωνικού που ένιωθαν καλύτερα δίπλα στους Υδραίους λόγω και της γεωγραφικής γειτνίασης των νησιών καταγωγής τους.
Ωστόσο η κοινωνία της συνοικίας διατηρούσε αναλλοίωτα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ενώ τα μέλη της γνωρίζονταν μεταξύ τους παρά το μεγάλο αριθμό τους. Η ενότητα των οικογενειών που ζούσαν συγκεντρωμένες γύρω από μια συγκεκριμένη περιοχή διατηρούσε αναλλοίωτες τις παραδόσεις, τις μνήμες, τα ήθη ακόμα και τις δεισιδαιμονίες. Το 1904 η Υδραϊκή συνοικία βρίσκεται σε μεγάλη αναστάτωση καθώς μια βρύση σπιτιού στην οδό Μπότσαρη 13 άρχισε να τρέχει αίμα! Οι νησιωτικοί θρύλοι ξύπνησαν και... "κάποιος διαβεβαίωσε με μια ιστορία, πως η βρύση ήταν μαγεμένη! Κάποια τσιγγάνα έλεγαν, πέρασε από εκεί και επειδή ζήτησε να πιει λίγο νερό και δεν την άφησαν, καταράστηκε τη βρύση!".
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1908, σημειώνεται άλλο περιστατικό που καταγράφει η εφημερίδα "ΣΚΡΙΠ" (φ. 16.5.1908):
"Ανάστατος ήτο χθες η πολυπληθής Υδραϊκή συνοικία του Πειραιώς. Με τον αιφνίδιο θάνατο της κυράτσας Πολυξένης Γεράκη, πλύστρας το επάγγελμα, η οποία ήταν το στοιχειό της συνοικίας.
-Το μάθατε μωρέ; Τώρα πέθανε η κυρά - Πολυξένη!
- Μπα την κακομοίρα!
Και από στόμα σε στόμα, κι από γειτονιά σε γειτονιά διαδεδομένη η είδησις συγκέντρωσε πολυπληθή γυναικεία διαδήλωση!".
Δεν είναι διόλου τυχαίο που τέτοιοι θρύλοι προερχόμενοι από την ιστορία της Ύδρας συγκεντρώθηκαν και έγιναν βιβλίο που τυπώθηκε στον Πειραιά. Στον Πειραιά εξάλλου τυπώθηκαν και πολλά άλλα βιβλία της Ύδρας όπως "Η Μονή του Προφήτου Ηλιού, η εκτισμένη εν τω ομωνύμω βουνώ της νήσου Ύδρας" (Πειραιεύς 1928), ή "Το Μοναστήρι" (Πειραιεύς 1929) κ.α..
Μια μορφή απόδειξης της περηφάνιας για την καταγωγή, τόσο των Υδραίων όσο και των άλλων νησιωτών ήταν η φωτογράφιση στα πειραϊκά φωτογραφεία. Νησιώτισσες όχι μόνο Υδραίες αλλά και από άλλα νησιά, ντύνονταν τις περίλαμπρες φορεσιές της πατρογονικής γης τους και έβγαζαν φωτογραφίες που κοσμούσαν τα σαλόνια τους. Έδειχναν με αυτό τον τρόπο τον δεσμό που διατηρούσαν παρά το γεγονός ότι πολλές από τις νέες αυτές των φωτογραφείων, ουδέποτε είχαν επισκεφθεί το νησί τους ή αν αυτό συνέβαινε οι φορές της επίσκεψης ήταν μετρημένες. Το ίδιο φυσικά έκαναν και οι Υδραίοι από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εγκατάστασής τους.
Νησιώτισσες Πειραιώς φωτογραφίζονται στις αρχές του 20ου αιώνα φέροντας τις τοπικές τους ενδυμασίες
Ζευγάρι Υδραίων το 1851
Υδραίος το 1844
Καθώς η προμήθεια νερού στην Υδραϊκή συνοικία αποτελούσε μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ένα άλυτο πρόβλημα, οι κάτοικοι του συνοικισμού κατέβαιναν με κανάτες Αίγινας να προμηθευτούν νερό από δημόσιες βρύσες. Το έργο αυτό είχε ανατεθεί στις γυναίκες. Έτσι οι φωτογραφήσεις γυναικών της Υδραϊκής συνοικίας γίνονταν ακόμα και στα φωτογραφικά ατελιέ με το απαραίτητο κανάτι στο χέρι, ώστε η φωτογραφία όχι μόνο να απεικονίζει καταγωγή από το ηρωικό νησί, αλλά και την εργατικότητα της δεσποινίδος που φροντίζει ακάματα για το σπίτι και το νοικοκυριό της.
Υδραία το 1905 σε φωτογράφιση του 1905. Με το αριστερό της χέρι κρατάει κανάτι νερού
Εύζωνας και Υδραία. Ο άνδρας οφείλει να είναι γενναίος (αρματωμένος) ενώ η γυναίκα (Υδραία) φροντίζει.... και για το νερό κρατώντας το χαρακτηριστικό κανάτι
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες φωτογραφίες που ήταν σε ατελιέ η συγκεκριμένη είναι αληθινή επιβεβαιώνοντας ότι ο τρόπο ύδρευσης της Υδραϊκής συνοικίας γινόταν με τις γυναίκες να αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο
Η συγκοινωνία Πειραιά - Ύδρα κατά τα πρώιμα χρόνια γινόταν με μισθωμένα καΐκια. Αργότερα γινόταν ανά δεκαπενθήμερο με πλοία της "Ατμοπλοϊκής Εταιρείας Σύρου" τα οποία αναχωρούσαν από τη Σύρο, έπιαναν Πειραιά, μετά Ύδρα αλλά συνέχιζαν το ταξίδι τους προς την Πελοπόννησο. Η εταιρεία αυτή μάλιστα, στην πορεία της λειτουργίας της, στέγασε τα γραφεία της στην παραλίγο κατοικία του Ανδρέα Μιαούλη, καθώς ο Υδραίος ναυμάχος πέθανε στις 11 Ιουνίου του 1835, μια μέρα πριν την εγκατάστασή του σε αυτήν.
Ο Εν Πειραιεί τάφος του Υδραίου Ανδρέα Μιαούλη
Η προτομή του ναυμάχου στην Ακτή που φέρει το όνομά του "Ακτή Μιαούλη"
Η προτομή του Ανδρέα Μιαούλη στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων
Ο Ιωάννης Παπαμανώλης στο έργο του "Η οικογένεια Βούλγαρη της Ύδρας" (Εν Πειραιεί 1930) μας πληροφορεί ότι η άφιξη του Ατμόπλοιου στην Ύδρα γινόταν κάθε δεύτερη Κυριακή το μεσημέρι. Εκτός της ατμοπλοΐας Σύρου υπήρχαν και ατμόπλοια που εκτελούσαν δρομολόγια Σύρο - Πειραιάς - Καλαμάκι (Κορίνθου) της εταιρείας Lloyd Τεργέστης. Οι Υδραίοι του Πειραιά όμως δεν περίμεναν τα αραιά αυτά δρομολόγια αλλά χρησιμοποιούσαν δύο μικρά τρεχαντήρια. Το μεν πρώτο ήταν του καπετάν Μπάθα ενώ το δεύτερο του Καπετάν Κοκλίκη. Το πρώτο ξεχώριζε γιατί ήταν βαμμένο κόκκινο και έφερε κόκκινα πανιά και εκτελούσε συνήθως την διαδρομή Ύδρα - Πόρο σπανιότερα προς Πειραιά, ενώ του Καπετάν Μπάθα εκτελούσε διαρκώς το δρομολόγιο Πειραιάς - Πόρος - Ύδρα.
Η παρουσία των Υδραίων στον Πειραιά (και Ποριωτών επίσης) συνεχίστηκε και αργότερα με τη μεταφορά του ναυστάθμου από τον Πόρο στη θέση "Αράπης" της Σαλαμίνας (1880 - 1884), καθώς πολλοί Υδραίοι και Ποριώτες στελέχωναν το πολεμικό ναυτικό. Και οι Ποριώτες επίσης προτιμούσαν την εγκατάσταση στις παρυφές της Υδραϊκής συνοικίας ενώ πολλοί εξ αυτών έρχονταν σε γάμο με κορίτσια του Πειραιά που κρατούσαν όμως καταγωγή από την Ύδρα. Έτσι στις παρυφές της η Υδραϊκή συνοικία επεκτεινόταν μέσω γάμων και συνενώσεων οικογενειών. Χαρακτηριστική περίπτωση η οικογένεια που προήλθε ο γνωστός ρεμπέτης Δημήτρης Γκόγκος (Μπαγιαντέρας). Συνέχεια της Υδραϊκής συνοικίας προς τη μια της πλευρά αποτελεί και η συνοικία των Σαντορινιών.
Ο πληθυσμός της Ύδρας το 1860 είχε πέσει στους 30 χιλιάδες κατοίκους, ένας αριθμός που παραμένει απίστευτος συγκρινόμενος με τη σημερινή πραγματικότητα. Οι Υδραίοι συνέχιζαν τη μετανάστευση προς τον Πειραιά με τις οικογένειές τους τώρα πλέον προς επαγγελματική αποκατάσταση διότι η επικράτηση της ατμήρους ναυτιλίας προκάλεσε επαγγελματική καταστροφή στην Ύδρα η ναυτιλία της οποίας ήταν ιστιοφόρα.
"Μέγα Ξενοδοχείο Ύπνου Η ΥΔΡΑ" επί της Ακτής Μιαούλη στον Πειραιά
Πολλοί από τους Πειραιώτες έμαθαν από τους Υδραίους της πόλης τα φημισμένα υδραϊκά αχλαδάκια τα οποία προσέφερε ο Σύνδεσμος στο Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου στους προσκεκλημένους κατά τις επετείους της γενέθλιας ημερομηνίας του. Εξάλλου η έκδοση του περιοδικού "Το μέλλον της Ύδρας" προσέφερε τα μέγιστα στην πολιτιστική διάδοση και διάσωση των παραδόσεων του νησιού, καθώς στο περιοδικό υπήρχαν και συνδρομητές που δεν είχαν υδραϊκή καταγωγή.
Το 1932 όταν Δήμαρχος Πειραιώς ήταν ο Υδραϊκής καταγωγής Αθανάσιος Μιαούλης (διετέλεσε Δήμαρχος μόνο για τέσσερις μήνες καθώς πέθανε από καρδιακή προσβολή), ο Υδραϊκός Σύνδεσμος πραγματοποίησε πραγματική εκστρατεία στην Ύδρα.
Αφού εκμισθώθηκε το ατμόπλοιο "Νικόλαος Τόγιας" χίλιοι περίπου εκδρομείς Υδραίοι μεταξύ των οποίων ο Βουλευτής Ύδρας Κριεζής, ναυτοπρόσκοποι 7ης και 10ης ομάδας Πειραιώς, μουσική του Συλλόγου "Αρίων" της Νέας Κοκκινιάς, ξεκίνησαν για το νησί την Δεύτερη μέρα του Πάσχα. Το ατμόπλοιο εισέρχεται στο λιμάνι της Ύδρας εν μέσω κανονιοβολισμών, κωδωνοκρουσιών και ατέλειωτων ζητωκραυγών από τους κατοίκους που έχουν συγκεντρωθεί κατά μήκος της προβλήτας. Στο διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου εκείνη τη χρονιά βρίσκονταν οι Μιχαήλ Σαγώνιας (πρόεδρος), Α. Μπογδάνος, Γ. Μωραΐτης, Φ. Παριανός, Ι. Λαλούσης και Μ. Γκιώνης. Πρόεδρος της Κοινότητας Ύδρας ήταν ο Αντώνιος Λυγνός ενώ στην προβλήτα ανέμενε και ο Βουλευτής Ύδρας Κουλούρας.
Ο Δήμαρχος Πειραιώς το 1832 Υδραϊκής καταγωγής Αθανάσιος Μιαούλης
Υπόγειο Μαγειρείο επί της οδού Φλέσσα και Αντωνίου Θεοχάρη, στην Υδραϊκή συνοικία
Καφενές στην οδό Αντωνίου Θεοχάρη
Τελευταίοι αποχαιρετισμοί πριν τη μετανάστευση για την Αυστραλία. Από την Υδραϊκή συνοικία με τα πόδια στο σταθμό αναχώρησης έναντι του Αγίου Νικολάου
Σεπτέμβριος 1949 - Από την Υδραϊκή Συνοικία στο Πασαλιμάνι. Περπατώντας στην άδεια από αυτοκίνητα οδό Χαριλάου Τρικούπη. Στο βάθος η Ελληνο-Γαλλική Σχολή "Άγιος Παύλος".
Υδραίοι κατά την παρέλαση στον Πειραιά το 2014
Στον Πειραιά εγκαταστάθηκαν επίσης πολλοί απόγονοι επιφανών Υδραϊκών οικογενειών όπως προερχόμενοι από την οικογένεια Μιαούλη (Αθανάσιος Μιαούλης), αλλά και απόγονοι των ονομαστών οικογενειών Βούλγαρη, Σαχτούρη, Κουντουριώτη, Τομπάζη, Τσαμαδού, Θεοχάρη, Δαμιανού, Μπουντούρη, Μπινιάρη, Γιουρδή, Γκίκα, Βώκου, Βότση κ.α. γεγονός που επισημαίνουν αρκετά συχνά οι ονομασίες των δρόμων που προήλθαν από την εγκατάσταση της συγκεκριμένης οικογένειας.
Τα νεώτερα χρόνια ένας από τους σημαντικούς Υδραίους που κατοικούσε στον Πειραιά ήταν και ο ζωγράφος Παναγιώτης Τέτσης. Γεννημένος το 1925 στην Ύδρα κατοικούσε από το 1937 στον Πειραιά αρχικά στη συνοικία Βρυώνη και αργότερα στην Πλατεία Σερφιώτη. Ήταν επίσης απόφοιτος του Γυμνασίου της Υδραϊκής συνοικίας δηλαδή του Δευτέρου Γυμνασίου Αρρένων.
Η Ύδρα του Παναγιώτη Τέτση
Μια επίσης σημαντική οικογένεια με καταγωγή από την Ύδρα ήταν και η οικογένεια Καμπέρου. Με γνωστότερο τον Δημήτριο Καμπέρο, τον πρώτο στρατιωτικό αεροπόρο, τον πρώτο που εξετέλεσε αποστολή τακτικής αναγνώρισης και βομβαρδισμού ενώ το 1912 μετατρέποντας το αεροπλάνο του σε υδροπλάνο (μια ακόμα πρωτιά), σημείωσε παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας κατά την πτήση της επιστροφής του από την Ύδρα στο Φάληρο.
Η οικογένεια Καμπέρου ζούσε στη Φρεαττύδα, στην Ακτή Θεμιστοκλέους 48. Ο αδελφός του Νότης Καμπέρος (αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού) ήταν ο ανάδοχος του Ολυμπιακού, αφού εκείνος πρότεινε την ονομασία αυτή που τελικώς έγινε αποδεκτή. Απόγονος της αυτής οικογένειας ήταν και οΒαγγέλης Καμπέρος γνωστός λογοτέχνης στον Πειραιά, μέλος της Φιλολογικής Στέγης, ποιητής, δικηγόρος στο επάγγελμα.
Η Ιστορία των Υδραίων του Πειραιά αποτελεί ένα από τα κορυφαία κεφάλαια της ιστορίας της πόλης και αδύνατον σε κάθε περίπτωση να υπάρξει καταγραφή σε μια μόνο ανάρτηση. Άλλωστε οι παρακάτω αναφορές σε Υδραίους του Πειραιά είναι ενδεικτική για τον όγκο της ιστορικής καταγραφής τους.
Είναι γνωστή η προσφορά της Ύδρας κατά την περίοδο της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας. Η πολυπόθητη ελευθερία έφτασε, όταν οι περισσότεροι Υδραίοι τα είχαν θυσιάσει όλα στο βωμό της ανεξαρτησίας.
Ο Πειραιάς οφείλει στους Υδραίους το μεγαλύτερο μέρος της δημιουργίας του και της ύπαρξής του. Άνθρωποι ναυτικοί οι Υδραίοι αναζήτησαν την τύχη τους όταν μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα από το Ναύπλιο στην Αθήνα, στον Πειραιά για να βρίσκονται και πάλι κοντά στη θάλασσα και να επιδοθούν στα ναυτικά επαγγέλματα. Οι Υδραίοι κατέφταναν στον Πειραιά περισσότεροι από οποιονδήποτε άλλο έποικο, δημιουργώντας τη δική τους συνοικία την γνωστή ακόμα ως "Υδραϊκή Συνοικία".
Η ιστορία της εγκατάστασης των Υδραίων στον Πειραιά αποτελεί ένα τεράστιο και ξεχωριστό κεφάλαιο στο οποίο δυνάμεθα να αναφερθούμε μόνο συνοπτικά. Οι Υδραίοι έφταναν ύστερα από ενέργειες ενός οργάνου που οι ίδιοι είχαν συγκροτήσει και που έφερε τον τίτλο "Η επί του Συνοικισμού των Υδραίων Εν Πειραιεί Επιτροπή". Η εγκατάστασή τους γινόταν σε συγκεκριμένη περιοχή της πόλης και με συγκεκριμένες προϋποθέσεις που καθορίζονται σε Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα που δημοσιεύθηκε στο Φ.Ε.Κ. 18/20.5.1838 με τον τίτλο "Περί Συνοικισμού Υδραίων εις Πειραιά".
Γεγονός αναμφισβήτητο είναι ότι οι Υδραίοι ανταποκρίθηκαν και σύντομα πολλές υδραϊκές οικογένειες έσπευσαν να εγκατασταθούν στον Πειραιά. Κύριο κίνητρο της μετακίνησής τους ήταν φυσικά η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής μακριά από τη φτώχεια που είχαν περιέλθει. Ένα έτος πριν το 1837, ο Όθωνας είχε διατάξει τον έρανο σε όλες τις εκκλησίες της επικράτειας υπέρ των πτωχών οικογενειών της Ύδρας. Διότι φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετή η οικονομική αφαίμαξη του νησιού από την επανάσταση, επιπροσθέτως ένας καταστροφικός σεισμός το είχε χτυπήσει λίγο καιρό πριν. Το 1837 ο σεισμός αυτός ήταν τόσο καταστροφικός που προξένησε βλάβη σχεδόν σε όλα τα σπίτια της. Φυσικά δεν ήταν σαν τον προγενέστερο του 1769 οι δονήσεις του οποίου διήρκεσαν επί 36 ημέρες, ωστόσο όμως του 1837 ήταν που βρήκε τον υδραϊκό πληθυσμό σε άσχημη κατάσταση.
Ως σημείο εγκατάστασης στον Πειραιά ορίσθηκε "παρά τω λιμένι και προς το Τελωνείον δυτικομεσημβρινώς κείμενου μέρους του Πειραιώς".
Σκοπός της εγκατάστασης ήταν η αποκατάσταση των Υδραίων με την παράλληλη ενσωμάτωσή τους με τον εν Πειραιεί σχηματιζόμενο Δήμο. Η αποκατάσταση των αγωνιστών αποτελούσε την περίοδο εκείνη μια προτεραιότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι στο ίδιο Φ.Ε.Κ. που προβλέπονται οι όροι εγκατάστασης Υδραίων στον Πειραιά, υπάρχει ονομαστική κατάσταση με την οποία χορηγούνται στρατιωτικοί βαθμοί σε οπλαρχηγούς του αγώνα της ανεξαρτησίας.
Η Ύδρα το 1882 σε σχέδιο της Ειρήνης Αντωνοπούλου
Στο σχέδιο εγκατάστασης προβλέπονται αρχικώς 48 παραλληλόγραμμα που περιλαμβάνουν και εθνικές γαίες, τα οποία σε περίπτωση που δεν επαρκέσουν δύνανται να επεκταθούν προς δυσμάς!
Το Β.Δ. καταγράφει όλες τις υποχρεώσεις των "αποίκων" (όπως τους αποκαλεί) με κυριότερες τις εξής δύο:
α) Δεν μπορεί να πωληθεί το οικόπεδο πριν οικοδομηθεί σε αυτό οικία ή αποθήκη και
β) Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της έναρξης οικοδόμησης κτίσματος έως της περατώσεώς του δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των έξι μηνών, χωρίς να χορηγείται παράταση προθεσμίας!
Οι Υδραίοι όμως υπερνίκησαν τις δυσκολίες της μετακίνησης εκείνης της εποχής όπως και τους όρους της εγκατάστασης και ανταποκρίθηκαν σε τέτοιο βαθμό που όσο άδειαζε η Ύδρα, τόσο γέμιζε ο Πειραιάς!
Άλλωστε δεν ήταν τυχαίο ότι ο πρώτος Δήμαρχος του Πειραιά υπήρξε ο Υδραίος Αντώνης Σερφιώτης (1835-1841).
Οι Δήμαρχοι του Πειραιά τα πρώτα χρόνια είναι μοιρασμένοι ανάμεσα στις δύο μεγάλες πληθυσμιακές δεξαμενές της πόλης που είναι οι Υδραίοι και οι Χιώτες. Μέχρι το 1866 δήμαρχοι διατελούν δύο Υδραίοι (Κυριακός Σερφιώτης και Αντώνιος Θεοχάρης) και δύο Χιώτες (Πέτρος Ομηρίδης Σκυλίτσης καιΛουκάς Ράλλης). Έπρεπε να διανυθούν 31 ολόκληρα χρόνια για να αναλάβει Δήμαρχος κάποιος εκτός των δύο αυτών παροικιών και αυτός ήταν ο Αρκάδας Δημήτριος Μουτζόπουλος.
Η επιλογή Υδραίων και Χίων Δημάρχων τα πρώτα χρόνια δεν είχε να κάνει μόνο δια λόγους δικαίου καθώς εκπροσωπούσαν τις δύο κύριες παροικίες του Δήμου, αλλά στρέφονταν επίσης προς το σκοπό αποφυγής απόσχισης των παροικιών εκ του Δήμου, ειδικά της Υδραϊκής Συνοικίας που ήταν η πολυπληθέστερη και η ταχέως αναπτυσσόμενη. Άλλωστε για το συνοικισμό των Χίων ήδη προβλεπόταν σε βασιλικό διάταγμα του 1836 ο σχηματισμός "Δήμου Χίων" εντός των ορίων του Πειραιά. Παρά το γεγονός ότι για την Υδραϊκή παροικία δεν προβλεπόταν κάτι ανάλογο, επιδιώξεις τους ήταν φανερές.
Ήδη δια την εγκατάσταση Χίων στον Πειραιά προβλεπόταν η δημιουργία Δήμου εάν οι οικογένειες υπερέβαιναν τις πενήντα. Ο Δήμος αυτός θα ονομαζόταν Δήμος Χίων και θα σχηματιζόταν εντός των ορίων του Πειραιά.
Τόσο ο συνοικισμός των Χίων όσο και ο Υδραϊκός συνοικισμός, φαίνεται να συνεχίζουν να αποφασίζουν για τα εσωτερικά τους, μέσω Επιτροπών στις οποίες προΐστανται εκείνοι που εξαρχής είχαν αναλάβει να φέρουν εις πέρας το δύσκολο έργο μετακίνησης και εγκατάστασης των συμπατριωτών τους τα πρώτα δύσκολα χρόνια. Έτσι οι Υδραίοι Δήμαρχοι (όπως και οι Χιώτες) εκτός από το δύσκολο έργο που έχουν να δημιουργήσουν μια πόλη εκ του μηδενός, έχουν εκ παραλλήλου και το εξίσου δύσκολο έργο να "πείσουν" τους συμπατριώτες τους ότι το μέλλον βρίσκεται σε έναν ενιαίο Δήμο Πειραιώς και όχι στις τοπικές παροικίες.
Στην περίπτωση των Υδραίων "αντίπαλος" των πρώτων Δημάρχων ως προς την ιδέα ενσωμάτωσης της Υδραϊκής συνοικίας ήταν ο πυρπολητής Αναστάσιος Ρομπότσης (ή και Ρομπότζης) που στη συνέχεια έγινε πλοίαρχος εμπορικού ναυτικού. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι δεν υπήρξε απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου περί ονοματοθεσίας δρόμου του Πειραιά προς τιμή του! Μέχρι τα τέλη περίπου της δεκαετίας του 1840 ο Δήμος Πειραιά μαστιζόταν από τέτοιες τοπικιστικές κινήσεις.
Ο Υδραίος πυρπολητής Αναστάσιος Ρομπότσης
Το 1840 το Δημοτικό Συμβούλιο του Πειραιά εκδίδει ομόφωνο ψήφισμα σύμφωνα με το οποίο αυτοί που ονομάζονται Δήμοι Χίων και Υδραίων να συγχωνευτούν με τον Δήμο Πειραιώς, τη μόνη πράξη που μπορεί να ωφελήσει την πόλη.
Στις 14 Νοεμβρίου του 1849 ο Βασιλιάς Όθωνας και η Αμαλία αποφάσισαν για πρώτη φορά να επισκεφθούν και να περιηγηθούν στον Υδραϊκό συνοικισμό, πιθανότατα κρίνονταν πλέον ότι είχε τερματισθεί ο αγώνας επιβίωσης ενός και μόνο Δήμου, του Πειραιά, και ο είχαν λήξει οι τοπικιστικές αντιπαραθέσεις.
Οι Βασιλείς στην επίσκεψή τους "αναβάντες μέχρι κορυφής του λοφίσκου όπου κείνται οι ανεμόμυλοι" γράφει ο τύπος της εποχής, καθώς ο συνοικισμός ήταν σκαρφαλωμένος πάνω στις ανηφοριές και χαρακτηριζόταν από μια σειρά ανεμόμυλων με τον πρώτο εξ αυτών να ξεκινά από τη σημερινή πλατεία Πηγάδας.
Φωτογραφία Κωνσταντίνου Αθανασίου 1875 (Σημερινή Πλατεία Πηγάδας και πέριξ αυτής)
Οι κάτοικοι του συνοικισμού, μικροί και μεγάλοι, γυναίκες και παιδιά, βγήκαν να προϋπαντήσουν τους Βασιλείς σε αυτή την πρώτη τους επίσκεψη "και να εκφωνήσουν το ζήτω εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης και αφοσιώσεως". Το βασιλικό ζεύγος αφού περιηγήθηκε στο συνοικισμό ξεκίνησε την επιστροφή του "υπό του ανατέλλοντος της σελήνης φωτός".
Τότε ο ιδρυτής του Υδραϊκού Συνοικισμού, ο παλαιός πυρπολητής της Επανάστασης, ο Αναστάσιος Ρομπότσης (στις προσπάθειες του οποίου όπως είπαμε οφείλεται μεγάλο μέρος της προόδου του συνοικισμού, η θεμελίωσή του, καθώς και η οικοδόμηση της πρώτης εκκλησίας του Αγίου Νικολάου), έτρεξε τελευταία στιγμή από τους Μύλους όπου βρισκόταν το σπίτι του (Πλ. Πηγάδας), μαζί με άλλους Υδραίους μέχρι την παραλία όπου πρόλαβαν εκεί τους Βασιλείς που αποχωρούσαν και τους αφού τους χαιρέτισαν "έκραξαν Ζήτω ο Βασιλεύς, Ζήτω η Βασίλισσα"!
Φαίνεται ότι ο Ρομπότσης και οι άλλοι άνδρες της επιτροπής, την τελευταία στιγμή άλλαξαν στάση και θεώρησαν ότι θα επιδείκνυαν έλλειψη σεβασμού, προς το βασιλικό ζεύγος που ενώ τίμησε με την παρουσία του τη συνοικία, αναχωρούσε χωρίς να εκφραστεί εκ μέρους τους μια δημόσια ευχαριστία. (για άγνωστο λόγο η περιήγηση των Βασιλέων στον συνοικισμό είχε γίνει χωρίς τη συνοδεία των υπευθύνων της Επιτροπής του συνοικισμού).
Ωστόσο από αυτή την πρώτη επίσκεψη των Βασιλέων στον Υδραϊκό συνοικισμό επιβεβαιώνεται αυτή η μορφή αυτοδιοίκησης της Υδραϊκής παροικίας. Διότι κατά την επίσκεψη, απουσιάζει επίσης κάθε αναφορά προς τον Δήμαρχο Πειραιά (το 1849 Δήμαρχος ήταν ο Πέτρος Ομηρίδης Σκυλίτσης) που φαίνεται να μην παρίσταται, σα να επρόκειτο για κάτι αναμενόμενο και απολύτως φυσιολογικό!
Στον αντίποδα υπάρχουν πολλές αναφορές για τη τελευταία στιγμής εμφάνιση του Αναστασίου Ρομπότζη, γεγονός που καταδεικνύει ότι η πραγματική διαχείριση της ζωής στους συνοικισμούς της πόλης πραγματώνονταν από τοπικά στελέχη, των οποίων την αξία και την πρωτοκαθεδρία αναγνώριζαν όλοι οι κάτοικοι του συνοικισμού, ενώ ο Δήμαρχος της πόλης ενσάρκωνε απλώς τις διατάξεις ενός τυπικού νόμου που εξέδιδε η κυβέρνηση.
Αυτό η Επιτροπή διαχείρισης του Υδραϊκού συνοικισμού είναι που οργανώνει εράνους για την πρώτη οικοδόμηση ναού που είναι φυσικά ο Άγιος Νικόλαος.
Στις 22 Ιουλίου του 1844 (5 χρόνια πριν την βασιλική επίσκεψη) οι Υδραίοι του Πειραιά, είχαν θεμελιώσει το πρώτο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου ευρισκόμενο έναντι της Πλατείας Αμαλίας. Εκτός από χρήματα που συλλέγουν σε μια σειρά εράνων, προσφέρουν και την εθελοντική τους εργασία στην οικοδόμησή του.
Λεπτομέρεια από φωτογραφία του Κωνσταντίνου Αθανασίου. Αριστερά διακρίνεται ο δεύτερος κατά σειρά ναός του Αγίου Νικολάου. Πίσω του η αποθήκη της οδού Ευπλοίας.
Στα δεξιά του ναού, κατά μήκος της παραλίας κυριαρχούν οικήματα με τις χαρακτηριστικές νησιώτικες (υδραϊκές) καμάρες. (1875)
Το 1852 τον πρώτο μικρό ναό θα αντικαταστήσει ένας μεγαλύτερος που οικοδομήθηκε σε σχέδια του βασιλικού μηχανικού Lorenzen και του Δημοτικού Μηχανικού Πετμεζά. Τέλος ένας τρίτος σε μέγεθος ναός θα ξεκινήσει να οικοδομείται στην ίδια θέση το 1879, τα εγκαίνια του οποίου θα γίνουν στις 2 Νοεμβρίου του 1886. Αυτός είναι στην εποχή του ο μεγαλύτερος ναός στον Πειραιά καταδεικνύοντας τον αυξανόμενο πληθυσμό της Υδραϊκής Συνοικίας η οποία φαίνεται να φτάνει στην ακμή της την δεκαετία του 1880. Ο τελευταίος αυτός ναός του Αγίου Νικολάου οικοδομείται σε σχέδια του Ιωάννη Λαζαρίμου που γεννήθηκε στον Πειραιά το 1849 Υδραϊκής όμως καταγωγής.
Άγιος Νικόλαος αρχές 20ου αιώνα. Στη βάση του καταστήματα με τις χαρακτηριστικές νησιώτικες καμάρες
Ο Άγιος Νικόλαος από την οδό Τομπάζη - 1918
Εκτός από την εκκλησία όμως οι Υδραίοι ναυτικοί ως προς το επάγγελμα οι περισσότεροι, έχοντας γυρίσει θάλασσες και ωκεανούς, ήλθαν σε επαφή με ευρωπαϊκά λιμάνια και πολιτισμούς. Επιστρέφοντας πίσω στον Πειραιά αποτέλεσαν φορείς νέων ιδεών και εικόνων.
Το 1876 θα ξεκινήσει η οικοδόμηση Παρθεναγωγείου της Υδραϊκής Συνοικίας που επίσημα θα λάβει τον αριθμητικό προσδιορισμό "Β΄Παρθεναγωγείο" αφού ήδη λειτουργεί το "Παρθενικόν Σχολείον" στο κέντρο της πόλης. Πρόκειται για ένα προηγμένο κέντρο εκπαίδευσης κοριτσιών Υδραϊκής καταγωγής που θα λειτουργήσει ως τέτοιο, μέχρι να αλλάξει χρήση καθώς το 1918 εγκαθίσταται εκεί το Δεύτερο Γυμνάσιο Αρρένων Πειραιώς, που επί της ουσίας είναι το Γυμνάσιο των Υδραίων του Πειραιά.
Η κορύφωση της ανάπτυξης της Υδραϊκής συνοικίας αποτελεί γεγονός που συντελείται κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1870 και συνεχίζεται για πολλά χρόνια. Η οικοδόμηση Παρθεναγωγείου (1876), η θεμελίωση του μεγαλύτερου ναού του Πειραιά (1879), δεν είναι στοιχεία ανεξάρτητα μεταξύ τους αλλά συνδέονται άμεσα με την δημιουργία του πρώτου "Υδραϊκού Συνδέσμου" με έτος ίδρυσης το1879.
Υδραίοι του Συνδέσμου το 1935
Μια από τις γνωστές προσωπικότητες Υδραϊκής καταγωγής στον Πειραιά ήταν και ο Αθανάσιος Μιαούλης. Ήταν δισέγγονος του ναυάρχου της επανάστασης, γεννημένος στον Πειραιά ο ίδιος το 1868, στρατιωτικός στο επάγγελμα με σύζυγο από την επίσης γνωστή οικογένεια Λυκούδη.
Στον Πειραιά οι Υδραίοι συσπειρωμένοι γύρω από την εκκλησία τους, τη συνοικία τους και το σύνδεσμό τους δημιούργησαν την δική τους μικροκοινωνία που πρόκοψε και προσέφερε τα μέγιστα στην πόλη του Πειραιά. Από τη συνοικία του Βρυώνη έως πάνω την Πλατεία Πηγάδας και από εκεί έως την Εκκλησία του Αγίου Νικολάου οι Υδραίοι έχτισαν τα σπίτια τους πάνω στις ανηφορικές διαδρομές, που εμφανίζει η δεξιά πλευρά του κεντρικού λιμένα του Πειραιά όπως εισέρχεται κάποιος.
Ο επί πολλά χρόνια σημαιοφόρος του Υδραϊκού Συνδέσμου Πειραιώς Δημήτριος Σβόμπος φέροντας τη στολή των προγόνων του.
Πάνω στα κακοτράχαλα και δύσβατα ανηφορικά σοκάκια εγκατέστησαν τα νοικοκυριά τους άλλοτε φτωχικά κι άλλοτε πλούσια που έμοιαζαν με τα αρχοντικά της Ύδρας. Σπίτια που ξεχώριζαν από τις χαρακτηριστικές νησιώτικες καμάρες κατά μήκος της Ακτής Μιαούλη από τον Άγιο Νικόλαο και δεξιά ή μικρά ασβεστωμένα τετράγωνα σπίτια που παραπέμπουν ξεκάθαρα σε νησιώτικα οικήματα.
Ναυτικοί ως προς το επάγγελμα οι Υδραίοι του Πειραιά, χωρίς να μειονεκτούν σε επιστήμονες, εμπόρους, πολιτικούς ή στρατιωτικούς.
Pierre Machard - 12 Ιουνίου 1917. Οι χαρακτηριστικές καμάρες των σπιτιών της Υδραϊκής συνοικίας. Στα αριστερά ο Άγιος Νικόλαος
Ο δεύτερος κατά σειρά Υδραίος Δήμαρχος του Πειραιά ο Αντώνης Θεοχάρης προερχόταν από την ίδια μεγάλη οικογένεια του πυρπολητή του "Γέροντα" της Μυτιλήνης Γεώργιο Θεοχάρη. Από την ίδια οικογένεια προερχόταν επίσης και το επίθετο Παπαμανώλη, ενώ η ίδια οικογένεια είχα κλάδο και στις Σπέτσες απόγονος της οποίας ήταν ο υποναύαρχος Θεοχάρης Θεοχάρης.
Υδραία στον Πειραιά η Κυρά Ασημίνα με τον εγγονό της Παντελή
Πολλοί Υδραίοι εγκαταστάθηκαν και εκτός της Υδραϊκής Συνοικίας που διατηρούσαν όμως επαφή μέσω της εκκλησίας και του Υδραϊκού Συνδέσμου. Μέσω αυτού διατηρούσαν επαφή με το νησί. Άλλωστε τα παλαιότερα χρόνια ο Υδραϊκός Σύνδεσμος διοργάνωνε μια τουλάχιστον εκδρομή κάθε έτος στην Ύδρα, ενώ κατά την δεύτερη Κυριακή της Σαρακοστής διοργάνωνε μια χοροεσπερίδα υπέρ των απόρων Υδραίων. Επίσης προικοδοτούσε κάθε χρόνο δύο φτωχές Υδραιοπούλες του νησιού, προσφέροντάς τους από πέντε χιλιάδες δραχμές σε κάθε μια από αυτές. Μια ημερομηνία συνάθροισης των Υδραίων του Πειραιά ήταν και είναι κάθε έτος η 19η Νοεμβρίου που τιμάται η μνήμη του Νεομάρτυρα Αγίου Κωνσταντίνου του Υδραίου στον Άγιο Νικόλαο Πειραιώς.
Δεκαετία του 1920
Τα χρόνια περνούσαν η αστικοποίηση και η ομογενοποίηση του πληθυσμού του Πειραιά, εξελισσόταν ταχέως. Η Υδραϊκή συνοικία μπορεί να έχασε την αρχική της ομοιογένεια όμως οι Υδραίοι συνέχιζαν επί χρόνια να διατηρούν επαφή μεταξύ τους στα δημοτικά σχολεία της Υδραϊκής Συνοικίας στην Αφεντούλη, στα δημοτικά σχολεία της Πλατείας Πηγάδας, στο 20ο Δημοτικό (Ταγκόπουλου) και στο Β' Γυμνάσιο Πειραιά στη συνοικία του Βρυώνη. Παράλληλα στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου και φυσικά μέσω του συνδέσμου.
Το Δεύτερο Δημοτικό Σχολείο στου Βρυώνη (Υδραϊκής συνοικίας)
Στο 20ο Δημοτικό Σχολείο στην οδό Ιωνιδών (Ταγκόπουλου)
Παρέλαση 25ης Μαρτίου από το Δεύτερο Νυχτερινό Γυμνάσιο Πειραιώς την δεκαετία του 1950
Η συνοικία των Υδραίων στο διάβα των χρόνων κατοικήθηκε ειδικά στις παρυφές της και από άλλους νησιώτες κύρια του Σαρωνικού που ένιωθαν καλύτερα δίπλα στους Υδραίους λόγω και της γεωγραφικής γειτνίασης των νησιών καταγωγής τους.
Ωστόσο η κοινωνία της συνοικίας διατηρούσε αναλλοίωτα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ενώ τα μέλη της γνωρίζονταν μεταξύ τους παρά το μεγάλο αριθμό τους. Η ενότητα των οικογενειών που ζούσαν συγκεντρωμένες γύρω από μια συγκεκριμένη περιοχή διατηρούσε αναλλοίωτες τις παραδόσεις, τις μνήμες, τα ήθη ακόμα και τις δεισιδαιμονίες. Το 1904 η Υδραϊκή συνοικία βρίσκεται σε μεγάλη αναστάτωση καθώς μια βρύση σπιτιού στην οδό Μπότσαρη 13 άρχισε να τρέχει αίμα! Οι νησιωτικοί θρύλοι ξύπνησαν και... "κάποιος διαβεβαίωσε με μια ιστορία, πως η βρύση ήταν μαγεμένη! Κάποια τσιγγάνα έλεγαν, πέρασε από εκεί και επειδή ζήτησε να πιει λίγο νερό και δεν την άφησαν, καταράστηκε τη βρύση!".
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1908, σημειώνεται άλλο περιστατικό που καταγράφει η εφημερίδα "ΣΚΡΙΠ" (φ. 16.5.1908):
"Ανάστατος ήτο χθες η πολυπληθής Υδραϊκή συνοικία του Πειραιώς. Με τον αιφνίδιο θάνατο της κυράτσας Πολυξένης Γεράκη, πλύστρας το επάγγελμα, η οποία ήταν το στοιχειό της συνοικίας.
-Το μάθατε μωρέ; Τώρα πέθανε η κυρά - Πολυξένη!
- Μπα την κακομοίρα!
Και από στόμα σε στόμα, κι από γειτονιά σε γειτονιά διαδεδομένη η είδησις συγκέντρωσε πολυπληθή γυναικεία διαδήλωση!".
Δεν είναι διόλου τυχαίο που τέτοιοι θρύλοι προερχόμενοι από την ιστορία της Ύδρας συγκεντρώθηκαν και έγιναν βιβλίο που τυπώθηκε στον Πειραιά. Στον Πειραιά εξάλλου τυπώθηκαν και πολλά άλλα βιβλία της Ύδρας όπως "Η Μονή του Προφήτου Ηλιού, η εκτισμένη εν τω ομωνύμω βουνώ της νήσου Ύδρας" (Πειραιεύς 1928), ή "Το Μοναστήρι" (Πειραιεύς 1929) κ.α..
Μια μορφή απόδειξης της περηφάνιας για την καταγωγή, τόσο των Υδραίων όσο και των άλλων νησιωτών ήταν η φωτογράφιση στα πειραϊκά φωτογραφεία. Νησιώτισσες όχι μόνο Υδραίες αλλά και από άλλα νησιά, ντύνονταν τις περίλαμπρες φορεσιές της πατρογονικής γης τους και έβγαζαν φωτογραφίες που κοσμούσαν τα σαλόνια τους. Έδειχναν με αυτό τον τρόπο τον δεσμό που διατηρούσαν παρά το γεγονός ότι πολλές από τις νέες αυτές των φωτογραφείων, ουδέποτε είχαν επισκεφθεί το νησί τους ή αν αυτό συνέβαινε οι φορές της επίσκεψης ήταν μετρημένες. Το ίδιο φυσικά έκαναν και οι Υδραίοι από τα πρώτα κιόλας χρόνια της εγκατάστασής τους.
Νησιώτισσες Πειραιώς φωτογραφίζονται στις αρχές του 20ου αιώνα φέροντας τις τοπικές τους ενδυμασίες
Ζευγάρι Υδραίων το 1851
Υδραίος το 1844
Καθώς η προμήθεια νερού στην Υδραϊκή συνοικία αποτελούσε μέχρι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ένα άλυτο πρόβλημα, οι κάτοικοι του συνοικισμού κατέβαιναν με κανάτες Αίγινας να προμηθευτούν νερό από δημόσιες βρύσες. Το έργο αυτό είχε ανατεθεί στις γυναίκες. Έτσι οι φωτογραφήσεις γυναικών της Υδραϊκής συνοικίας γίνονταν ακόμα και στα φωτογραφικά ατελιέ με το απαραίτητο κανάτι στο χέρι, ώστε η φωτογραφία όχι μόνο να απεικονίζει καταγωγή από το ηρωικό νησί, αλλά και την εργατικότητα της δεσποινίδος που φροντίζει ακάματα για το σπίτι και το νοικοκυριό της.
Υδραία το 1905 σε φωτογράφιση του 1905. Με το αριστερό της χέρι κρατάει κανάτι νερού
Εύζωνας και Υδραία. Ο άνδρας οφείλει να είναι γενναίος (αρματωμένος) ενώ η γυναίκα (Υδραία) φροντίζει.... και για το νερό κρατώντας το χαρακτηριστικό κανάτι
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες φωτογραφίες που ήταν σε ατελιέ η συγκεκριμένη είναι αληθινή επιβεβαιώνοντας ότι ο τρόπο ύδρευσης της Υδραϊκής συνοικίας γινόταν με τις γυναίκες να αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο
Η συγκοινωνία Πειραιά - Ύδρα κατά τα πρώιμα χρόνια γινόταν με μισθωμένα καΐκια. Αργότερα γινόταν ανά δεκαπενθήμερο με πλοία της "Ατμοπλοϊκής Εταιρείας Σύρου" τα οποία αναχωρούσαν από τη Σύρο, έπιαναν Πειραιά, μετά Ύδρα αλλά συνέχιζαν το ταξίδι τους προς την Πελοπόννησο. Η εταιρεία αυτή μάλιστα, στην πορεία της λειτουργίας της, στέγασε τα γραφεία της στην παραλίγο κατοικία του Ανδρέα Μιαούλη, καθώς ο Υδραίος ναυμάχος πέθανε στις 11 Ιουνίου του 1835, μια μέρα πριν την εγκατάστασή του σε αυτήν.
Ο Εν Πειραιεί τάφος του Υδραίου Ανδρέα Μιαούλη
Η προτομή του ναυμάχου στην Ακτή που φέρει το όνομά του "Ακτή Μιαούλη"
Η προτομή του Ανδρέα Μιαούλη στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων
Ο Ιωάννης Παπαμανώλης στο έργο του "Η οικογένεια Βούλγαρη της Ύδρας" (Εν Πειραιεί 1930) μας πληροφορεί ότι η άφιξη του Ατμόπλοιου στην Ύδρα γινόταν κάθε δεύτερη Κυριακή το μεσημέρι. Εκτός της ατμοπλοΐας Σύρου υπήρχαν και ατμόπλοια που εκτελούσαν δρομολόγια Σύρο - Πειραιάς - Καλαμάκι (Κορίνθου) της εταιρείας Lloyd Τεργέστης. Οι Υδραίοι του Πειραιά όμως δεν περίμεναν τα αραιά αυτά δρομολόγια αλλά χρησιμοποιούσαν δύο μικρά τρεχαντήρια. Το μεν πρώτο ήταν του καπετάν Μπάθα ενώ το δεύτερο του Καπετάν Κοκλίκη. Το πρώτο ξεχώριζε γιατί ήταν βαμμένο κόκκινο και έφερε κόκκινα πανιά και εκτελούσε συνήθως την διαδρομή Ύδρα - Πόρο σπανιότερα προς Πειραιά, ενώ του Καπετάν Μπάθα εκτελούσε διαρκώς το δρομολόγιο Πειραιάς - Πόρος - Ύδρα.
Η παρουσία των Υδραίων στον Πειραιά (και Ποριωτών επίσης) συνεχίστηκε και αργότερα με τη μεταφορά του ναυστάθμου από τον Πόρο στη θέση "Αράπης" της Σαλαμίνας (1880 - 1884), καθώς πολλοί Υδραίοι και Ποριώτες στελέχωναν το πολεμικό ναυτικό. Και οι Ποριώτες επίσης προτιμούσαν την εγκατάσταση στις παρυφές της Υδραϊκής συνοικίας ενώ πολλοί εξ αυτών έρχονταν σε γάμο με κορίτσια του Πειραιά που κρατούσαν όμως καταγωγή από την Ύδρα. Έτσι στις παρυφές της η Υδραϊκή συνοικία επεκτεινόταν μέσω γάμων και συνενώσεων οικογενειών. Χαρακτηριστική περίπτωση η οικογένεια που προήλθε ο γνωστός ρεμπέτης Δημήτρης Γκόγκος (Μπαγιαντέρας). Συνέχεια της Υδραϊκής συνοικίας προς τη μια της πλευρά αποτελεί και η συνοικία των Σαντορινιών.
Ο πληθυσμός της Ύδρας το 1860 είχε πέσει στους 30 χιλιάδες κατοίκους, ένας αριθμός που παραμένει απίστευτος συγκρινόμενος με τη σημερινή πραγματικότητα. Οι Υδραίοι συνέχιζαν τη μετανάστευση προς τον Πειραιά με τις οικογένειές τους τώρα πλέον προς επαγγελματική αποκατάσταση διότι η επικράτηση της ατμήρους ναυτιλίας προκάλεσε επαγγελματική καταστροφή στην Ύδρα η ναυτιλία της οποίας ήταν ιστιοφόρα.
"Μέγα Ξενοδοχείο Ύπνου Η ΥΔΡΑ" επί της Ακτής Μιαούλη στον Πειραιά
Πολλοί από τους Πειραιώτες έμαθαν από τους Υδραίους της πόλης τα φημισμένα υδραϊκά αχλαδάκια τα οποία προσέφερε ο Σύνδεσμος στο Φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου στους προσκεκλημένους κατά τις επετείους της γενέθλιας ημερομηνίας του. Εξάλλου η έκδοση του περιοδικού "Το μέλλον της Ύδρας" προσέφερε τα μέγιστα στην πολιτιστική διάδοση και διάσωση των παραδόσεων του νησιού, καθώς στο περιοδικό υπήρχαν και συνδρομητές που δεν είχαν υδραϊκή καταγωγή.
Το 1932 όταν Δήμαρχος Πειραιώς ήταν ο Υδραϊκής καταγωγής Αθανάσιος Μιαούλης (διετέλεσε Δήμαρχος μόνο για τέσσερις μήνες καθώς πέθανε από καρδιακή προσβολή), ο Υδραϊκός Σύνδεσμος πραγματοποίησε πραγματική εκστρατεία στην Ύδρα.
Αφού εκμισθώθηκε το ατμόπλοιο "Νικόλαος Τόγιας" χίλιοι περίπου εκδρομείς Υδραίοι μεταξύ των οποίων ο Βουλευτής Ύδρας Κριεζής, ναυτοπρόσκοποι 7ης και 10ης ομάδας Πειραιώς, μουσική του Συλλόγου "Αρίων" της Νέας Κοκκινιάς, ξεκίνησαν για το νησί την Δεύτερη μέρα του Πάσχα. Το ατμόπλοιο εισέρχεται στο λιμάνι της Ύδρας εν μέσω κανονιοβολισμών, κωδωνοκρουσιών και ατέλειωτων ζητωκραυγών από τους κατοίκους που έχουν συγκεντρωθεί κατά μήκος της προβλήτας. Στο διοικητικό Συμβούλιο του Συνδέσμου εκείνη τη χρονιά βρίσκονταν οι Μιχαήλ Σαγώνιας (πρόεδρος), Α. Μπογδάνος, Γ. Μωραΐτης, Φ. Παριανός, Ι. Λαλούσης και Μ. Γκιώνης. Πρόεδρος της Κοινότητας Ύδρας ήταν ο Αντώνιος Λυγνός ενώ στην προβλήτα ανέμενε και ο Βουλευτής Ύδρας Κουλούρας.
Ο Δήμαρχος Πειραιώς το 1832 Υδραϊκής καταγωγής Αθανάσιος Μιαούλης
Υπόγειο Μαγειρείο επί της οδού Φλέσσα και Αντωνίου Θεοχάρη, στην Υδραϊκή συνοικία
Καφενές στην οδό Αντωνίου Θεοχάρη
Τελευταίοι αποχαιρετισμοί πριν τη μετανάστευση για την Αυστραλία. Από την Υδραϊκή συνοικία με τα πόδια στο σταθμό αναχώρησης έναντι του Αγίου Νικολάου
Σεπτέμβριος 1949 - Από την Υδραϊκή Συνοικία στο Πασαλιμάνι. Περπατώντας στην άδεια από αυτοκίνητα οδό Χαριλάου Τρικούπη. Στο βάθος η Ελληνο-Γαλλική Σχολή "Άγιος Παύλος".
Υδραίοι κατά την παρέλαση στον Πειραιά το 2014
Στον Πειραιά εγκαταστάθηκαν επίσης πολλοί απόγονοι επιφανών Υδραϊκών οικογενειών όπως προερχόμενοι από την οικογένεια Μιαούλη (Αθανάσιος Μιαούλης), αλλά και απόγονοι των ονομαστών οικογενειών Βούλγαρη, Σαχτούρη, Κουντουριώτη, Τομπάζη, Τσαμαδού, Θεοχάρη, Δαμιανού, Μπουντούρη, Μπινιάρη, Γιουρδή, Γκίκα, Βώκου, Βότση κ.α. γεγονός που επισημαίνουν αρκετά συχνά οι ονομασίες των δρόμων που προήλθαν από την εγκατάσταση της συγκεκριμένης οικογένειας.
Τα νεώτερα χρόνια ένας από τους σημαντικούς Υδραίους που κατοικούσε στον Πειραιά ήταν και ο ζωγράφος Παναγιώτης Τέτσης. Γεννημένος το 1925 στην Ύδρα κατοικούσε από το 1937 στον Πειραιά αρχικά στη συνοικία Βρυώνη και αργότερα στην Πλατεία Σερφιώτη. Ήταν επίσης απόφοιτος του Γυμνασίου της Υδραϊκής συνοικίας δηλαδή του Δευτέρου Γυμνασίου Αρρένων.
Η Ύδρα του Παναγιώτη Τέτση
Μια επίσης σημαντική οικογένεια με καταγωγή από την Ύδρα ήταν και η οικογένεια Καμπέρου. Με γνωστότερο τον Δημήτριο Καμπέρο, τον πρώτο στρατιωτικό αεροπόρο, τον πρώτο που εξετέλεσε αποστολή τακτικής αναγνώρισης και βομβαρδισμού ενώ το 1912 μετατρέποντας το αεροπλάνο του σε υδροπλάνο (μια ακόμα πρωτιά), σημείωσε παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητας κατά την πτήση της επιστροφής του από την Ύδρα στο Φάληρο.
Η οικογένεια Καμπέρου ζούσε στη Φρεαττύδα, στην Ακτή Θεμιστοκλέους 48. Ο αδελφός του Νότης Καμπέρος (αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού) ήταν ο ανάδοχος του Ολυμπιακού, αφού εκείνος πρότεινε την ονομασία αυτή που τελικώς έγινε αποδεκτή. Απόγονος της αυτής οικογένειας ήταν και οΒαγγέλης Καμπέρος γνωστός λογοτέχνης στον Πειραιά, μέλος της Φιλολογικής Στέγης, ποιητής, δικηγόρος στο επάγγελμα.
Η Ιστορία των Υδραίων του Πειραιά αποτελεί ένα από τα κορυφαία κεφάλαια της ιστορίας της πόλης και αδύνατον σε κάθε περίπτωση να υπάρξει καταγραφή σε μια μόνο ανάρτηση. Άλλωστε οι παρακάτω αναφορές σε Υδραίους του Πειραιά είναι ενδεικτική για τον όγκο της ιστορικής καταγραφής τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου