Βαλέρι Λεγκάσοφ: Ο Σοβιετικός που έσωσε τον κόσμο από το Τσερνόμπιλ

Η σειρά Chernobyl καταγράφει τον όλεθρο αλλά και την τιμιότητα του ανθρώπου που στάθηκε με πυγμή μπροστά στους κυβερνητικούς και τους
έπεισε για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Η αποκατάσταση της τιμής ενός ήρωα.

Τον Απρίλη 1988, ο επικεφαλής έρευνας του Τσερνόμπιλ βρέθηκε κρεμασμένος στο σπίτι του κοντά στη Μόσχα. Είχαν περάσει δύο χρόνια από την ημέρα της έκρηξης.

Με αφορμή τη μίνι σειρά - φαινόμενο του ΗΒΟ, Chernobyl, θυμόμαστε τον επιστήμονα ο οποίος συνδέθηκε όσο κανείς με το τραγικό πυρηνικό δυστύχημα που άλλαξε την ιστορία του 20ού αιώνα, όντας ο άνθρωπος που εν πολλοίς έσωσε την ανθρωπότητα από μια ακόμα μεγαλύτερου μεγέθους, καταστροφή. Ο Βαλέρι Λεγκάσοφ είναι εκείνος που έπεισε το σοβιετικό κράτος να προβεί σε εκκένωση του Πρίπυατ, και είναι εκείνος που ανέλαβε τον ρόλο του επικεφαλής των ερευνών για τα αίτια του δυστυχήματος.
Η ζωή του

Ο Валерий Алексеевич Легасов (στα ρωσικά) ήταν εξέχων Σοβιετικός επιστήμονας της ανόργανης χημείας και μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών. Δούλεψε ως γραμματέας στην κρατική κομμουνιστική οργάνωση νέων, Κομσομόλ, του Ινστιτούτου Χημικής Τεχνολογίας της Μόσχας.

Πριν από το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ είχε ήδη υπογραμμίσει την ανάγκη για νέες μεθόδους ασφάλειας για την πρόληψη μεγάλων καταστροφών.

"Η σάρκα αντέχει μόνο κάποια ποσότητα ραδιενέργειας... και το μυαλό μπορεί ν' απορροφήσει συγκεκριμένη φρίκη" είχε πει ο ίδιος, όπως αναφέρει το ντοκιμαντέρ του BBC.
Δείτε παρακάτω το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ του BBC για το πυρηνικό δυστύχημα:




Μέχρι το δυστύχημα του Τσερνομπίλ στις 26 Απριλίου του 1986, ήταν ο πρώτος αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Ατομικής Ενέργειας Κουρτσάτοφ. Στη συνέχεια, έγινε βασικό μέλος της κυβερνητικής επιτροπής που συγκροτήθηκε για να ερευνήσει τα αίτια της καταστροφής και να σχεδιάσει τον μετριασμό των συνεπειών της.

Με δική του επιμονή εκκενώθηκαν περιοχές ενώ μιλούσε ανοιχτά για τις πιθανότητες μεγαλύτερου ολέθρου παρότι η κυβέρνηση δεν ήθελε να βγουν πολλές πληροφορίες προς τα έξω. Οι δυτικοί έκαναν λόγο για "χιλιάδες νεκρούς" την ώρα που η ΕΣΣΔ προσπαθούσε να καθησυχάσει.

Με δική του επιμονή, η οποία καταγράφεται και στη σειρά της ΗΒΟ, οι κυβερνητικοί πείστηκαν να προβούν σε ενέργειες περιορισμού της έκτασης της πυρηνικής καταστροφής, και να κάνουν περισσότερες μετρήσεις για να αντιληφθούν το μέγεθός της τις πρώτες ώρες. Αν δεν ήταν ο Λεγκάσοφ στην επιτροπή δράσης, ίσως να είχε γίνει και νέα έκρηξη στο Τσερνόμπιλ, στους άλλους τρεις αντιδραστήρες, με δραματικές συνέπειες για όλη την Ευρώπη.

Στα απομνημονεύματά του, ανέφερε πως ενημέρωσαν τους κατοίκους πως η εκκένωση του Πρίπυατ θα ήταν μονάχα για λίγες ημέρες, για να μπορέσουν να τους πείσουν πιο εύκολα και να μην πανικοβληθούν. Η πληροφορία προφανώς δεν ίσχυε και η πόλη παραμένει "φάντασμα" ως σήμερα.

Όπως δήλωνε το 2008 η κόρη του Inga Legasova στο RT News Channel, πήρε 36 ώρες για τους κυβερνητικούς για να συμφωνήσουν στο ότι έπρεπε να αδειάσει η πόλη των εργατών. Σύμφωνα με την κόρη του, ο ίδιος ο Βαλέρι είχε εκτεθεί στη ραδιενέργεια και ήταν πολύ αδύναμος τις επόμενες μέρες μετά την έκρηξη.

Παρόλα αυτά, ο καθηγητής δεν εισακούστηκε όταν ζήτησε να αναβληθεί ο εορτασμός της εργατικής πρωτοχρονιάς για το 1986.

Τον Αύγουστο του 1986 ο Λεγκάσοφ παρουσίασε την έκθεση της σοβιετικής αντιπροσωπείας στην ειδική σύνοδο της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ, αγγλικά: International Atomic Energy Agency, γνωστή και με το διεθνές αρκτικόλεξο IAEA) στην Βιέννη. Η έκθεσή του ήταν η πιο ειλικρινής που είχε παρουσιαστεί για τις συνέπειες της τραγωδίας.

"Στάθηκα μπροστά σε όλους στη Βιέννη και κατηγόρησα τους νεαρούς στο δωμάτιο ελέγχου. Δεν ανέφερα το ρόλο που έπαιξα στην άγνοιά τους. Από τότε προσπαθώ να μιλήσω για να καταρρίψω το μύθο που έπλασα αλλά όσα γράφω και οι συνεντεύξεις που δίνω, δεν δημοσιεύονται. Διέλυσα την καριέρα μου και το κύρος μου. Πέρασαν δύο χρόνια από το ατύχημα και τώρα δεν έχω τίποτα. Πιστεύω ότι είναι δίκαιο".

Το ουκρανικό ντοκιμαντέρ "Chornobyl.3828" ή "Τσερνόμπιλ.3828" σε σκηνοθεσία Sergei Zabolotnyy:

Στις 27 Απριλίου του 1988, μια ημέρα μετά τη δεύτερη επέτειο του πυρηνικού ατυχήματος του Τσερνομπίλ και μία ημέρα πριν από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της έρευνας σχετικά με τα αίτια της καταστροφής, ο καθηγητής αυτοκτόνησε δια απαγχονισμού. Με τη σκηνή της αυτοκτονίας ξεκινά και η σειρά της HBO.

O Λεγκάσοφ κηδεύτηκε στο νεκροταφείο Νοβοντέβιτσι στη Μόσχα ενώ είχε προσπαθήσει και λίγο μετά το δυστύχημα του Αντιδραστήρα 4, να αυτοκτονήσει. Πριν από την αυτοχειρία είχε ηχογραφήσει τις αποκαλύψεις του, ενώ είχε νοσηλευτεί λόγω της έκθεσής του στη ραδιενέργεια, όπως έχει επιβεβαιώσει η κόρη του.

Στο ντοκιμαντέρ BBC Chernobyl Nuclear Disaster που μπορείτε να δείτε παραπάνω, ο Λεγκάσοφ ισχυρίζεται ότι η πολιτική πίεση λογόκρινε την αναφορά του σοβιετικού πυρηνικού απορρήτου στην έκθεσή του προς την ΔΟΑΕ, μια μυστικότητα που απαγορεύει ακόμη και στους χειριστές των εγκαταστάσεων να έχουν γνώση προηγούμενων ατυχημάτων αλλά και προβλημάτων στον σχεδιασμό του αντιδραστήρα.Απόκοσμο τοπίο στο Τσέρνομπιλ AP

"Ένοιωθε τεράστια ευθύνη για όσα έγιναν, κυρίως γιατί οι εργάτες δεν γνώριζαν", είχε πει η κόρη του στη συνέντευξή της στο RT News Channel.

"Το Τσερνόμπιλ ήταν η αποθέωση όλων των σφαλμάτων που είχαμε κάνει στη διαχείριση της εθνικής οικονομίας μας επί σειρά δεκαετιών", έγραφε ο καθηγητής στα απομνημονεύματά του. Ο Vladimir Gubarev, φίλος του που ανέβασε θεατρικό για την καταστροφή, είχε δηλώσει στη Pravda πως οι συνάδελφοί του ήταν ειρωνικοί ως προς τον τρόπο που ο Λεγκάσοφ διαχειριζόταν την κρίση, υποτιμώντας την εμβέλειά της.

Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1996, ο Ρώσος πρόεδρος Μπόρις Γιέλτσιν απένειμε στον Λεγκάσοφ μεταθανάτια τον τιμητικό τίτλο του Ήρωα της Ρωσικής Ομοσπονδίας για το "θάρρος και τον ηρωισμό" που έδειξε στην έρευνά του για το ατύχημα.

Τον Λεγκάσοφ υποδύεται ο Τζάρεντ Χάρις στη μίνι σειρά των Sky/ HBO "Τσερνόμπιλ" (2019).

They’ve given their lives to this catastrophe, now the truth will be revealed.

The series finale of #ChernobylHBO premieres tonight at 9PM. pic.twitter.com/LE2n6kcBqd

— HBO (@HBO) 3 Ιουνίου 2019

Από την πυρηνική καταστροφή του '86 εκτιμάται πως πέθαναν 4.000 άνθρωποι συνολικά από καρκίνο, ενώ η περιοχή δεν θα είναι κατοικήσιμη για 20.000 χρόνια συνολικά.

Σημειώνεται πως τα ηχητικά ντοκουμέντα που άφησε πίσω του ο Λεγκάσοφ, αγνοούνται."Δεν υπήρχαν κασέτες με ηχητικά", είπε ο Τζάρεντ Χάρις σε συνέντευξή του στο The Cheat Sheet, σχετικά με το πώς προετοιμάστηκε για τον ρόλο του.

"Είναι ξεκάθαρο πως προσπάθησαν να διαγράψουν τα ντοκουμέντα του, μαζί και τον ίδιο. Δεν ήθελαν να πει την αλήθεια για όσα έγιναν", δήλωσε ο ηθοποιός. "Η παραγωγή ήθελε να αναδείξει τους ξεχασμένους ήρωες της εποχής και των γεγονότων. Να τους δώσει την τιμή και την αξία που δικαιούνται", κατέληγε ο ίδιος.