Το 1968, ο John B. Calhoun, ένας ειδικός στην συμπεριφορά των ζώων και τον έλεγχο των
πληθυσμών τους, δημιούργησε αυτό που ήταν ουσιαστικά μια Ουτοπία για ποντίκια που διέθετε τα πάντα για να ικανοποιήσει κάθε ανάγκη τους. Παρά το ότι ξέφυγε ώστε να εξασφαλίσει ότι οι κάτοικοι της τέλειας κοινωνίας του δε θα χρειαζόντουσαν ποτέ τίποτα, ουσιαστικά, μέσα σε 2 χρόνια ολόκληρος ο πληθυσμός ήταν νεκρός.
Με το προσωνύμιο "Universe 25" (Σύμπαν 25), η ουτοπία του Calhoun δημιουργήθηκε με γνώμονα τις ανάγκες των κατοίκων της και σχεδιάστηκε ειδικά για να καλύψει κάθε ιδιοτροπία τους. Περιέχοντας άφθονες τροφές, νερό, μέρη για ύπνο και -τουλάχιστον αρχικά- χώρο, ο χώρος περιγράφηκε ως, "μια τετράγωνη δεξαμενή μήκους 101 ιντσών που περικλείεται από τοίχους ύψους 54 ιντσών. Τα ποντίκια μπορούσαν να ανέβουν στις πρώτες 37 ίντσες του τοίχου, οι επόμενες 17 ήταν γυμνός τοίχος ώστε να μην μπορούν να ξεφύγουν. Κάθε τοίχος είχε 16 κάθετους λαβύρινθους -ας τους πούμε κλιμακοστάσια. Από κάθε κλιμακοστάσιο άνοιγαν 4 οριζόντιοι διάδρομοι και ο καθένας οδηγούσε σε τέσσερα κουτιά "φωλιές". Συνολικά δηλαδή 256 κουτιά, το καθένα από τα οποία μπορούσε να φιλοξενήσει 15 ποντίκια".
Γνώστης σε πληθυσμούς τρωκτικών λόγω δεκάδων προηγούμενων πειραμάτων (αυτό σημαίνει και ο τίτλος "Σύμπαν 25"), ο Calhoun περίμενε ότι ο παράδεισός του μπορούσε να στεγάσει άνετα 3840 ποντίκια. Πρώτα όμως, έπρεπε να επιλέξει τον Αδάμ και την Εύα του Κήπου της Εδέμ των ποντικιών. Τελικά κατέληξε σε τέσσερα ζευγάρια αναπαραγωγής ποντικιών, ειδικά για το πείραμα, τα οποία επιλέχθηκαν από τα πιο υγιή δείγματα από την αποικία αναπαραγωγής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας.
Πριν από τη δημιουργία του "Σύμπαντος 25", ο Calhoun είχε πραγματοποιήσει μια σειρά παρόμοιων πειραμάτων με τρωκτικά, με αρχή την δεκαετία του 1940, τα οποία κατέληξαν σε αποτυχία όταν ο πληθυσμός, είτε παρέμεινε αδρανής, είτε τα ποντίκια εναντιώθηκαν το ένα στο άλλο. Για παράδειγμα, σε ένα πείραμα, ο Calhoun δημιούργησε ένα περίβλημα που μπορούσε να φιλοξενήσει 5000 αρουραίους, αλλά ο πληθυσμός δεν ανέβηκε ποτέ πάνω από 200 τρωκτικά, παρά τις απεριόριστες τροφές, το νερό και την πλήρη απουσία αρπακτικών ή απειλών. Επιπλέον, ο Calhoun παρατήρησε ότι, πάλι παρά τον άφθονο χώρο, τα τρωκτικά συχνά συσπειρώνονταν, με αποτέλεσμα την καταστροφή της κοινωνικής δομής του πληθυσμού. Αυτό το ασυνήθιστο φαινόμενο οδήγησε τον Calhoun να εφεύρει τον όρο "Behavioural Sink" (Συμπεριφερικό Βούλιαγμα) για να περιγράψει αυτό που πίστευε ως την αναπόφευκτη κατάρρευση οποιασδήποτε υπερπληθυσμένης κοινωνίας.
Τελικά, το Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας (Institute of Mental Health, NIMH) πρόσεξε τα πειράματα του Calhoun, το οποίο ενδιαφέρθηκε για τις επιδράσεις που παρατήρησε στον υπερπληθυσμό στα τρωκτικά, ειδικά αν οποιοδήποτε από τα φαινόμενα μπορούσε να εφαρμοστεί στον άνθρωπο. Για το σκοπό αυτό, το Ινστιτούτο έδωσε άδεια στο Calhoun σε ένα μικρό κομμάτι γης που διέθετε στο Μέριλαντ και στην χρηματοδότηση που απαιτούνταν για την κατασκευή του "Σύμπαντος 25".
Ο John B. Calhoun
Αρχικά, το πείραμα πήγε καλά και τα ποντίκια ζούσαν σε σχετική αρμονία και μέσα σε ένα χρόνο, ο πληθυσμός οκτώ υπερ-υγιεινών ποντικών έφτασε τα 620 μέλη. Έδωσαν μεγάλη προσοχή στο να εξασφαλίσουν τροφή και νερό στα ποντίκια επιτρέποντάς τα να τρώνε ή να πίνουν όποτε ήθελαν και υπήρχε πάντα διαθέσιμος χώρος και καθαρό μέρος, έτσι ώστε τα θηλυκά να μπορούν να γεννούν ήσυχα και με ασφάλεια.
Παρ' όλα αυτά, μετά από την 315η ημέρα του πειράματος, ο Calhoun παρατήρησε ότι τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν στραβά. Πρώτα απ' όλα, σημειώθηκε αξιοσημείωτη μείωση της πληθυσμιακής αύξησης. Ενώ αρχικά ο πληθυσμός διπλασιαζόταν κάθε 55 ημέρες, μετά την 315 ημέρα διπλασιάστηκε, σύμφωνα με τις σημειώσεις του Calhoun, περίπου κάθε 145 ημέρες. Αυτό δεν είχε νόημα, καθώς υπήρχε ακόμα και τότε αρκετός χώρος για να φιλοξενηθούν επιπλέον 3000 ποντίκια.
Επιπλέον, παρατήρησε μια απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά τόσο των αρσενικών όσο και των θηλυκών ποντικιών. Οι κοινωνικοί δεσμοί καταστράφηκαν και τα αρσενικά, χωρίς λόγο να υπερασπιστούν την επικράτειά τους ή την τροφή τους (καθώς και τα δύο ήταν άφθονα), απεγνωσμένα, σχημάτισαν κλίκες που επιτέθηκαν η μια στην άλλη, φαινομενικά, χωρίς λόγο. Επίσης, τα θηλυκά άρχισαν να εγκαταλείπουν τα μικρά ή ακόμη και να τους επιτίθενται και αργά αλλά σταθερά, σταμάτησε η αναπαραγωγή. Μάλιστα, ορισμένα από τα αρσενικά ποντίκια άρχισαν να ζευγαρώνουν με οποιοδήποτε ποντίκι τύχαινε γύρω του, είτε αρσενικό είτε θηλυκό. Επίσης, πολλά άρχισαν απλά να σκοτώνουν και να τρώνε το ένα το άλλον, παρά την αφθονία άλλων τροφών. Μητέρες που εγκατέλειπαν τα μικρά, ποντίκια που συγκεντρώνονταν σε ομάδες των 50 ή και περισσοτέρων σε φωλιές που ήταν σχεδιασμένες για να φιλοξενούν 15, ενώ άλλες έμεναν άδειες μόλις λίγες ίντσες μακριά.
Το πιο ενδιαφέρον απ' όλα ήταν μια μικρή ομάδα αρσενικών και θηλυκών που αποσύρθηκαν από την κοινωνία των υπολοίπων και ζουν στα πιο ψηλά επίπεδα, που ο Calhoun ονόμασε "The Beautiful Ones". Αυτά τα ποντίκια δεν έκαναν τίποτα άλλο παρά να κοιμούνται, να τρώνε και να καθαρίζονται (αυτά είχαν αισθητά πιο όμορφες γούνες οι οποίες, μαζί με την απομόνωσή τους, κάτι που σήμαινε ότι δεν είχαν ουλές από επιθέσεις, οδήγησαν στο ψευδώνυμό τους). Έδειχναν ότι είχαν χάσει το ενδιαφέρον τους για κοινωνικούς δεσμούς, αρνούμενα να αλληλεπιδρούν ή να μοιράζονται.
Η τελευταία γέννηση στο "Σύμπαν 25" συνέβη την ημέρα 600 και από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, ο πληθυσμός μειώθηκε σιγά-σιγά. Ακόμα και όταν ο πληθυσμός υποχώρησε σε επίπεδα που πριν τα ποντίκια είχαν αυξηθεί, εκείνα δεν αναπαράγονταν, ούτε επέστρεψαν στον παλιό τρόπο αλληλεπίδρασης.
Λίγους μήνες αργότερα, όλα τα ποντίκια ήταν νεκρά. Ο Calhoun παρατήρησε ότι παρόλο που ο πληθυσμός είχε επιζήσει για πολλούς μήνες, παρατήρησε ότι στην ουσία πέθανε την 315η ημέρα, την ημέρα που έσπασαν οι κοινωνικοί δεσμοί, δηλώνοντας, "Πέθανε το πνεύμα τους ("ο πρώτος θάνατος"). Δεν είναι πλέον σε θέση να εκτελούν πιο σύνθετες συμπεριφορές, συμβατές με την επιβίωση των ειδών. Τα είδη σε τέτοιες συνθήκες πεθαίνουν".
Ο Calhoun είδε τα πειράματά του ως προειδοποιητικό καμπανάκι για την ανθρωπότητα, με την πεποίθηση ότι ο υπερπληθυσμός θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην κοινωνική κατάρρευση και συνεπώς στην εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους. Άλλοι έχουν λιγότερες μηδενιστικές απόψεις από το έργο του και πιστεύουν ότι τα αποτελέσματά του δεν είναι συγκρίσιμα με αυτά που ίσως συμβούν στην ανθρώπινη κοινωνία, αφού, στην τελική, είμαστε πιο περίπλοκα και με αυτεπίγνωση πλάσματα από τα ποντίκια.
Αυτό που συχνά χάνεται στο έργο του Calhoun είναι αυτό που ήρθε μετά. Ο επιστήμονας συνέχισε να ερευνά και να αλλάζει τις περιβαλλοντικές μεταβλητές στην προσπάθειά του να βρει τρόπους ώστε να μην χαθούν τα ποντίκια, ακόμη και με την αύξηση του πληθυσμού. Και τα κατάφερε. Για παράδειγμα, σε μια περίπτωση, απλώς ενθάρρυνε την δημιουργικότητα σε ορισμένα ποντίκια με διάφορους τρόπους και τους έδωσε κάποιο είδος στόχου. Τα "δημιουργικά" ποντίκια συνέχισαν να ευδοκιμούν πολύ περισσότερο απ' ότι σε άλλα πειράματα.
πληθυσμών τους, δημιούργησε αυτό που ήταν ουσιαστικά μια Ουτοπία για ποντίκια που διέθετε τα πάντα για να ικανοποιήσει κάθε ανάγκη τους. Παρά το ότι ξέφυγε ώστε να εξασφαλίσει ότι οι κάτοικοι της τέλειας κοινωνίας του δε θα χρειαζόντουσαν ποτέ τίποτα, ουσιαστικά, μέσα σε 2 χρόνια ολόκληρος ο πληθυσμός ήταν νεκρός.
Με το προσωνύμιο "Universe 25" (Σύμπαν 25), η ουτοπία του Calhoun δημιουργήθηκε με γνώμονα τις ανάγκες των κατοίκων της και σχεδιάστηκε ειδικά για να καλύψει κάθε ιδιοτροπία τους. Περιέχοντας άφθονες τροφές, νερό, μέρη για ύπνο και -τουλάχιστον αρχικά- χώρο, ο χώρος περιγράφηκε ως, "μια τετράγωνη δεξαμενή μήκους 101 ιντσών που περικλείεται από τοίχους ύψους 54 ιντσών. Τα ποντίκια μπορούσαν να ανέβουν στις πρώτες 37 ίντσες του τοίχου, οι επόμενες 17 ήταν γυμνός τοίχος ώστε να μην μπορούν να ξεφύγουν. Κάθε τοίχος είχε 16 κάθετους λαβύρινθους -ας τους πούμε κλιμακοστάσια. Από κάθε κλιμακοστάσιο άνοιγαν 4 οριζόντιοι διάδρομοι και ο καθένας οδηγούσε σε τέσσερα κουτιά "φωλιές". Συνολικά δηλαδή 256 κουτιά, το καθένα από τα οποία μπορούσε να φιλοξενήσει 15 ποντίκια".
Γνώστης σε πληθυσμούς τρωκτικών λόγω δεκάδων προηγούμενων πειραμάτων (αυτό σημαίνει και ο τίτλος "Σύμπαν 25"), ο Calhoun περίμενε ότι ο παράδεισός του μπορούσε να στεγάσει άνετα 3840 ποντίκια. Πρώτα όμως, έπρεπε να επιλέξει τον Αδάμ και την Εύα του Κήπου της Εδέμ των ποντικιών. Τελικά κατέληξε σε τέσσερα ζευγάρια αναπαραγωγής ποντικιών, ειδικά για το πείραμα, τα οποία επιλέχθηκαν από τα πιο υγιή δείγματα από την αποικία αναπαραγωγής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας.
Πριν από τη δημιουργία του "Σύμπαντος 25", ο Calhoun είχε πραγματοποιήσει μια σειρά παρόμοιων πειραμάτων με τρωκτικά, με αρχή την δεκαετία του 1940, τα οποία κατέληξαν σε αποτυχία όταν ο πληθυσμός, είτε παρέμεινε αδρανής, είτε τα ποντίκια εναντιώθηκαν το ένα στο άλλο. Για παράδειγμα, σε ένα πείραμα, ο Calhoun δημιούργησε ένα περίβλημα που μπορούσε να φιλοξενήσει 5000 αρουραίους, αλλά ο πληθυσμός δεν ανέβηκε ποτέ πάνω από 200 τρωκτικά, παρά τις απεριόριστες τροφές, το νερό και την πλήρη απουσία αρπακτικών ή απειλών. Επιπλέον, ο Calhoun παρατήρησε ότι, πάλι παρά τον άφθονο χώρο, τα τρωκτικά συχνά συσπειρώνονταν, με αποτέλεσμα την καταστροφή της κοινωνικής δομής του πληθυσμού. Αυτό το ασυνήθιστο φαινόμενο οδήγησε τον Calhoun να εφεύρει τον όρο "Behavioural Sink" (Συμπεριφερικό Βούλιαγμα) για να περιγράψει αυτό που πίστευε ως την αναπόφευκτη κατάρρευση οποιασδήποτε υπερπληθυσμένης κοινωνίας.
Τελικά, το Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας (Institute of Mental Health, NIMH) πρόσεξε τα πειράματα του Calhoun, το οποίο ενδιαφέρθηκε για τις επιδράσεις που παρατήρησε στον υπερπληθυσμό στα τρωκτικά, ειδικά αν οποιοδήποτε από τα φαινόμενα μπορούσε να εφαρμοστεί στον άνθρωπο. Για το σκοπό αυτό, το Ινστιτούτο έδωσε άδεια στο Calhoun σε ένα μικρό κομμάτι γης που διέθετε στο Μέριλαντ και στην χρηματοδότηση που απαιτούνταν για την κατασκευή του "Σύμπαντος 25".
Ο John B. Calhoun
Αρχικά, το πείραμα πήγε καλά και τα ποντίκια ζούσαν σε σχετική αρμονία και μέσα σε ένα χρόνο, ο πληθυσμός οκτώ υπερ-υγιεινών ποντικών έφτασε τα 620 μέλη. Έδωσαν μεγάλη προσοχή στο να εξασφαλίσουν τροφή και νερό στα ποντίκια επιτρέποντάς τα να τρώνε ή να πίνουν όποτε ήθελαν και υπήρχε πάντα διαθέσιμος χώρος και καθαρό μέρος, έτσι ώστε τα θηλυκά να μπορούν να γεννούν ήσυχα και με ασφάλεια.
Παρ' όλα αυτά, μετά από την 315η ημέρα του πειράματος, ο Calhoun παρατήρησε ότι τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν στραβά. Πρώτα απ' όλα, σημειώθηκε αξιοσημείωτη μείωση της πληθυσμιακής αύξησης. Ενώ αρχικά ο πληθυσμός διπλασιαζόταν κάθε 55 ημέρες, μετά την 315 ημέρα διπλασιάστηκε, σύμφωνα με τις σημειώσεις του Calhoun, περίπου κάθε 145 ημέρες. Αυτό δεν είχε νόημα, καθώς υπήρχε ακόμα και τότε αρκετός χώρος για να φιλοξενηθούν επιπλέον 3000 ποντίκια.
Επιπλέον, παρατήρησε μια απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά τόσο των αρσενικών όσο και των θηλυκών ποντικιών. Οι κοινωνικοί δεσμοί καταστράφηκαν και τα αρσενικά, χωρίς λόγο να υπερασπιστούν την επικράτειά τους ή την τροφή τους (καθώς και τα δύο ήταν άφθονα), απεγνωσμένα, σχημάτισαν κλίκες που επιτέθηκαν η μια στην άλλη, φαινομενικά, χωρίς λόγο. Επίσης, τα θηλυκά άρχισαν να εγκαταλείπουν τα μικρά ή ακόμη και να τους επιτίθενται και αργά αλλά σταθερά, σταμάτησε η αναπαραγωγή. Μάλιστα, ορισμένα από τα αρσενικά ποντίκια άρχισαν να ζευγαρώνουν με οποιοδήποτε ποντίκι τύχαινε γύρω του, είτε αρσενικό είτε θηλυκό. Επίσης, πολλά άρχισαν απλά να σκοτώνουν και να τρώνε το ένα το άλλον, παρά την αφθονία άλλων τροφών. Μητέρες που εγκατέλειπαν τα μικρά, ποντίκια που συγκεντρώνονταν σε ομάδες των 50 ή και περισσοτέρων σε φωλιές που ήταν σχεδιασμένες για να φιλοξενούν 15, ενώ άλλες έμεναν άδειες μόλις λίγες ίντσες μακριά.
Το πιο ενδιαφέρον απ' όλα ήταν μια μικρή ομάδα αρσενικών και θηλυκών που αποσύρθηκαν από την κοινωνία των υπολοίπων και ζουν στα πιο ψηλά επίπεδα, που ο Calhoun ονόμασε "The Beautiful Ones". Αυτά τα ποντίκια δεν έκαναν τίποτα άλλο παρά να κοιμούνται, να τρώνε και να καθαρίζονται (αυτά είχαν αισθητά πιο όμορφες γούνες οι οποίες, μαζί με την απομόνωσή τους, κάτι που σήμαινε ότι δεν είχαν ουλές από επιθέσεις, οδήγησαν στο ψευδώνυμό τους). Έδειχναν ότι είχαν χάσει το ενδιαφέρον τους για κοινωνικούς δεσμούς, αρνούμενα να αλληλεπιδρούν ή να μοιράζονται.
Η τελευταία γέννηση στο "Σύμπαν 25" συνέβη την ημέρα 600 και από εκείνη τη στιγμή και έπειτα, ο πληθυσμός μειώθηκε σιγά-σιγά. Ακόμα και όταν ο πληθυσμός υποχώρησε σε επίπεδα που πριν τα ποντίκια είχαν αυξηθεί, εκείνα δεν αναπαράγονταν, ούτε επέστρεψαν στον παλιό τρόπο αλληλεπίδρασης.
Λίγους μήνες αργότερα, όλα τα ποντίκια ήταν νεκρά. Ο Calhoun παρατήρησε ότι παρόλο που ο πληθυσμός είχε επιζήσει για πολλούς μήνες, παρατήρησε ότι στην ουσία πέθανε την 315η ημέρα, την ημέρα που έσπασαν οι κοινωνικοί δεσμοί, δηλώνοντας, "Πέθανε το πνεύμα τους ("ο πρώτος θάνατος"). Δεν είναι πλέον σε θέση να εκτελούν πιο σύνθετες συμπεριφορές, συμβατές με την επιβίωση των ειδών. Τα είδη σε τέτοιες συνθήκες πεθαίνουν".
Ο Calhoun είδε τα πειράματά του ως προειδοποιητικό καμπανάκι για την ανθρωπότητα, με την πεποίθηση ότι ο υπερπληθυσμός θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην κοινωνική κατάρρευση και συνεπώς στην εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους. Άλλοι έχουν λιγότερες μηδενιστικές απόψεις από το έργο του και πιστεύουν ότι τα αποτελέσματά του δεν είναι συγκρίσιμα με αυτά που ίσως συμβούν στην ανθρώπινη κοινωνία, αφού, στην τελική, είμαστε πιο περίπλοκα και με αυτεπίγνωση πλάσματα από τα ποντίκια.
Αυτό που συχνά χάνεται στο έργο του Calhoun είναι αυτό που ήρθε μετά. Ο επιστήμονας συνέχισε να ερευνά και να αλλάζει τις περιβαλλοντικές μεταβλητές στην προσπάθειά του να βρει τρόπους ώστε να μην χαθούν τα ποντίκια, ακόμη και με την αύξηση του πληθυσμού. Και τα κατάφερε. Για παράδειγμα, σε μια περίπτωση, απλώς ενθάρρυνε την δημιουργικότητα σε ορισμένα ποντίκια με διάφορους τρόπους και τους έδωσε κάποιο είδος στόχου. Τα "δημιουργικά" ποντίκια συνέχισαν να ευδοκιμούν πολύ περισσότερο απ' ότι σε άλλα πειράματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου