Μόρια: Η ιστορία του καταυλισμού - Το στρατόπεδο που έγινε γνωστό ως το κέντρο της σύγχρονης προσφυγιάς

Η πυρκαγιά το ξημέρωμα της 9ης Σεπτεμβρίου 2020 στον καταυλισμό της Μόριας άφησε πίσω
της καταστροφές και χάος, με 12.500 ανθρώπους να μένουν στον δρόμο και το νησί της Λέσβου να κηρύσσεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Το χωριό Μόρια βρίσκεται μόλις 7,5 χιλιόμετρα οδικώς από την πρωτεύουσα του νησιού, Μυτιλήνη. Το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης (ΚΥΤ) προσφύγων της Λέσβου που εγκαταστάθηκε εκεί άρχισε τη λειτουργία του τον Σεπτέμβριο του 2013. Κι ενώ αρχικά οι υποδομές ήταν προορισμένες να φιλοξενήσουν 2.330 ανθρώπους, το 2018 στο πρώην στρατόπεδο βρίσκονταν περισσότεροι από 8.300 πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ το βράδυ που ξέσπασε η φωτιά στο ΚΥΤ φιλοξενούνταν 12.5000 άνθρωποι. Το φθινόπωρο του 2015, ανάλογα με τις ροές 15.000 έως 25.000 πρόσφυγες και μετανάστες βρίσκονταν στη Λέσβο επί ημέρες περιμένοντας τη στιγμή που θα μεταφέρονταν στην ηπειρωτική Ελλάδα για να συνεχιστεί το ταξίδι τους. Οι περισσότεροι από αυτούς βρίσκονταν στο ΚΥΤ της Μόριας, το οποίο σημείωσε ρεκόρ υπερπληθυσμού. Τον Ιούλιο εκείνου του χρόνου τα κοντέινερ του περίφρακτου χώρου επαρκούσαν για 700 ανθρώπους, ενώ δύο πτέρυγες της υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής (δυναμικότητας 240 ατόμων) δεν είχαν ανοίξει ακόμα καθώς εκκρεμούσε η στελέχωσή τους. Έξω από τις πύλες είχε στηθεί ακόμη ένας καταυλισμός για άλλους 700 ανθρώπους.

Το στρατόπεδο έχει γίνει συνώνυμο της σύγχρονης προσφυγιάς ενώ έχει απασχολήσει αρκετές φορές τον διεθνή Τύπο για τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων και μεταναστών, Συχνές ήταν οι αναφορές για εξεγέρσεις, επεισόδια μεταξύ ομάδων μεταναστών, συμπλοκές και τα μαχαιρώματα. Όπως έγραψε το InfoMigrants, το 70% όσων διαμένουν στον καταυλισμό είναι από το Αφγανιστάν, όμως συνολικά η καταγωγή των 12.500 αιτούντων άσυλο είναι από 70 διαφορετικές χώρες.

Τον Νοέμβριο του 2015, το επιχειρησιακό σχέδιο της κυβέρνησης για το μεταναστευτικό προέβλεπε για τη Λέσβο ότι θα έκλεινε σταδιακά η υπάρχουσα δομή στη Μόρια, ενώ υπήρχε σκοπός να δημιουργηθεί νέα κλειστή δομή, η οποία αναμενόταν να χρησιμοποιηθεί ως Προαναχωρησιακό Κέντρο και Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης, χωρητικότητας 5.000+ ανθρώπων.

Συχνά το ΚΥΤ Μόριας έχει υποδεχθεί διάσημους ακτιβιστές και ισχυρές προσωπικότητες που εξέφραζαν τη συμπαράστασή τους και την ευαισθητοποίησή τους στο δράμα των προσφύγων και μεταναστών. Η Αντζελίνα Τζολί επισκέφθηκε τη Μόρια τον Μάρτιο του 2016.



Έναν μήνα μετά στη Μόρια και δίπλα στους χιλιάδες πρόσφυγες που κρατούνταν στο κέντρο του νησιού βρέθηκαν οι τρεις θρησκευτικοί ηγέτες, Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Πάπας Φραγκίσκος και Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος.