Παραδοσιακό, μοντέρνο, ελληνικό αλλά και κοσμοπολίτικο, όπως οι Έλληνες.
Με αυτά τα λόγια περιγράφει το ούζο ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αποσταγμάτων και Ποτών Νίκος Καλογιάννης, το οποίο από το 1989 έχει αναγνωριστεί επίσημα ως το ελληνικό ανισούχο αλκοολούχο ποτό που παρασκευάζεται µε αυστηρά καθορισμένη διαδικασία αποκλειστικά στην Ελλάδα. Αποτελεί τον πρεσβευτή της ελληνικής ποτοποιίας διεθνώς και είναι συνώνυμο της ελληνικότητας.
Το ούζο είναι ποτό που παράγεται από την απόσταξη σιτηρών. Τοποθετείται σε χάλκινα καζάνια και αρωματίζεται μέσω της διαδικασίας της απόσταξης με καρπούς και βότανα – με κυρίαρχο το γλυκάνισο που του δίνει αυτή τη χαρακτηριστική γεύση.
Ανήκει στην κατηγορία των ανισούχων αλκοολούχων ποτών. Ανισούχα ποτά συναντάμε και σε άλλες χώρες της Μεσογείου, όπως είναι το παστίς στη Γαλλία, το ρακί στην Τουρκία, η σαμπούκα στην Ιταλία. Η παραγωγική διαδικασία του ούζου όμως υπερέχει από τα υπόλοιπα ανισούχα ποτά καθώς προέρχεται από απόσταξη, ενώ τα περισσότερα προέρχονται από ανάμιξη ή διαβροχή των αρωματικών σπόρων.
Η πατρίδα του
Πατρίδα του ούζου θεωρείται το νησί της Λέσβου και ειδικότερα το Πλωμάρι, όπου το ποτό ξεκίνησε να παράγεται το 19ο αιώνα από ελληνικές οικογένειες. Η απόσταξή του γίνεται μέχρι και σήμερα με τον ίδιο παραδοσιακό τρόπο. Ωστόσο, οι απαρχές της ιστορίας του ούζου είναι άγνωστες. Εικάζεται ότι το ποτό παραγόταν σε παρόμοια μορφή από την αρχαιότητα ακόμα. Το σίγουρο πάντως είναι ότι ήταν ήδη γνωστό την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Κατά την οθωμανική περίοδο, το ούζο ήταν διαδεδομένο στις περιοχές της σημερινής Τουρκίας, αλλά και σε περιοχές της Μέσης Ανατολής. Η παραγωγή του αυξήθηκε και εξαπλώθηκε τοπικά στην Ελλάδα μετά την ανεξαρτησία της χώρας από τους Οθωμανούς.
Γιατί ονομάζεται έτσι;
Η προέλευση της ονομασίας του ούζου δεν είναι γνωστή με απόλυτη σιγουριά. Έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις, οι οποίες έχουν περισσότερο λαογραφικό χαρακτήρα, χωρίς να υπάρχει κάποια επικρατέστερη.
Μία από τις θεωρίες είναι η εξής: Η Μασσαλία αποτέλεσε τον πρώτο προορισμό εξαγωγών της Ελλάδας. Στα κιβώτια που εξάγονταν αναγραφόταν η φράση uso di Massalia, δηλαδή «προς χρήση στη Μασσαλία». Λόγω της υψηλής ποιότητας των προϊόντων που εξάγονταν εκεί η φράση αυτή έγινε συνώνυμη της καλής ποιότητας. Μια λαϊκή παράδοση του Τυρνάβου λέει ότι επί τουρκοκρατίας έφτασε εκεί ένας Οθωμανός γιατρός, ο Σταυράκ Μπέης. Στην πόλη τότε συνήθιζαν να πίνουν ένα τοπικό ποτό που έμοιαζε με το ούζο. Ο Σταυράκ μπέης βρέθηκε κάποια μέρα στο σπίτι του πρόκριτου Αντώνη Μακρή, με τον οποίο διατηρούσε φιλία. Τον συμβούλεψε να προσθέσει στην απόσταξη ένα ακόμη αρωματικό βότανο, το οποίο κι έκανε δημιουργώντας το σημερινό ούζο.
Ο Μακρής, μόλις δοκίμασε το νέο απόσταγμα, ενθουσιάστηκε και φώναξε: «Μωρέ τι ΄ναι τούτο; Ούζο Μασσαλίας!», εννοώντας με τη φράση αυτή ότι ήταν εκλεκτής ποιότητας. Στη συνέχεια, η λέξη «Μασσαλία» έφυγε και έμεινε η λέξη uso=ούζο, που στο εξής χαρακτήριζε το ποτό. Έτσι επικράτησε η ονομασία του.
Σύμφωνα με μία άλλη άποψη, η λέξη ούζο προέρχεται από το τούρκικο uzum, το οποίο σημαίνει «τσαμπί σταφύλι» και «αφέψημα από σταφίδες».
Σήμερα το όνομα και η προέλευση του ούζου προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΠΓΕ-Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη), κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορεί να παραχθεί πουθενά αλλού παρά μόνο στην Ελλάδα.
Η φράση Ούζο Πλωμαρίου αποτελεί επίσης Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη, πιστοποιώντας το εξαιρετικής ποιότητας ούζο που παράγεται στην περιοχή.
Πώς φτιάχνεται το καλό ούζο
Το να φτιαχτεί καλό ούζο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Υπάρχουν πολλές παράμετροι και προϋποθέσεις, οι βασικότερες εκ των οποίων είναι:
Η συνταγή: Κάθε ούζο έχει τη δική του μοναδική συνταγή που υποδεικνύει ποια και σε τι ποσότητα βότανα και καρποί θα χρησιμοποιηθούν στην απόσταξη ή πόσες φορές θα περάσει το απόσταγμα από το καζάνι. Μια σωστή συνταγή εξασφαλίζει έναν ισορροπημένο αρωματικό χαρακτήρα και ένα ωραίο γευστικό αποτέλεσμα.
Τα συστατικά: Η άριστη ποιότητα των συστατικών είναι απαραίτητη για την επίτευξη ενός άριστου αποτελέσματος. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν το νερό που χρησιμοποιείται αλλά και ο γλυκάνισος, το βασικό αρωματικό συστατικό του ούζου.
Η τέχνη και η μαεστρία του αποσταγματοποιού: Το μεράκι, η γνώση, η μακρά παράδοση και η ικανότητα του αποσταγματοποιού παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ποιότητα του αποστάγματος.
Απόσταξη, με παραδοσιακή μέθοδο: Βάσει νομοθεσίας, για την παραγωγή του ούζου απαιτείται το 20% τουλάχιστον της αλκοόλης να περνά από τη διαδικασία της απόσταξης, προκειμένου να αρωματιστεί από τα βότανα και τους καρπούς της συνταγής. Κάποιοι παραγωγοί επιλέγουν να δημιουργούν ούζο 100% από απόσταξη. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνουν καλύτερο ραφινάρισμα, καθώς περνά όλη η αλκοόλη γεωργικής προέλευσης από τη διαδικασία της απόσταξης, δημιουργώντας έτσι ούζο με πιο αρμονικό χαρακτήρα και απαλή υφή. Επίσης, η παραδοσιακή μέθοδος απόσταξης σε χειροποίητους χάλκινους άμβυκες είναι η μόνη ενδεδειγμένη μέθοδος παραγωγής, που χαρίζει στο απόσταγμα τον ξεχωριστό του χαρακτήρα.
Έλεγχοι σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας για τη διασφάλιση της ποιότητας.
Εμφιάλωση
Το εμφιαλωμένο ούζο είναι σήμερα η μόνη νόμιμη μορφή διακίνησης του προϊόντος. Η εμφιάλωση αποκλείει το ενδεχόμενο νοθεύσεων, επικίνδυνων για την υγεία, ενώ προστατεύει το ούζο από εξωγενείς παράγοντες.
Πώς σερβίρεται
Το ούζο καταναλώνεται με παρέα και συνοδεύεται συνήθως από ποικιλία μεζέδων, όπως παστά, οστρακοειδή, μαλάκια, σαλάτες, ελιές, κ.ά. Σερβίρεται σε ψηλόλιγνα ποτήρια και προστίθεται σε αυτό δροσερό νερό ή/και πάγος.
Ο ενδεδειγμένος τρόπος σερβιρίσματος είναι: Πρώτα η προσθήκη του ούζου στο ποτήρι, στη συνέχεια η προσθήκη κρύου νερού και στο τέλος, αν το επιθυμούμε, η προσθήκη του πάγου. Με τον τρόπο αυτό κρυώνει σταδιακά το ούζο εξασφαλίζοντας καλύτερη απελευθέρωση των αρωμάτων του. Μετά την προσθήκη νερού το ούζο εμφανίζει χαρακτηριστικό γαλάκτωμα, που οφείλεται στο γλυκάνισο που περιέχει.
Μουσεία ούζου
Στην Ελλάδα λειτουργούν δύο Μουσεία ούζου στην περιοχή του Πλωμαρίου: Το Μουσείο Ούζου της Ποτοποιίας Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου με την ονομασία «Ο Κόσμος του Ούζου» που ιδρύθηκε το 2015, και το Μουσείο Ούζου της Ποτοποιίας Βαρβαγιάννη που ιδρύθηκε το 1996.
Εξαγωγές
Το ούζο σήμερα εξάγεται σε πάνω από 40 χώρες παγκοσμίως, με κυριότερη αγορά αυτή της Γερμανίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου