Ο βομβαρδισμός της Κολωνίας

Ο αεροπορικός ολοκληρωτικός πόλεμος που υιοθέτησαν οι Βρετανοί

μετά το 1942 για να σπάσουν το ηθικό των Γερμανών. Ο βομβαρδισμός και η ολοκληρωτική καταστροφή της Κολωνίας ήταν η πρώτη δοκιμή του. Η οργή του Χίτλερ και η έπαρση των Άγγλων. Μια τακτική που διέλυσε τις ευρωπαϊκές πόλεις, την οποία όμως είχαν ξεκινήσει πρώτοι οι Γερμανοί.

Στις 14 Φεβρουαρίου 1942 ο Σερ Τσάρλς Πόρταλ, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Βρετανικής Αεροπορίας, εξέδωσε μια διαταγή που έμελλε ν’ αλλάξει τη μορφή των πόλεων της ηπειρωτικής Ευρώπης. «Όσον αφορά τους νέους κανόνες βομβαρδισμού: Ο στόχος πρέπει να είναι οι κατοικημένες περιοχές και όχι τα ναυπηγεία ή τα εργοστάσια. Αυτό πρέπει να γίνει σαφές.» Η διαταγή που έμεινε σε πλήρη ισχύ μέχρι την κατάληψη του Βερολίνου, ουσιαστικά ισοπέδωσε μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών πόλεων, ειδικά των γερμανικών, καταστρέφοντας ανεκτίμητα κομμάτια των ιστορικών τους κέντρων που έστεκαν εκεί απαράλλαχτα από αιώνες. Την φρικτή αυτή τακτική, την είχε ξεκινήσει η Ναζιστική Λουφτβάφε από την αρχή του πολέμου, με αποκορύφωμα τον ανηλεή βομβαρδισμό του Λονδίνου στη μάχη της Αγγλίας.

Υπήρχε όμως και άλλος, αμιγώς στρατιωτικός λόγος γι αυτή τη σκληρή απόφαση. Το καλοκαίρι του 1941, έγιναν 6.100 αεροπορικές επιδρομές των Βρετανών εναντίον συγκεκριμένων γερμανικών στρατιωτικών και βιομηχανικών στόχων, αλλά μόνο οι 1.200 κατάφεραν να ρίξουν έστω μια βόμβα κοντά ή πάνω σ’ αυτόν. Οι υπόλοιπες 3.900 επιθέσεις άδειασαν τις βόμβες τους στο πουθενά, δίχως το παραμικρό στρατιωτικό ή ψυχολογικό όφελος. Οι λόγοι ήταν πολλοί: Οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί γίνονταν νύχτα, αλλιώς τα βαριά μαχητικά έπεφταν θύματα των γερμανικών καταδιωκτικών και των αντιαεροπορικών πυρών. Τα βρετανικά αεροπλάνα όμως δεν διέθεταν όργανα ράδιο-αεροπλοΐας, οπότε πετούσαν σχεδόν στα τυφλά στο σκοτάδι. Ακόμα κι αν έφταναν όμως στον στόχο τους, τα σκόπευτρα τους ήταν τόσο πρωτόγονα που σπάνια έριχναν τις βόμβες εκεί που ήθελαν.

Οι Βρετανοί λοιπόν που ήθελαν απαξάπαντος να χτυπήσουν κάτι γερμανικό από αέρος, αποφάσισαν να επιλέγουν πυκνοκατοικημένες περιοχές και να αδειάζουν μέσα σ’ αυτές αδιακρίτως όλο το φορτίο των βομβών που κουβαλούσαν τα σμήνη τους. Η πρώτη μεγάλη δοκιμή της φονικής αυτής τακτικής, έγινε με τον βομβαρδισμό της Κολωνίας, πόλης πανέμορφης με 750.000 κατοίκους, την 31η Μαϊου του 1942. Ο αρχηγός της διοικήσεως βομβαρδισμού σερ Άρθουρ Χάρις (που αργότερα επικρίθηκε και μέσα στην Αγγλία για την αγριότητα των επιλογών του), συγκέντρωσε όσα αεροπλάνα υπήρχαν πάνω στο Αγγλικό έδαφος. Πήρε τα 449 βομβαρδιστικά της ΡΑΦ, 367 εκπαιδευτικά με αρχάριους χειριστές, 250 από την παράκτια άμυνα και διάφορα άλλα από σκόρπιες μονάδες, φτιάχνοντας ένα ετερόκλητο στόλο 1.046 βομβαρδιστικών.

Η «επιχείρηση Μιλένιουμ» όπως ονομάστηκε προέβλεπε να πετάξουν πρώτα μερικοί βετεράνοι που θα βρουν την πόλη και θα βομβαρδίσουν τα όρια της με εμπρηστικές βόμβες. Ακολούθως, όλοι οι υπόλοιποι θα άδειαζαν τις χιλιάδες βόμβες τους μέσα στην περίμετρο που θα έφτιαχναν οι αρχικές φωτιές. Το σχέδιο πέτυχε. Δώδεκα χιλιάδες σπίτια, χίλιες πεντακόσιες επιχειρήσεις, όλες οι συγκοινωνίες, όλα τα εργοστάσια και το ιστορικό κέντρο της πόλης καταστράφηκαν ολοσχερώς. Η Κολωνία ισοπεδώθηκε. Ο αριθμός νεκρών και τραυματιών ήταν ανυπολόγιστος. Το μόνο ιστορικό κτίριο που γλύτωσε ήταν ο περίφημος καθεδρικός ναός της Κολωνίας, που οι πύργοι της πρόσοψης του αποτελούν το σήμα κατατεθέν της πόλης.

Το σοκ για τους Γερμανούς ήταν τεράστιο. Ποτέ ως τότε δεν είχαν φανταστεί ότι κινδυνεύουν μέσα στο έδαφος τους. Η είδηση της καταστροφής της Κολωνίας έφθασε μέχρι και στα στρατόπεδα συγκεντρώσεων. Ο αρχηγός του γενικού επιτελείου της Λουφτβάφε Χανς Γένοσεκ ενημέρωσε τον Χίτλερ, προσπαθώντας να του ωραιοποιήσει την κατάσταση: «Φύρερ μου, διακόσια εχθρικά αεροπλάνα πέρασαν την άμυνα μας και βομβάρδισαν την Κολωνία.» Όμως ο Χίτλερ έξαλλος άρχισε να φωνάζει: «Διακόσια; Κοιμάστε όρθιοι; Ήταν τουλάχιστον χίλια, ηλίθιοι.»

Λίγο αργότερα, όπως είπε ο ίδιος ο Γένοσεκ μπήκε μέσα ο Γκαίρινγκ, στον οποίον ο Χίτλερ αρνήθηκε επιδεικτικά να δώσει το χέρι. Δυο χρόνια νωρίτερα, παρουσία του αρχηγού του, ο Γκαίριγκ είχε διαβεβαιώσει τον Γερμανικό λαό ότι «αν έστω και ένα Αγγλικό αεροπλάνο παραβιάσει ποτέ τους Γερμανικού αιθέρες, να μη με λένε Γκαίριγκ». Ως το 1945, όλες οι Γερμανικές πόλεις είχαν μεταβληθεί σε ερείπια. Υπάρχει μια φράση του Σερ Άρθουρ Χάρις προς τους Γερμανούς, που αποδίδει κατά κάποιο τρόπο την πραγματικότητα: «Θέλατε τον ολοκληρωτικό πόλεμο και σας δώσαμε αυτό που ζητιανεύατε».

Δημήτρης Καμπουράκης