Ημέρα της Δημοκρατίας στην Πορτογαλία

 

Κάθε χρόνο στις 5 Οκτωβρίου οι Πορτογάλοι γιορτάζουν την Ημέρα της Δημοκρατίας σε

ανάμνηση της πτώσης της μοναρχίας και της ανακήρυξης της Α Πορτογαλικής Δημοκρατίας στις 5 Οκτωβρίου 1910.

Ο οίκος των Μπρανγκάσα που κυβερνούσε την Πορτογαλία από το 1640, ανατράπηκε με αναίμακτη εξέγερση. Ο τελευταίος βασιλιάς της χώρας Μανοέλ Β’ ζήτησε και βρήκε καταφύγιο στην Μεγάλη Βρετανία.

Όμως το δημοκρατικό καθεστώς δεν μακροημέρευσε. Παρότι εισήγαγε σημαντικούς θεσμούς (διαχωρισμός κράτους- εκκλησίας, γενική στρατολογία, υποχρεωτική εκπαίδευση, δικαίωμα απεργίας), βρέθηκε υπό την πίεση από την μία πλευρά των μοναρχικών και από την άλλη των ριζοσπαστικών συνδικάτων. Μέσα στα 16 χρόνια που διήρκεσε η δημοκρατία (1910-1926), σημειώθηκαν συνολικά 20 στρατιωτικές εξεγέρσεις, ενώ κυβέρνησαν την χώρα 40 διαφορετικές κυβερνήσεις.

Στις 28 Μαϊου 1926, ο στρατός ανέτρεψε την δημοκρατική κυβέρνηση και εγκαθίδρυσε δικτατορία, την μακροβιότερη στην Δυτική Ευρώπη, που διήρκεσε έως το 1974. Νέος ισχυρός άνδρας του καθεστώτος αναδείχθηκε ο οικονομολόγος Αντόνιο Ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ (1889-1970), ο οποίος μετασχημάτισε το κράτος, εισάγοντας το φασιστικό μοντέλο του κορπορατισμού με την ονομασία «Estado Novo» («Νέο Κράτος»). Η αποτυχία του να ελέγξει τις αποικίες της χώρας στην Αφρική και την Ασία, την περίοδο της αποαποικιοποίησης την δεκαετία του ’60, προκάλε και την πτώση του «Νέου Κράτους».

Στις 25 Απριλίου 1974, νεαροί αριστεροί αξιωματικοί ηγήθηκαν πραξικοπήματος, που ανέτρεψε το μακροχρόνιο δικτατορικό καθεστώς. Η «Επανάσταση των Γαρυφάλλων», όπως έμεινε στην ιστορία, σήμανε την επάνοδο της δημοκρατίας στην χώρα των Λουζιτανών.

Το 2011 η γιορτή, που συνοδεύεται από δημόσια αργία, καταργήθηκε λόγω της οικονομικής κρίσης και του επακολουθήσαντος «μνημονίου», αλλά επανήλθε το 2016, κατόπιν λαϊκής απαίτησης.