Μια φάρσα των Σοβιετικών στον αγώνα για την κατάκτηση του διαστήματος

Το διαστημόπλοιο Zond-5 προετοιμάζεται για πτήση.

Τον Δεκέμβριο του 1968, ο Φρανκ Μπόρμαν, ο Τζέιμς Λόβελ και ο

Γουίλιαμ Άντερς, έγιναν οι πρώτοι άνδρες που βρέθηκαν σε τροχιά γύρω από το φεγγάρι και επέστρεψαν στη Γη. Δεν ήταν όμως οι πρώτοι οργανισμοί προερχόμενοι από τη Γη που το έκαναν. Μόλις τρεις μήνες νωρίτερα, οι Σοβιετικοί έστειλαν μια κάψουλα Σογιούζ να μπει σε τροχιά γύρω από τον φυσικό δορυφόρο της γης που μετέφερε μεταξύ άλλων, δύο χελώνες, εκατοντάδες αυγά μυγών, διάφορα φυτά και διάφορα στελέχη βακτηρίων. Ήταν μόλις η δεύτερη φορά που ένα διαστημόπλοιο έφτασε στο φεγγάρι και το πρώτο που επέστρεψε με ασφάλεια.



Αρχικά, η αποστολή Zond 5 σχεδιάστηκε για να μεταφέρει κοσμοναύτες γύρω από το φεγγάρι, πριν από την αποστολή Apollo 8, αλλά μια σειρά αποτυχιών με προηγούμενες αποστολές, συμπεριλαμβανομένης μιας έκρηξης στον χώρο των εκτοξεύσεων τον Ιούλιο με τρεις νεκρούς εργαζόμενους εδάφους, ανάγκασε τους ηγέτες του σοβιετικού σεληνιακού προγράμματος να επανεξετάσουν την απόφαση να στείλουν άνθρωπο στην Σελήνη. Μετά από πολλή σκέψη, αποφασίστηκε ότι δε θα έστελναν ανθρώπους αλλά ένα φορτίο από διάφορα βιολογικά δείγματα.


Οι σοβιετικοί επιστήμονες επέλεξαν δύο ρωσικές χελώνες, η καθεμία βάρους περίπου 350 γραμμαρίων. Δώδεκα ημέρες πριν από την εκτόξευση, οι δύο χελώνες ασφαλίστηκαν στο όχημα χωρίς φαγητό και νερό εξαιτίας παθομορφολογικών και ιστοχημικών πειραμάτων. Ένα άλλο ζευγάρι χελωνών, που χρησιμοποιήθηκε ως δείγμα ελέγχου, διατηρήθηκε σε ένα vivarium (ειδικά διαμορφωμένος χώρος για ζώα υπό μελέτη) και υποβλήθηκε σε παρόμοια στέρηση τροφής. Το φορτίο περιελάμβανε επίσης αυγά μύγας, κύτταρα σιταριού, κριθαριού, μπιζελιού, πεύκου, καρότων και ντοματών, δείγματα ενός είδους αγριολούλουδου, τρία στελέχη μονοκύτταρων πράσινων φυκιών και ένα στέλεχος λυσογόνων βακτηρίων. Σκοπός της αποστολής αυτής ήταν να δοκιμαστεί η επίδραση της κοσμικής ακτινοβολίας πάνω τους.


Σοβιετικοί επιστήμονες εξετάζουν δύο χελώνες που μόλις έγιναν οι πρώτοι γήινοι οργανισμοί που ταξίδεψαν σε έναν άλλο κόσμο




Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1968, το Zond 5 ξεκίνησε από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. Μετά από τέσσερις ημέρες ταξιδιού, έφτασε στη Σελήνη, περιστράφτηκε μια φορά και κατευθύνθηκε αμέσως πίσω στη γη. Στις 21 Σεπτεμβρίου, η κάψουλα επανεισόδου εισήλθε στην ατμόσφαιρα της γης, έπεσε στον Ινδικό Ωκεανό και έτσι έγινε το πρώτο διαστημόπλοιο που έκανε περιστροφή γύρω από το φεγγάρι και επέστρεψε στη γη. Ωστόσο, το ταξίδι δεν ήταν καλό. Το σύστημα ελέγχου προσέγγισης του διαστημόπλοιου απέτυχε, με αποτέλεσμα ο πύραυλος να απομακρυνθεί από τη διαδρομή του και η πορεία του έπρεπε να διορθωθεί. Όταν επανήλθε στην ατμόσφαιρα της γης, η είσοδός του ήταν πολύ απότομη, κάτι που θα είχε σκοτώσει κάθε άνθρωπο. Επίσης, χάθηκε η προκαθορισμένη ζώνη προσγείωσής του -που ήταν το Καζακστάν- και αυτό καθυστέρησε την ανάκτηση της κάψουλας κατά 10 ώρες.

Παρά τις ατυχίες, η επιτυχία του Zond 5 ταρακούνησε τους επιστήμονες της NASA, γιατί απέδειξε ότι οι Σοβιετικοί ήταν πολύ πιο κοντά στο να στείλουν πλήρωμα στο φεγγάρι. Στην πραγματικότητα, οι Σοβιετικοί δεν είχαν ακόμη όχημα εκτόξευσης που θα μπορούσε να μεταφέρει ένα διαστημόπλοιο γύρω από το φεγγάρι με ανθρώπινο φορτίο, μαζί με το οξυγόνο, την τροφή και το νερό που θα χρειάζονταν.



Φωτογραφία της Γης που τραβήχτηκε από το Zond-5 από απόσταση 90.000 χιλιομέτρων



Ωστόσο, ο μεγαλύτερος φόβος προκλήθηκε από μια μικρή φάρσα που έστησε ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Πάβελ Πόποβιτς, ο οποίος περιέγραψε το περιστατικό:



"Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ετοιμαζόμασταν για μια πτήση γύρω από τη Σελήνη. Εκείνη τη στιγμή στείλαμε στη Σελήνη τους λεγόμενους ανιχνευτές, τα ίδια διαστημόπλοια Σογιούζ, αλλά χωρίς πλήρωμα. Κάθε ένας από αυτούς τους ανιχνευτές έπρεπε να περιστραφεί γύρω από τη Σελήνη και να επιστρέψει στη Μητέρα Γη. Ένα μεγάλο πρόβλημα ήταν η προσγείωση των ανιχνευτών. Από όλους τους ανιχνευτές που ξεκίνησαν μόνο ένας προσγειώθηκε με ασφάλεια. Όταν συνειδητοποιήσαμε ότι δε θα φτάσουμε ποτέ στη Σελήνη, αποφασίσαμε να κάνουμε έναν μικρό χουλιγκανισμό. Ζητήσαμε από τους μηχανικούς μας να συνδέσουν τον δέκτη που ήταν στον πομπό του ανιχνευτή με ένα καλώδιο βραχυκυκλωτήρα. Εκείνη την εποχή, οι αποστολές στη Σελήνη ελέγχονταν από ένα κέντρο διοίκησης στην Ευπατορία στην Κριμαία. Όταν ο ανιχνευτής ήταν καθ' οδόν για να περιστραφεί γύρω από τη Σελήνη, ήμουν σε εκείνο το κέντρο. Έτσι, πήρα το μικρόφωνο και είπα, 'Η πτήση προχωρά κανονικά, πλησιάζουμε στην επιφάνεια ...'. Δευτερόλεπτα αργότερα η αναφορά μου -σαν από το διάστημα- έγινε δεκτή στη Γη, συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών. Ο Αμερικανός σύμβουλος του διαστήματος Φρανκ Μπόρμαν έλαβε ένα τηλεφώνημα από τον Πρόεδρο Νίξον, ο οποίος ρώτησε, 'Γιατί ο Πόποβιτς αναφέρει από τη Σελήνη;'. Η φάρσα προκάλεσε πραγματική αναταραχή. Μετά από ένα μήνα περίπου, ο Φρανκ ήρθε στην ΕΣΣΔ και μου δόθηκε η εντολή να τον συναντήσω στο αεροδρόμιο. Δεν είχε βγει καλά-καλά από το αεροπλάνο, έσφιξε την γροθιά του πάνω μου και είπε, 'Γεια, εσύ, διαστημικέ χούλιγκαν!'"


Τελικά, το Zond 5 στέφθηκε με επιτυχία. Πραγματοποίησε την πρώτη πτήση στο φεγγάρι, πραγματοποίησε επιστημονικές μελέτες για τον κοσμικό χώρο κοντά στη Σελήνη και επέστρεψε στη γη. Οι δύο χελώνες επέζησαν και διαπιστώθηκε ότι δεν υπέστησαν βιολογικές αλλαγές λόγω της πτήσης. Η μόνη αλλαγή οφειλόταν στην πείνα.