Αυτοκτονια Ενα Παγκοσμιο Προβλημα

«Η αυτοκτονια ειναι ενα σοβαρο προβλημα δημοσιας υγειας».—Ντεϊβιντ Σατσερ, υπουργος υγειας των ΗΠΑ, 1999.

ΜΕ ΑΥΤΗ τη δηλωση, για πρωτη φορα στην ιστορια, ενας υπουργος υγειας των Ηνωμενων Πολιτειων κατεστησε την αυτοκτονια δημοσιο ζητημα. Σημερα σε αυτη τη χωρα εκεινοι που αυτοκτονουν ειναι περισσοτεροι απο εκεινους που δολοφονουνται. Δεν ειναι να απορει κανεις που η Γερουσια των ΗΠΑ διακηρυξε οτι η προληψη των αυτοκτονιων πρεπει να γινει εθνικη προτεραιοτητα.

Ωστοσο, το ποσοστο αυτοκτονιων στις Ηνωμενες Πολιτειες, το οποιο ηταν 11,4 ανα 100.000 το 1997, ειναι χαμηλοτερο απο το παγκοσμιο ποσοστο που δημοσιευσε η Παγκοσμια Οργανωση Υγειας το 2000 —16 ανα 100.000. Τα ποσοστα αυτοκτονιων σε ολο τον κοσμο αυξηθηκαν κατα 60 τοις εκατο τα τελευταια 45 χρονια. Τωρα, σε εναν και μονο χρονο, περιπου ενα εκατομμυριο ανθρωποι αυτοκτονουν σε ολο τον κοσμο. Αυτο ισοδυναμει με σχεδον εναν θανατο καθε 40 δευτερολεπτα!

Οι στατιστικες, ωστοσο, δεν μπορουν να αποκαλυψουν ολοκληρη την εικονα. Σε πολλες περιπτωσεις τα μελη των οικογενειων δεν παραδεχονται οτι ο θανατος ηταν αυτοκτονια. Επιπλεον, υπολογιζεται πως σε καθε αυτοκτονια που λαβαινει χωρα αντιστοιχουν 10 με 25 αποπειρες. Καποια ερευνα εδειξε οτι το 27 τοις εκατο των μαθητων γυμνασιου στις Ηνωμενες Πολιτειες παραδεχτηκαν πως τον προηγουμενο χρονο ειχαν σκεφτει σοβαρα την αυτοκτονια, ενω το 8 τοις εκατο των ατομων της ομαδας που ρωτηθηκε ειχαν αποπειραθει να αυτοκτονησουν. Αλλες μελετες εχουν δειξει οτι το 5 εως 15 τοις εκατο των ενηλικων εχουν σκεφτει καποια στιγμη την αυτοκτονια.

 Πολιτιστικες Διαφορες

Οι αποψεις των ανθρωπων σχετικα με την αυτοκτονια διαφερουν πολυ. Μερικοι τη θεωρουν εγκλημα, αλλοι ως τη διαφυγη των δειλων, ενω αλλοι ως αξιοτιμο τροπο με τον οποιο ο αυτοχειρας ζηταει συγνωμη για ενα σοβαρο λαθος. Ορισμενοι τη θεωρουν ακομη και ως εναν αξιοπρεπη τροπο για να προαγαγουν καποιο ιδανικο. Γιατι υπαρχουν τοσες διαφορετικες αποψεις; Ο πολιτισμος παιζει σημαντικο ρολο. Μαλιστα, Το Υπομνημα του Χαρβαρντ για την Ψυχικη Υγεια (The Harvard Mental Health Letter) αναφερει οτι ο πολιτισμος ισως ακομη και να «επηρεαζει την πιθανοτητα αυτοκτονιας».

Παρτε για παραδειγμα μια χωρα της κεντρικης Ευρωπης—την Ουγγαρια. Ο Δρ Ζολταν Ριμερ αναφερεται στο υψηλο ποσοστο αυτοκτονιων που υπαρχει εκει ως τη «θλιβερη “παραδοση”» της Ουγγαριας. Ο Μπελα Μπουντα, διευθυντης του Εθνικου Ινστιτουτου Υγειας της Ουγγαριας, παρατηρησε οτι οι Ουγγροι δεν δισταζουν να αυτοκτονουν, σχεδον για οποιονδηποτε λογο. Η αποψη «Εχει καρκινο—ξερει πως να δωσει τελος στο προβλημα» ειναι, συμφωνα με τον Μπουντα, μια κοινη αντιδραση.

Στην Ινδια υπηρχε καποτε ενα θρησκευτικο εθιμο γνωστο ως σατι. Μολονοτι αυτη η συνηθεια, κατα την οποια η χηρα πεφτει στη νεκρικη πυρα του συζυγου της, εχει απαγορευτει εδω και καιρο, δεν εχει εκλειψει ακομη εντελως. Οταν αναφερθηκε οτι μια γυναικα αυτοκτονησε με αυτον τον τροπο, πολλοι απο τους ντοπιους εγκωμιασαν το τραγικο συμβαν. Συμφωνα με το περιοδικο Η Ινδια Σημερα (India Today), σε εκεινη την περιφερεια της Ινδιας «περιπου 25 γυναικες εχουν καει στην πυρα των συζυγων τους μεσα σε 25 χρονια».

Ειναι αξιοσημειωτο οτι στην Ιαπωνια τα ατομα που αυτοκτονουν ειναι τρεις φορες περισσοτερα απο τα θυματα των τροχαιων δυστυχηματων! «Ο παραδοσιακος πολιτισμος της Ιαπωνιας, ο οποιος ποτε δεν καταδικασε την αυτοκτονια, ειναι γνωστος για το σεπουκου η χαρακιρι, μια συνηθεια με εντονα τελετουργικο και θεσμοθετημενο χαρακτηρα», λεει το συγγραμμα Ιαπωνια—Μια Εικονογραφημενη Εγκυκλοπαιδεια (Japan—An Illustrated Encyclopedia).

Στο βιβλιο του Μπουσιντο—Η Ψυχη της Ιαπωνιας (Bushido—The Soul of Japan), ο Ιναζο Νιτομπε, ο οποιος αργοτερα εγινε αναπληρωτης γενικος γραμματεας της Κοινωνιας των Εθνων, εξηγησε αυτη την πολιτιστικη γοητεια που ασκει σε διαφορους ανθρωπους ο θανατος: «[Το σεπουκου,] μια επινοηση του μεσαιωνα, αποτελεσε διαδικασια με την οποια οι πολεμιστες μπορουσαν να εξιλεωθουν για τα εγκληματα τους, να ζητησουν συγνωμη για τα λαθη τους, να αποφυγουν το ονειδος, να απολυτρωσουν τους φιλους τους η να αποδειξουν την ειλικρινεια τους». Μολονοτι αυτη η τελετουργικη μορφη αυτοκτονιας ανηκει γενικα στο παρελθον, μερικοι εξακολουθουν να καταφευγουν σε αυτην σκεπτομενοι τον κοινωνικο αντικτυπο.

Απο την αλλη πλευρα, στο Χριστιανικο κοσμο η αυτοκτονια θεωρουνταν επι πολυ καιρο εγκλημα. Τον εκτο και τον εβδομο αιωνα, η Ρωμαιοκαθολικη Εκκλησια αφοριζε τους αυτοχειρες και αρνουνταν να τελεσει τις κηδειες τους. Σε καποια μερη, ο θρησκευτικος ζηλος γεννησε αλλοκοτα εθιμα σχετικα με τις αυτοκτονιες—οπως το να κρεμουν το πτωμα η και να μπηγουν εναν πασσαλο στην καρδια του.

Κατα παραδοξο τροπο, εκεινοι που αποπειρωνταν να αυτοκτονησουν θα μπορουσαν να υποστουν τη θανατικη ποινη. Εναν Αγγλο που εζησε το 19ο αιωνα τον κρεμασαν επειδη προσπαθησε να αυτοκτονησει κοβοντας το λαιμο του. Με αυτον τον τροπο οι αρχες πετυχαν εκεινο που δεν καταφερε να κανει ο ιδιος. Μολονοτι η ποινη για την αποπειρα αυτοκτονιας αλλαξε καθως περνουσαν τα χρονια, μολις το 1961 το Βρετανικο Κοινοβουλιο διακηρυξε οτι η αυτοκτονια και η αποπειρα αυτοκτονιας δεν ηταν πλεον εγκληματα. Στην Ιρλανδια εξακολουθουσε να χαρακτηριζεται εγκλημα μεχρι το 1993.

Σημερα, καποιοι συγγραφεις ενθαρρυνουν την αυτοκτονια ως επιλογη. Ενα βιβλιο σχετικα με την υποβοηθουμενη αυτοκτονια για ατομα που ειναι ετοιμοθανατα, το οποιο γραφτηκε το 1991, προτεινε τροπους με τους οποιους μπορουσε να τερματισει καποιος τη ζωη του. Αργοτερα, ενας αυξανομενος αριθμος ανθρωπων που δεν ηταν ετοιμοθανατοι χρησιμοποιησαν μια απο τις προτεινομενες μεθοδους.

Ειναι πραγματι η αυτοκτονια η λυση στα προβληματα καποιου; Η μηπως υπαρχουν βασιμοι λογοι για να συνεχισει να ζει; Πριν ασχοληθουμε με αυτα τα ερωτηματα, ας εξετασουμε πρωτα τι ειναι εκεινο που οδηγει στην αυτοκτονια.

Σε εναν και μονο χρονο, περιπου ενα εκατομμυριο ανθρωποι αυτοκτονουν σε ολο τον κοσμο. Αυτο ισοδυναμει με εναν θανατο σχεδον καθε 40 δευτερολεπτα!