Σαν σήμερα: Ξεκινούν τα 15 σκοτεινά χρόνια του Χόλυγουντ

Η «Μαύρη Λίστα» και οι καριέρες που καταστράφηκαν

Γράφει ο ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ

Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι ΗΠΑ θεώρησαν ως εχθρό τον κομμουνισμό. Ο Μακαρθισμός ήρθε για να δώσει σάρκα και οστά στον «Ερυθρό Τρόμο» και να εδραιώσει τον Ψυχρό Πόλεμο στο εσωτερικό της χώρας. Χιλιάδες άνθρωποι κατηγορήθηκαν, πολλές φορές χωρίς αποδεικτικά στοιχεία, ως κομμουνιστές ή τουλάχιστον ως επιρρεπείς στον κομμουνισμό. Το Χόλυγουντ δεν γλίτωσε από όλα αυτά, αφού το «κυνήγι μαγισσών» έφτασε και εκεί.

Οι καλλιτέχνες του Χόλυγουντ είχαν μεγάλη επιρροή στο κοινό. Όσοι θεωρήθηκαν ύποπτοι ως κομμουνιστές μπήκαν σε μια «μαύρη λίστα», η οποία τους εξαιρούσε από κάθε εργασία σε κινηματογράφο και θέατρα. Οι αρχή έγινε στις 25 Νοεμβρίου του 1947. Δέκα σκηνοθέτες και σεναριογράφοι απολύθηκαν από τις δουλειές τους, γιατί την προηγούμενη ημέρα αρνήθηκαν να καταθέσουν στο Κογκρέσο, λέγοντας πως δεν χρειάζεται να εξηγήσουν σε κανέναν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Στη λίστα ήταν και ο ενδέκατος Μπέρτολτ Μπρέχτ, που παρουσιάστηκε στην επιτροπή, αλλά την επόμενη επέστρεψε για πάντα στην Ευρώπη.



@milwaukeemag.com

Μια εβδομάδα αργότερα εκδόθηκε η «Δήλωση Γουώλντορφ», η οποία δεν αμφισβητούσε τα δικαιώματα των «Δέκα», όμως η πράξη τους θεωρούνταν επιζήμια για τους εργοδότες τους και τους καθιστούσε άχρηστους για την κινηματογραφική βιομηχανία. Ο μόνος τρόπος για να έπαιρναν πίσω τις δουλειές τους ήταν να ορκιστούν ότι δεν είναι κομμουνιστές.

Για τα επόμενα 15 χρόνια, η λίστα εμπλουτιζόταν συνεχώς με ονόματα ηθοποιών, σεναριογράφων, σκηνοθετών και πολλών άλλων επαγγελμάτων στη βιομηχανία του θεάματος. Ο Τσάρλι Τσάπλιν επειδή γνώριζε πως θα μπει στη «μαύρη λίστα», εγκατέλειψε τις ΗΠΑ το 1952. Ο Ελία Καζάν κατέδωσε τον Ζυλ Ντασέν, για να μη μπει ο ίδιος στη λίστα. Ο Ντασέν εγκατέλειψε τη χώρα. Όταν χρόνια αργότερα, ο Καζάν πήρε τιμητικό Όσκαρ, πολλοί στην αίθουσα τον αποδοκίμασαν.


Κάποιοι χρησιμοποιούσαν ψεύτικα ονόματα ή παρένθετα πρόσωπα. Η πιο χαρακτηριστική ιστορία ήταν εκείνη του σεναριογράφου Ντάλτον Τράμπο, ο οποίος κέρδισε 2 Όσκαρ με άλλο όνομα. Οι ηθοποιοί βέβαια δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο, ούτε οι σκηνοθέτες.

Ο Ντάλτον Τράμπο



@pbs.org

Μερικοί από εκείνους που βρέθηκαν στη λίστα ήταν όντως αριστεροί. Άλλοι πάλι κατηγορήθηκαν επειδή είχαν εpωτική σχέση με κάποιον αριστερό παλαιότερα, επειδή δώρισαν ρούχα στα ορφανά των ανατολικών χωρών ή γιατί είχαν συμμετάσχει σε διαδήλωση προπολεμικά. Το περιοδικό Counterattack, ανέλαβε να δημοσιοποιεί στοιχεία με την πολιτική δράση ανθρώπων του Χόλυγουντ. Όλοι έτρεμαν να μη βρεθούν στις σελίδες του.

Το 1957 ο Χίτσκοκ προσέλαβε ως συμπαραγωγό τον ηθοποιό Νόρμαν Λόιντ, ο οποίος βρισκόταν στη λίστα. Το 1960 ο Ότο Πρέμινγκερ, ανακοίνωσε πως θα γυρίσει ταινία με σενάριο του Τραμπο. Το ίδιο έκανε και λίγους μήνες αργότερα ο Κέρκ Ντάγκλας, που δήλωσε ότι θα πρωταγωνιστήσει στην ταινία «Σπάρτακος», πάλι σε σενάριο του Ντάλτον Τράμπο.


Η «Μαύρη Λίστα» άρχισε να γίνεται παρελθόν, όταν ο Τζον Κένεντι μπήκε σε κινηματογράφο για να παρακολουθήσει μια ταινία, παρά τις διαμαρτυρίες έξω από την αίθουσα. Η ιστορία της λίστας σταμάτησε το 1962, όταν ένα πρακτορείο ερευνών καταδικάστηκε επειδή έδινε στοιχεία στις εταιρείες. Το δικαστήριο τούς χαρακτήριζε ως νομικά υπαίτιους για την προσωπική και οικονομική βλάβη που υπέστησαν τα θύματά τους. Πολλές καριέρες βέβαια είχαν ήδη καταστραφεί. Μόλις το ένα δέκατο κατάφερε να επανενταχθεί στην κινηματογραφική παραγωγή.



@bbc.co.uk

Τσάρλι Τσάπλιν, Όρσον Γουέλς, Τζον Χιούστον και δεκάδες άλλοι, αναγκάστηκαν να φύγουν από τις ΗΠΑ για να συνεχίσουν να κάνουν ταινίες. Η «Μαύρη Λίστα του Χόλυγουντ» παραμένει μέχρι και σήμερα, ένα από τα πιο μελανά σημεία στην ιστορία της μητρόπολης του θεάματος.