Κωνσταντίνος Δόβας

Ανώτατος αξιωματικός του Στρατού, που διετέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ελλάδας από τις 20 Σεπτεμβρίου έως τις 4 Νοεμβρίου του 1961.

Ο Κωνσταντίνος Δόβας γεννήθηκε στην Κόνιτσα στις 20 Δεκεμβρίου του 1898. Φοίτησε στη Σχολή Ευελπίδων, από την οποία εξήλθε ως ανθυπολοχαγός τον Ιούνιο του 1918. Αμέσως μετά τοποθετήθηκε σε μάχιμη θέση στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και στη συνέχεια έλαβε μέρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Τη δεκαετία του '30 φοίτησε στις Σχολές Πολέμου Αθηνών (1933) και Παρισίων (1935).

Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο (1940-1941) υπηρέτησε ως επιτελικός αξιωματικός στο τμήμα επιχειρήσεων του ΓΕΣ, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε με άλλους αξιωματικούς σε αντιστασιακές οργανώσεις («Επιτροπή Συνταγματαρχών», «Θέρος»). Στον Εμφύλιο Πόλεμο ήταν επιτελάρχης του Β' Σώματος Στρατού και από τον Αύγουστο του 1947 ανέλαβε τη διοίκηση της 75ης Ταξιαρχίας, στην οποία παρέμεινε έως την 25η Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, όταν τραυματίστηκε σοβαρά, κατά τη διάρκεια επίθεσης ανταρτών του «Δημοκρατικού Στρατού» κατά της γενέτειράς του Κόνιτσας.

Μετά τον Εμφύλιο εξελίχθηκε μέχρι του βαθμού του αντιστράτηγου και από το 1954 έως το 1959 διετέλεσε Αρχηγός ΓΕΕΘΑ. Στις 25 Μαρτίου του 1955 υπέγραψε τη μυστική συμφωνία με τη CIA για τη δημιουργία ειδικού στρατιωτικού σώματος για την πάταξη του κομμουνισμού («Κόκκινη Προβιά»), που αποτελούσε το ελληνικό τμήμα της παραστρατιωτικής οργάνωσης του ΝΑΤΟ Gladio. To1960 ανέλαβε αρχηγός του στρατιωτικού οίκου του βασιλιά Παύλου.

Στις 20 Σεπτεμβρίου του 1961, ο Κωνσταντίνος Δόβας ανέλαβε υπηρεσιακός πρωθυπουργός, με εντολή να διενεργήσει τις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου. Ήταν επιλογή του Βασιλιά Παύλου, αφού ο προταθείς από τον Καραμανλή βενιζελογενής στρατηγός Θρασύβουλος Τσακαλώτος δεν αποδέχθηκε τη θέση, εξαιτίας των βασιλικών υποδείξεων για τη συγκρότηση της υπηρεσιακής κυβέρνησης. Στην πρωθυπουργοποίηση Δόβα δεν αντέδρασε η Ένωση Κέντρου, που ίσως να την είδε και με καλό μάτι, ως μια αντικαραμανλική επιλογή του βασιλιά.

Ο Δόβας διενήργησε τις «εκλογές της βίας και της νοθείας», όπως έμειναν στην ιστορία, εξαιτίας της τρομοκρατίας που εξαπολύθηκε στην επαρχία κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου εναντίον των υποψηφίων και των ψηφοφόρων της Αριστεράς και του Κέντρου από τους παρακρατικούς μηχανισμούς της Δεξιάς, ενώ την ημέρα της ψηφοφορίας «ψήφισαν ακόμη και τα δέντρα», σύμφωνα με καταγγελίες της αντιπολίτευσης. Στις 4 Νοεμβρίου, ο Δόβας παρέδωσε την εξουσία στον νικητή των εκλογών Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Αμέσως μετά, ο ηγέτης του Κέντρου, Γεώργιος Παπανδρέου, κήρυξε τον λεγόμενο «Ανένδοτο Αγώνα», μη αναγνωρίζοντας τη νομιμότητα της κυβέρνησης Καραμανλή, αφού τη θεώρησε προϊόν «βίας και νοθείας». Μία από τις πρώτες ενέργειές του ήταν η πρόταση παραπομπής στο ειδικό δικαστήριο του Κωνσταντίνου Δόβα και μελών της υπηρεσιακής κυβέρνησής του. Η πρόταση απορρίφθηκε από τη Βουλή, στην οποία πλειοψηφούσε η ΕΡΕ, με ψήφους 189 έναντι 88 (3 Μαρτίου 1962).

Ο Δόβας παρέμεινε επικεφαλής του στρατιωτικού οίκου και του νέου βασιλιά Κωνσταντίνου έως το 1965 και στις 13 Δεκεμβρίου του 1967 συμμετείχε ενεργά στο βασιλικό κίνημα για την ανατροπή της χούντας. Μετά την αποτυχία του εγχειρήματος τού αφαιρέθηκαν οι βαθμοί και διακόπηκε η σύνταξή του.

Ο Κωνσταντίνος Δόβας πέθανε ως απλός στρατιώτης στις 24 Ιουλίου 1973. Μετά τη Μεταπολίτευση αποκαταστάθηκε μεταθανάτια. Ήταν νυμφευμένος με τη Μαργαρίτα Λευκιάδη και δεν είχε παιδιά. Το μοναδικό του περιουσιακό στοιχείο, ένα ακίνητο στο κέντρο της Αθήνας, το διέθεσε για τη βράβευση των αριστούχων μαθητών της γενέτειράς του.