Φωτογραφία της ναζιστικής προπαγάνδας με παιδιά Ρομά. Η λεζάντα έγραφε, "Ακόμα και σε βροχερό καιρό και λάσπη, τα μικρά παιδιά περπατούν μισόγυμνα" - Τιρασπόλ, Ε.Σ.Σ.Δ., 4 Ιουνίου 1944
Κατά τη διάρκεια του Porajmos, οι Ναζί εξόντωσαν το 1/4 του πληθυσμού των Ρομά της Ευρώπης. Ωστόσο, αυτή η γενοκτονία έμεινε άγνωστη για δεκαετίες.
Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος των Ρομά, οι Ναζί και οι σύμμαχοί τους σκότωσαν περίπου το 25% του συνολικού πληθυσμού των Ρομά της Ευρώπης. Αυτή η γενοκτονία, γνωστή ως Porajmos ("καταβροχθίζω"), ή Pharrajimos ("κόψιμο σε κομμάτια", "κατακερματισμός", "καταστροφή") ή Samudaripen ("μαζικοί φόνοι"), παραμένει μια από τις χειρότερες φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν από τους Ναζί. Και χρειάστηκε να φτάσει το 1979 ώστε η γερμανική κυβέρνηση να ξεκινήσει αποζημιώσεις, ενώ το 2011 αποδόθηκαν επίσημες ημέρες μνήμης.
Μια μακρά ιστορία δίωξης εναντίον των Ρομά
Μια ομάδα κρατουμένων Ρομά λίγο μετά την άφιξή τους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέλζεκ - Πολωνία, 1940
Ακόμη και πριν από την άνοδο των Ναζί στην εξουσία, οι Ρομά στην Ευρώπη είχαν ήδη αντιμετωπίσει δεκαετίες διώξεων. Μια εθνοτική ομάδα που προέρχεται από την Βόρεια Ινδία πριν από την πορεία τους προς την Ευρώπη πιθανότατα τον 14ο αιώνα, οι Ρομά ήταν πάντα ένας μεταναστευτικός λαός που αντιμετώπιζε συχνά τοπικές διώξεις οπουδήποτε κατέληγαν, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας.
Από το 1899 μέχρι την άνοδο των Ναζί το 1933, οι Γερμανοί νομοθέτες εισήγαγαν νόμους μετά από νόμους για να περιορίσουν τα δικαιώματα των Ρομά ελέγχοντάς τους, κρατώντας τους μακριά από δημόσιους χώρους και περιορίζοντας τα μέρη όπου μπορούσαν να εγκατασταθούν. Οι νόμοι τους απαγόρευαν να μπαίνουν σε πισίνες ή πάρκα και ολόκληρα τμήματα της χώρας ήταν εκτός ορίων γι' αυτούς. Η αστυνομία είχε το δικαίωμα να συλλάβει όποιον Ρομά ήθελε -ακόμα και όλους- χωρίς λόγο. Η επικρατούσα σκέψη ήταν ότι κάθε φορά που κάποιος Ρομά ήταν στην φυλακή, η χώρα ήταν ένα ασφαλέστερο μέρος.
Ο Ρόμπερτ Ρίτερ, στα δεξιά, το 1936, ενώ μιλάει με μια Ρομά - πηγή
Όταν δε οι Ναζί ανέβηκαν στην εξουσία, τα πράγματα χειροτέρεψαν. Ο Χίτλερ άρχισε να στοχεύει τους Ρομά, όχι μόνο ως συγκροτημένες ομάδες ανθρώπων που έπρεπε να ελεγχθούν, αλλά ως μια "ανεπιθύμητη" φυλετική ομάδα που έπρεπε να περιοριστεί και να εξαλειφθεί. Το 1936, ο διευθυντής Ρόμπερτ Ρίτερ (Robert Ritter) του Κέντρου Έρευνας για τη Φυλετική Υγιεινή και τη Δημογραφική Βιολογία (Rassenhygienische und Bevolkerungsbiologische Forschungsstelle) άρχισε να ασχολείται με το "ζήτημα των τσιγγάνων". Αφού εξέτασε πολλούς Ρομά, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ομάδα είχε "εκφυλισμένο" αίμα κάτι που τους έκανε κίνδυνο για τη γερμανική φυλετική καθαρότητα. Επιπλέον, τους απείλησε να αποκαλύψουν τα μέρη τους, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα συγκεντρωτικό μητρώο με σχεδόν όλους τους Ρομά που ζούσαν στη Γερμανία, κάτι που θα διευκόλυνε μερικά από τα χειρότερα εγκλήματα κατά των Ρομά.
Η απέλαση των Ρομά
Ένας Ρομά σε πειράματα για το αν το αλατόνερο μπορεί να είναι πόσιμο - Νταχάου, Γερμανία, 1944
Το 1936 -αφού αφαίρεσαν από τους Ρομά την υπηκοότητά τους, τη δυνατότητα να παντρεύονται Γερμανούς πολίτες και το δικαίωμα ψήφου- οι Ναζί άρχισαν να τους αποστειρώνουν, να τους συγκεντρώνουν και να τους στέλνουν σε άθλια στρατόπεδα και σε άλλες περιοχές όπου τους απομόνωναν.
Αρχικά, εκατοντάδες χιλιάδες Ρομά συγκεντρώθηκαν σε στρατόπεδα μεταφοράς και διατηρήθηκαν, χωριστά από άλλου πολίτες, σε δικές τους πόλεις. Ωστόσο, σύντομα, οι Ναζί ανάγκασαν μερικούς από αυτούς σε γκέτο μαζί με τους Εβραίους. Από εκεί, τους έστειλαν σε χώρους καταναγκαστικής εργασίας και στρατόπεδα θανάτου.
Το Porajmos είχε ξεκινήσει.
Ναζί αστυνομικοί κάνουν έλεγχο σε καραβάνι Ρομά - Renningen, Γερμανία, 1937
Το Porajmos
Απέλαση Ρομά - Asperg, Γερμανία, 22 Μαΐου 1940
Τον Δεκέμβριο του 1942, όταν ο διοικητής των ΕςΕς Χάινριχ Χίμλερ υπέγραψε διαταγή που ζητούσε να υποχρεωθούν όλοι οι Ρομά σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ξεκίνησε η γενοκτονία. Μέσα σε λίγα χρόνια, οι Ναζί σκόπευαν να εξοντώσουν τα περίπου 1 εκατομμύριο Ρομά που ζούσαν στην Ευρώπη. Σύντομα, οι αρχές σε όλη την ελεγχόμενη από τους Ναζί Ευρώπη συγκέντρωσαν κάθε Ρομά που μπορούσαν να βρουν, τους έβγαλαν από τα γκέτο και τα κέντρα κράτησης και τους έσυραν σε στρατόπεδα θανάτου. Εκεί, τους δηλητηρίαζαν με αέρια κατά δεκάδες χιλιάδες, όπως και πολλά άλλα θύματα του Ολοκαυτώματος. Ωστόσο, στα ελεγχόμενα από τους Ναζί μέρη της Σοβιετικής Ένωσης, οι αρχές υιοθέτησαν μια πιο άμεση προσέγγιση. Τα Einsatzgruppen, οι Ναζιστικές Μονάδες Ειδικής Δράσης, τα γνωστά Τάγματα Θανάτου, πήγαιναν από χωριό σε χωριό, σφαγιάζοντας όποιον Ρομά έβρισκαν. Μόνα αυτοί, σκότωσαν περίπου 8.000 άτομα.
Παιδιά Ρομά σε στρατόπεδο μεταφοράς - Rivesaltes, Γαλλία, 1941-1942
Ανθρώπινα πειράματα
Η περιοχή των Ρομά στο γκέτο Λοτζ. Οι Ρομά χωρίστηκαν από το υπόλοιπο γκέτο με ένα συρματόπλεγμα - Λουζ, Πολωνία, 1942
Οι Ρομά που επέζησαν και έφτασαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, πριν τους σκοτώσουν, υπέστησαν ιδιαίτερα σκληρό βασανισμό.
Για παράδειγμα, οι Ναζί χρησιμοποίησαν εκτενώς τους Ρομά στα διαβόητα ιατρικά τους πειράματα. Ο διαβόητος Δρ. Γιόζεφ Μένγκελε φέρεται να έκανε συνεχώς πειράματα σε παιδιά Ρομά. Τα δωροδοκούσε με γλυκά και παιχνίδια, τους έλεγε να τον αποκαλούν "θείο Μένγκελε" και στη συνέχεια, τα παρέσερνε σε θαλάμους αερίου ή, ακόμη χειρότερα, στο εργαστήριό του, όπου έκανε τρομακτικά πειράματα πάνω τους.
Μια ομάδα Ρομά κατευθύνεται προς την εκτέλεσή τους - Σερβία, 1941-1943
Μία από τις χειρότερες ιστορίες προέρχεται από μια Εβραία τρόφιμο του Άουσβιτς, η οποία ήταν μάρτυρας της βάναυσης παραμόρφωσης και του θανάτου δύο τετράχρονων δίδυμων Ρομά, του Guido και της Ina.
"Τα είχαν ράψει μεταξύ τους, πλάτη με πλάτη, σαν Σιαμαία"», είπε. "Οι πληγές τους μολύνθηκαν και έβγαζαν πύον. Ούρλιαζαν μέρα-νύχτα. Τότε, οι γονείς τους -θυμάμαι το όνομα της μητέρας ήταν Stella- κατάφεραν να βρουν μορφίνη και σκότωσαν τα παιδιά τους για να σταματήσουν τα δεινά τους".
Μια μη αναγνωρισμένη γενοκτονία
Οι φυλακισμένοι, μερικοί Ρομά, εκτελούνται σε μαζικούς τάφους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Γιασένοβατς - Γιασένοβατς, Κροατία, 1942-1943
Είτε λόγω "πειραματισμού", μαζικών εκτελέσεων, είτε αερίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι Ναζί και οι συνεργάτες τους σκότωσαν περίπου 220.000 Ρομά -αν και κάποιες λιγότερο αποδεκτές εκτιμήσεις έφτασαν τον αριθμό στο 1,5 εκατομμύριο, ένα ποσό που είναι απίθανο να είναι αλήθεια, μιας και υπερβαίνει τη γενική συναίνεση ως προς τον αριθμό των Ρομά στην Ευρώπη πριν από τον Porajmos.
Σε αντίθεση με άλλους επιζώντες του Ολοκαυτώματος, οι επιζώντες Ρομά δεν έλαβαν καμία αναγνώριση ή αποζημίωση για τα δεινά που είχαν υποστεί. Στην πραγματικότητα, ακόμη και μετά τη τέλος των Ναζί το 1945, ο ρατσισμός ενάντια στους Ρομά έκανε πολλούς να ισχυριστούν ότι δεν αξίζουν αποκατάσταση για τη γενοκτονία.
Ρομά κρατούμενοι δίπλα σε πτώματα δικών τους - Târgu Frumos, Ρουμανία, 3 Ιουλίου 1941
Οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις της Δυτικής Γερμανίας και οι Σύμμαχοι δεν αναγνώρισαν τους Ρομά ως θύματα φυλετικών διώξεων, εμπόδισαν τις εκκλήσεις για αποζημίωση και διατήρησαν τη θέση ότι οι Ναζί τους είχαν στοχεύσει λόγω των "εγκληματικών και κοινωνικών τους στοιχείων".
Επαναλαμβανόμενα, τα θύματα της γενοκτονίας των Ρομά δεν έλαβαν ούτε την προσοχή, ούτε καν τη βασική ανθρώπινη συμπάθεια που δόθηκε στα θύματα του Ολοκαυτώματος στο σύνολό του. Τελικά, το 1979, το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο της Δυτικής Γερμανίας αναγνώρισε ότι το Porajmos ήταν μια γενοκτονία με φυλετικά κίνητρα και έτσι επέτρεψε στους Ρομά να δικαιούνται επίσημες αποζημιώσεις. Όμως, μέχρι εκείνη τη στιγμή, πολλοί από τους επιζώντες είχαν ήδη πεθάνει.
Ρομά κρατούμενοι αναγκάζονται να ξεφορτώσουν μια αμαξοστοιχία θανάτου γεμάτη πτώματα - Târgu Frumos, Ρουμανία, 1 Ιουλίου 1941
Επίσης, χρειάστηκαν σχεδόν 70 χρόνια για να λάβουν τα θύματα του Porajmos το είδος της δημόσιας αναγνώρισης που δόθηκε σε άλλες ομάδες θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Το 2011 τα θύματα των Ρομά έλαβαν αναγνώριση στην ετήσια ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος στη Γερμανία και τον επόμενο χρόνο, στήθηκε τελικά και μνημείο.
Ωστόσο, μέχρι τότε, εκατοντάδες χιλιάδες θύματα αγνοήθηκαν ή ξεχάστηκαν σχεδόν εντελώς από τον κόσμο των μη Ρομά. Αν και το 1/4 του πληθυσμού τους είχε εξαφανιστεί μέσα σε λίγα μόλις χρόνια -και ήταν ένας διαρκής στόχος διακρίσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη, ακόμη και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο- χρειάστηκαν σχεδόν 7 δεκαετίες για να λάβουν την αναγνώριση που τους άξιζε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου