Γιατί τα φαντάσματα λένε "ΜΠΟΥ!";

 

Και ποιος δεν έχει κάνει -έστω και μια φορά- "ΜΠΟΥ!" για να τρομάξει κάποιον!



Η κραυγή προέρχεται από τα μέσα του 16ου αιώνα. Το πρώτο δείγμα είναι καταγεγραμμένο στο Λεξικό της Οξφόρδης σε ένα ποίημα θρίλερ από την δεκαετία του 1560, το "Smyth Whych that Forged Hym a New Dame". Όμως τα φαντάσματα λένε "ΜΠΟΥ" μόλις τους τελευταίους δύο αιώνες.

Η ετοιμολογία του είναι αβέβαιη. Το Λεξικό της Οξφόρδης το συγκρίνει με το λατινικό "boare"ή το ελληνικό "βοᾶν" (κραυγάζω, φωνάζω). Παλαιότερα λεξικά αναφέρουν ότι ίσως είναι μια ηχομιμητική του μουγκανίσματος της αγελάδας.

Όποια και αν είναι η προέλευση, πριν από μερικούς αιώνες, η λέξη είχε μια ελαφρώς διαφορετική έννοια καθώς δεν χρησιμοποιούνταν για να τρομάξει τους άλλους αλλά για να επιβεβαιώσει την παρουσία κάποιου.

Όμως, με τον καιρό έγινε πιο τρομακτικό. Όπως αναφέρει και το Λεξικό της Οξφόρδης, η λέξη είναι φωνητικά κατάλληλη "για να παράγει ένα δυνατά και ξαφνικό ήχο". Μέχρι το 1738, ο Gilbert Crokatt είχε γράψει στο Presbyterian Eloquence Display’d ότι το "ΜΠΟΥ είναι μια λέξη που χρησιμοποιούν στην Βόρεια Σκοτία για να φοβίσουν τα παιδιά που κλαίνε".

Στην Σκοτία του 18ου αιώνα, το "bo", "boo" και "bu", σύμφωνα με το Λεξικό της Σκοτσέζικης Γλώσσας (Dictionary of the Scots Language), ο όρος "bu-kow" πήγαινε σε καλικάντζαρους και "οτιδήποτε τρομακτικό", όπως τα σκιάχτρα. Η λέξη "bogey" (καλικάντζαρος, στοιχειό, φάντασμα, τερατάκι), εξελίχτηκε σε "bogeyman" (μπαμπούλας). Τέλος, υπήρχε ο "bu-man" ή "boo-man", ένας τρομακτικός καλικάντζαρος που κυνηγούσε τους ανθρώπους.

Ήταν απλά θέμα χρόνου να εμπλακούν και τα φαντάσματα.

Πριν από τις αρχές του 1800, τα φαντάσματα θεωρούνταν εύγλωττα, μερικές φορές γοητευτικά και πολύ συχνά λογοτεχνικά. Τα πνεύματα που εμφανίστηκαν στα έργα του Ευριπίδη και του Σενέκα είχαν τη σημαντική δουλειά να απαγγέλλουν τον πρόλογο του έργου. Αργότερα, το ίδιο έκαναν και στα έργα του Σέξπιρ. Όμως, από τα μέσα του 1800, τα φαντάσματα, προφανώς, έχασαν το ενδιαφέρον να μιλούν με πλήρεις προτάσεις.

Η δημοτικότητα του "ΜΠΟΥ" ανέβηκε πολύ στα μέσα του 19ου αιώνα. Ήταν η εποχή του πνευματισμού, μια ευρέως διαδεδομένη εμμονή με τα παραφυσικά φαινόμενα όπου πολλοί άρχισαν να συρρέουν σε μέντιουμ με την ελπίδα ότι θα επικοινωνήσουν με τους νεκρούς. Σοβαροί επιστήμονες έκαναν ηλεκτροσόκ σε νεκρά σώματα για να δουν αν ήταν δυνατή η αναζωογόνηση των νεκρών. Οι αναγνώστες είχαν εμπλακεί σε μια τρομακτική γοτθική μυθοπλασία -όπως ο Φρανκενστάιν ή ο Δράκουλας. Στα βρετανικά αστυνομικά τμήματα αναφέρονταν μεγάλος αριθμός θεάσεων φαντασμάτων. Υπαίτιοι γι' αυτό ήταν οι "απατεώνες φαντάσματα", απατεώνες που παραφύλαγαν έξω από νεκροταφεία, καλυμμένοι με λευκές ρόμπες. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι τα φαντάσματα άρχισαν να αναπτύσσουν το δικό τους -περιορισμένο- λεξιλόγιο κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που όλοι ήταν περίεργοι για όσα συνέβαιναν στην σφαίρα των πνευμάτων.

Ίσως βοήθησε και το γεγονός ότι το "ΜΠΟΥ" ήταν σκοτσέζικο. Πολλές από παραδόσεις του Halloween, όπως οι κολοκύθες, μεταφέρθηκαν στο εξωτερικό από Κέλτες μετανάστες. Πολλοί άνθρωποι έφευγαν από την Σκωτία στα μέσα της δεκαετίας του 1800, και ίσως χάρη στην διασπορά τους έγινε το "ΜΠΟΥ" η φωνή των φαντασμάτων.