Κατέλαβε το Άλαμο, έχασε το Τέξας, εξορίστηκε στο Στάτεν Άιλαντ στη Νέα Υόρκη και βόηθησε να φτιαχτεί η Tutti Frutti.
Δύο χρόνια πριν πεθάνει με άνοια και απένταρος, ο ατιμασμένος Μεξικανός στρατηγός Αντόνιο Λόπεζ ντε Σάντα Άννα ζούσε σε ένα μικρό σπίτι στο Στάτεν Άιλαντ. Γνωστός ως εκτελεστής εκατοντάδων στο Άλαμο, ο άνθρωπος που έχασε το Τέξας και ο "Αετός", ο Σάντα Άννα δεν είχε ένα πόδι και πρόσφατα είχε χάσει δεκάδες χιλιάδες χρήματα. Περνούσε τον καιρό του στην εξορία κινούμενος μεταξύ της υψηλής κοινωνίας, σχεδιάζοντας να πλουτίσει ή να επιστρέψει στο Μεξικό, και μασώντας κάτι που ονομάζεται "chicle".
Ο Σάντα Άννα ήλπιζε ότι η chicle, ένα φυσικό λατέξ που συλλεγόταν από τα δέντρα με τον ίδιο τρόπο όπως το καουτσούκ, θα τον έκανε πλούσιο. Είχε απευθυνθεί στον Thomas Adams, έναν τοπικό εφευρέτη, ώστε να κάνει αυτή την ουσία ένα φθηνό αντικαταστάτη του καουτσούκ. Δεν τα κατάφερε ποτέ. Όταν όμως έφυγε για το Μεξικό για τελευταία φορά, πετώντας την chicle του στον Adams, έγινε κάτι άλλο: η πρώτη σύγχρονη τσίχλα.
Ο Σάντα Άννα γεννήθηκε το 1794, μέλος μιας αριστοκρατικής οικογένειας, στο Βερακρούζ του Μεξικού. Από τα πρώτα του χρόνια πολεμούσε τους Ισπανούς στον αγώνα για την ανεξαρτησία του Μεξικού. Τελικά, έγινε στρατηγός του Μεξικού και βοήθησε τους αντάρτες να ανατρέψουν τους αποικιακούς διοικητές του. Όπως πολλοί ηγέτες επανάστασης, η επόμενη κίνησή του ήταν να γίνει ένας λαϊκιστής δικτάτορας. Έτσι, μετά από χρόνια προσπαθειών να εδραιώσει την ανεξαρτησία της χώρας και παλεύοντας για πολιτική εξουσία, έγινε ο όγδοος πρόεδρος του Μεξικού.
Για να ενισχύσει την εικόνα του, η Σάντα Άννα έκανε διάφορα προπαγανδιστικά, όπως να διοργανώσει μια κρατική κηδεία για ένα ακρωτηριασμένο πόδι που είχε χάσει στη μάχη (αργότερα, οι Αμερικανοί πήραν ως πολεμικό τρόπαιο το ξύλινο πρόσθετό του και λέγεται ότι εκτέθηκε από τον P. T. Barnum -αν και αυτό μπορεί να ήταν μία από τις πολλές φάρσες του σόουμαν). Όλα αυτά, μαζί με τις στρατιωτικές νίκες του, τον έκαναν πάρα πολύ δημοφιλή. Οι υποστηρικτές του τον επαινούσαν ως τον "απελευθερωτή του Βρεακρούζ", "ήρωα του Τάμπικο" και "ιδρυτή της Δημοκρατίας".
Πίνακας, που απεικονίζει την παράδοση της Σάντα Άννα στον Σαμ Χιούστον και σήμερα βρίσκεται στο Κτίριο του Καπιτωλίου του Τέξας.
Η συνήθειά του να μασάει chicle ήταν αξιοσημείωτη. Εξάλλου, το μάσημα του κηρώδους χυμού του δέντρου σαμποντίγια που ήταν παντού στην χερσονήσου Γιουκατάν, ήταν μια συνήθεια στη γενέτειρα της Σάντα Άννα. Ακολουθώντας την αρχαία παράδοση των Μάγια, οι chicleros μάζευαν τη ρητίνη του δέντρου σαμποντίγια για αιώνες. Σκληρό, άοσμο και άγευστο, ήταν μια αρχαία μορφή τσίχλας.
Ο Σάντα Άννα ήταν πρόεδρος του Μεξικού 11 φορές, αλλάζοντας στάση σε διάφορα θέματα όταν τον ωφελούσαν. Αρχικά, για να κερδίσει την εξουσία, ήταν υπέρ της ελευθερίας, αλλά μόλις αυτή αποκτήθηκε, είπε σε έναν πρεσβευτή των ΗΠΑ, "εκατό χρόνια να περάσουν, ο λαός μου δε θα είναι κατάλληλος για ελευθερία ... στραβός όπως είναι". Όλο και περισσότερο, ο Σάντα Άννα Άννα άρχισε να χάνει την υποστήριξη του λαού.
Το θανατηφόρο χτύπημα στη φήμη του ήρθε με την απώλεια μεγάλων ζωνών εδάφους στο Τέξας και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρ' όλα αυτά, η πομπώδες αίσθηση της υπεροψίας του συνέχισε. Όταν πιάστηκε αιχμάλωτος στο San Jacinto -την μάχη στην οποία το Μεξικό έχασε το Τέξας και θεωρήθηκε εκδίκηση για τη σκληρότητα της Σάντα Άννα Anna στο Άλαμο- δήλωσε με υπερηφάνεια στους κατακτητές του, "ο άνθρωπος που συνέλαβε τον Ναπολέοντα της Δύσης μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του ότι γεννήθηκε χωρίς κοινό πεπρωμένο".
Σημερινός "chiclero" στο Μεξικό
Στα μέσα της δεκαετίας του 1850, αναγκάστηκε σε εξορία και περιπλανήθηκε στην Κούβα, την Κολομβία και την Τζαμάικα. Στις Δανέζικες Δυτικές Ινδίες, μια δανέζικη αποικία στην Καραϊβική, συναντήθηκε με τον Αμερικανικό υπουργό Εξωτερικών William Seward. Παρερμηνεύοντας αυτή τη συνάντηση ως αμερικανική υποστήριξη, πείστηκε από έναν Κολομβιανό επαναστάτη ότι οι ΗΠΑ σκόπευαν να τον υποστηρίξουν ενάντια στον τότε κυβερνήτη του Μεξικού. Τυφλωμένος από τη φιλοδοξία, ο Σάντα Άννα επένδυσε προσωπικά κονδύλια στην διαπλοκή και ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη.
Εντελώς τυχαία, έφερε μαζί του την chicle του.
Στη Νέα Υόρκη, έμαθε ότι κάτι τέτοιο ήταν ψέμα. Όταν όλα τελειώσαν, ο Σάντα Άννα ήταν μπλεγμένος σε δαπανηρές αγωγές, είχε καταχραστεί δεκάδες χιλιάδες πέσος και αναγκάστηκε να μισθώσει ένα μικρό σπίτι στο Στάτεν Άιλαντ, το οποίο, εκείνη την εποχή, δεν ήταν καν εντός των ορίων της Νέας Υόρκης.
Ζώντας στη μικρή αγροτική και αλιευτική κοινότητα του νησιού, ο Σάντα Άννα κυνήγησε την πιο παράλογη μηχανορραφία του: να αντικαταστήσει το καουτσούκ με το chicle. Ο διερμηνέας του Σάντα Άννα είχε συναντήσει τον ντόπιο έμπορο γυαλιού και εφευρέτη Thomas Adams, έναν φωτογράφο του εμφυλίου πολέμου ο οποίος είχε αποκτήσει οικογένεια και μεγάλωνε επτά παιδιά. Ο Σάντα Άννα μοιράστηκε το chicle του και ζήτησε να το κάνει μια φτηνή εναλλακτική λύση για το ακριβό καουτσούκ που χρησιμοποιούνταν στα ελαστικά των οχημάτων. Αν έπιανε, θα γινόντουσαν πλούσιος.
Το chicle έκανε όντως τον Adams πλούσιο, αλλά όχι ως εναλλακτικό του καουτσούκ.
Συσκευάζοντας τσίχλα στην American Chicle Company στο Λονγκ Άιλαντ Σίτι της Νέας Υόρκης, το 1921 περίπου
Τα τέλη της δεκαετίας του 1850, ο Adams και ο γιος του, Thomas Jr., έκαναν πολλές απόπειρες βουλκανισμού του chicle. Δεν κατάφεραν τίποτα και ο Σάντα Άννα απέσυρε το ενδιαφέρον του. Κοντά στο τέλος της ζωής του, απένταρος και ξυλοδαρμένος, του επετράπη να επιστρέψει στην Πόλη του Μεξικού. Δύο χρόνια αργότερα, ο "Ναπολέων της Δύσης" πέθανε, χωρίς να γνωρίζει ότι η κληρονομιά του θα ερχόταν από το chicle που άφησε στο Στάτεν Άιλαντ.
Ο Adams είχε επενδύσει 30.000 δολάρια στο σχέδιο, χωρίς αποτέλεσμα. Όμως, πριν τα εγκαταλείψει πλήρως, πρόσεξε ένα κορίτσι που αγόρασε τσίχλα σε ένα φαρμακείο.
Εκείνη την εποχή, η τσίχλα δεν είχε καμία σχέση με τη σημερινή. Κατασκευαζόταν με βάση την παραφίνη, μετά από λίγη ώρα μάσησης ήταν εύθραυστη και συχνά περιείχε ακαθαρσίες. Σε σύγκριση, όπως επεσήμανε ο Adams στην αίτησή του για διπλώματα ευρεσιτεχνίας, η τσίχλα chicle "δεν περιείχε τίποτα ανθυγιεινό" και μπορούσε να "τεντωθεί, να πάρει σχήμα ή να κοπεί και να επασυνδεθεί αμέσως".
Ο Adams και οι γιοι του έβρασαν λίγο chicle και έφτιαξαν μερικές γευστικές μπάλες. Το 1859 πούλησαν τα πρώτα κομμάτια τους. Ξεπούλησαν τόσο γρήγορα, που ο Adams και οι γιοι του επένδυσαν ότι είχαν και δεν είχαν και ίδρυσαν την εταιρία "Adams Sons and Company". Σύντομα πρόσθεσαν και γεύσεις στις τσίχλες τους και η εταιρεία απογειώθηκε.
Διαφήμιση σε περιοδικό για την τσίχλα των Adams, 1923
Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, η Adams Sons και Co. είχε μετατραπεί σε όμιλο -η American Chicle Company- και απασχολούσε περισσότερους από 300 εργαζόμενους στο μεγαλύτερο εργοστάσιο τσίχλας στον κόσμο, κοντά στη Γέφυρα του Μπρούκλιν. Η τσίχλα έγινε τόσο δημοφιλής που σε ένα άρθρο κατά της Ποτοαπαγόρευσης, ο Σέρβο-Αμερικανός εφευρέτης, μηχανολόγος και ηλεκτρολόγος μηχανικός, Νίκολα Τέσλα, ισχυρίστηκε ότι η υπερβολική μάσηση τσίχλας ήταν πιο επικίνδυνη από την κατάχρηση αλκοόλ.
Οι Adams συνέχισαν να καινοτομούν. Υπό την καθοδήγηση του πατέρα, τα φαρμακεία παρέλαβαν μηχανές τσίχλας και οι πλατφόρμες του μετρό της Νέας Υόρκης είδαν την εγκατάσταση των πρώτων αυτόματων μηχανών πώλησης της Αμερικής, οι οποίες πουλούσαν τη δημοφιλή γεύση "Tutti Frutti". Το chicle έγινε η βάση της τσίχλας σε όλο τον κόσμο, δημιουργώντας τη βιομηχανία των δισεκατομμυρίων δολαρίων που γνωρίζουμε σήμερα.
Τελικά, το chicle υπερ-καλλιεργήθηκε, οδηγώντας στη χρήση εναλλακτικών λύσεων. Ενώ ο Adams και ο Σάντα Άννα προσπάθησαν να αντικαταστήσουν το καουτσούκ με το chicle, τελικά έγινε το αντίθετο, όταν, το 1909, τα συνθετικά πολυμερή (ένα είδος καουτσούκ) που αναπτύχθηκαν από έναν φαρμακοποιό στο Στάτεν Άιλαντ έγιναν η βάση για τους κατασκευαστές τσίχλας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου