Η ζωή στο Τριστάν ντα Κούνια, τον πιο απομακρυσμένο οικισμό στη Γη

 

Μια περιήγηση στο Εδιμβούργο των Επτά Θαλασσών, στο νησί Τριστάν ντα Κούνια, τον πιο απομακρυσμένο οικισμό στη Γη.



Ταξιδεύοντας μέσα από μια φαινομενικά ατελείωτη θαλάσσια έκταση, τον Νότιο Ατλαντικό, σχεδόν 2.000 χλμ από το πλησιέστερο κατοικημένο νησί και 2.500 χλμ από την κοντινότερη ηπειρωτική χώρα, τη Νότια Αφρική, κάποια στιγμή, μπορεί κανείς να δει την κορυφή ενός μικρού ηφαιστειακού νησιού.

Το σμαραγδένιο πράσινο τοπίο του νησιού είναι σημαδεμένο από σπίτια και κτήρια, προσθέτοντας μια απροσδόκητη σταγόνα πολιτισμού στο, κατά τα άλλα, μοναχικό περιβάλλον.

Το νησί είναι το Τριστάν ντα Κούνια και η κοινότητα το Εδιμβούργο των Επτά Θαλασσών -μια απόδειξη της ανθεκτικότητας και της επιβίωσης της ανθρωπότητας-, του πιο απομακρυσμένου οικισμού στη Γη.

Ο Πορτογάλος εξερευνητής Τριστάο ντα Κούνια (Tristão da Cunha) ανακάλυψε το αρχιπέλαγος των ηφαιστειακών νησιών όπου βρίσκεται το Τριστάν ντα Κούνια, μαζί με πέντε άλλα μικρότερα, ακατοίκητα νησιά, και τους έδωσε αμέσως το όνομά του.

Παρά το γεγονός ότι σε όλη τη δεκαετία του 1600 διερευνήθηκε πολλές φορές από τους Ολλανδούς, ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1800 όταν τα αμερικανικά φαλαινοθηρικά έδειξαν ενδιαφέρον για τα νησιά. Τρεις Αμερικανοί προσπάθησαν να δημιουργήσουν έναν οικισμό και έναν εμπορικό σταθμό στο νησί, αλλά το σχέδιο απέτυχε μετά από ένα αλιευτικό ατύχημα, που έστειλε τους δύο από αυτούς στα βάθη του ωκεανού.

Το 1816, οι Βρετανοί κατέλαβαν το Τριστάν ντα Κούνια επειδή ανησυχούσαν μήπως οι Γάλλοι το χρησιμοποιήσουν για να βοηθήσουν τον Ναπολέοντα να ξεφύγει, ο οποίος ήταν φυλακισμένος σχεδόν 1.950 χλμ βορειότερα, στη νήσο της Αγίας Ελένης. Έτσι, ο πληθυσμός άρχισε να ανθίζει, οι φαλαινοθήρες έστησαν ένα κατάστημα και το νησί άρχισε να μοιάζει περισσότερο πολιτισμένο.

Ενώ τα πράγματα έμοιαζαν να ανθούν παρά την απομακρυσμένη θέση του, η ζωή στο νησί δεν ήταν εύκολη. Οι κάτοικοί του ήταν απρόβλεπτοι και οι έποικοι πήγαιναν και έφευγαν συνεχώς. Μάλιστα, κάποια στιγμή, στο νησί ζούσαν μόνο τέσσερις οικογένειες. Όλο και λιγότερα πλοία σταματούσαν για ανανέωση και -με την παρακμή της φαλαινοθηρίας κατά τη διάρκεια του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου- άρχισε να επέρχεται απομόνωση στο νησί.

Τότε ήταν που το Τριστάν ντα Κούνια υπέστη ακόμη περαιτέρω αντιξοότητες, καθώς άρχισαν να φτάνουν εκεί ναυτικοί που είχαν διαπράξει απάτες και άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους αρουραίοι, επηρεάζοντας αρνητικά τις ήδη περιορισμένες γεωργικές προοπτικές, καθώς και την τοπική άγρια φύση.

Το 1867, ο γιος της βασίλισσας Βικτόρια, πρίγκηπας Αλφρέδος, Δούκας του Εδιμβούργου, πραγματοποίησε επίσκεψη στο σύμπλεγμα των νησιών και τα μετονόμασε σε Εδιμβούργο των Επτά Θαλάσσιων -αν και πολλοί ντόπιοι δε δέχτηκαν ποτέ αυτό το όνομα.

Βέβαια, οι κάτοικοι του νησιού δε δέχθηκαν ούτε την ήττα. Έτσι, έγιναν κυνηγοί και συλλέκτες, έπαιρναν αυγά και κρέας από τα αυτόχθονα πουλιά και ζώα και έτσι να συμπλήρωναν την ελλειμματική γεωργία και το εμπόριο, αποδεικνύοντας και πάλι την ανθεκτικότητά τους.

Παρ' όλα αυτά, η απομόνωση του Τριστάν ντα Κούνια έφτασε στο απόγειό της κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν, όπως λέγεται, το νησί δεν έλαβε ούτε μια επιστολή σε διάστημα δέκα χρόνων. Όταν λόγω του Πολέμου δεν έγινε ούτε ένα ετήσιο ταξίδι προς το νησί, ο πιο απομακρυσμένος οικισμός της Γης δεν είχε καμία επαφή με τον έξω κόσμο, μέχρι που τελικά, το 1919, έμαθε τα νέα για την ειρήνη.

Δύο δεκαετίες αργότερα, όταν ο κόσμος βρισκόταν και πάλι σε πόλεμο, το νησί γνώριζε ελάχιστα, αν και το Βασιλικό Ναυτικό το χρησιμοποίησε ως μετεωρολογικό και ραδιοφωνικό σταθμό για την παρακολούθηση των υποβρυχίων των Ναζί.

Σήμερα, στο Τριστάν ντα Κούνια ζουν 267 άνθρωποι και διαθέτει σύγχρονες ανέσεις όπως νοσοκομείο -εξοπλισμένο με χειρουργείο και οδοντιατρικές εγκαταστάσεις- και μανάβικο. Η δυσκολία της φύσης της θάλασσας εξακολουθεί να είναι ζήτημα όταν πρόκειται για κανονικές αποστολές προμηθειών, οπότε οι παραγγελίες γίνονται για διάστημα μηνών.

Πάντως, δεν είναι όλα ρόδινα στο νησί. Για παράδειγμα, το νησί έχει ηλεκτρικό ρεύμα μέσω γεννητριών ντίζελ.

Παρόλα αυτά -ή ίσως, λόγω αυτών- η ζωή στον πιο απομακρυσμένο οικισμό του κόσμου είναι απλή και ειρηνική. Η μόνη ανησυχία προέρχεται από το ενεργό ηφαίστειο που υψώνεται στο νησί. Το 1961 συνέβη η τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου και τότε, όλοι οι κάτοικοί του -αν και δεν ήταν πολλοί- το εκκένωσαν.

Αν και εκείνοι οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν στην Αγγλία και μπόρεσαν να βιώσουν τις ανέσεις της "σύγχρονης" ζωής, οι περισσότεροι αποφάσισαν αμέσως να επιστρέψουν στον νησί όταν, δύο χρόνια αργότερα, οι γεωλόγοι το κήρυξαν ασφαλές.