Οσάμα μπιν Λάντεν

 

Ο σαουδάραβας Οσάμα μπιν Λάντεν υπήρξε ο ιδρυτής της μαχητικής ισλαμιστικής οργάνωσης Αλ Κάιντα

και ο εγκέφαλος πολλών τρομοκρατικών επιθέσεων κατά των ΗΠΑ και άλλων χωρών της Δύσης, από τις οποίες βαρύνουσα σημασία είχαν οι επιθέσεις αυτοκτονίας της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στους Δίδυμους Πύργους της Νέας Υόρκης και στο Πεντάγωνο στην Ουάσινγκτον.

Η δράση της Αλ Κάιντα θεωρήθηκε μείζων απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια και χαρακτηρίστηκε τρομοκρατική οργάνωση από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ και πλήθος άλλων χωρών. Ύστερα από ένα διαρκές κρυφτό,οι επίλεκτες δυνάμεις του αμερικάνικου πολεμικού ναυτικού (SEAL) ανακάλυψαν το κρησφύγετό του στο Πακιστάν και τον εξόντωσαν το 2011, επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα.

Ο Οσάμα μπιν Μοχάμεντ μπιν Αουάντ μπιν Λάντεν γεννήθηκε στις 10 Μαρτίου 1957 στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας και ήταν ένα από τα τουλάχιστον 50 παιδιά του Μοχάμεντ μπιν Αουάντ μπιν Λάντεν, ενός αυτοδημιούργητου δισεκατομμυριούχου που, αφού μετανάστευσε στη Σαουδική Αραβία από την Υεμένη ως εργάτης, ανέλαβε να διευθύνει μεγάλα κατασκευαστικά έργα στη χώρα.

Μέχρι τη στιγμή του θανάτου του σε αεροπορικό δυστύχημα το 1967, η εταιρεία του είχε γίνει μία από τις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες της Μέσης Ανατολής και η οικογένεια Μπιν Λάντεν είχε αναπτύξει στενές σχέσεις με τη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας.

Η μύησή του στο ριζοσπαστικό Ισλάμ

Ο Οσάμα μπιν Λάντεν νεαρός φοιτητής

Ο Οσάμα μπιν Λάντεν σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Τζέντα, όπου είναι πιθανό να έλαβε και θεολογική μόρφωση από τον Αιγύπτιο Μοχάμεντ Κουτμπ – αδελφό του ισλαμιστή και ηγετικού στελέχους των Αδελφών Μουσουλμάνων, Σαγίντ Κουτμπ – και τον Παλαιστίνιο τζιχαντιστή Αμπντουλάχ Αζάμ. Τα πανεπιστημιακά του χρόνια φαίνεται ότι ήταν καθοριστικά για την ένταξή του στο ριζοσπαστικό Ισλάμ και ιδιαίτερα στη σουνιτική εκδοχή του ουαχαμπισμού ή σαλαφισμού.

Λίγο μετά την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στο Αφγανιστάν το 1979, ο μπιν Λάντεν, ο οποίος τη θεώρησε ως επιθετική ενέργεια κατά του Ισλάμ, άρχισε τις επαφές του με ηγέτες της αφγανικής αντίστασης για τη συγκέντρωση κεφαλαίων για την αντίσταση. Έως το 1984 οι δραστηριότητές του επικεντρώθηκαν κυρίως στο Αφγανιστάν και το Πακιστάν, όπου συνεργάστηκε με τον Αζάμ στη στρατολόγηση αράβων εθελοντών.

Η ίδρυση της Αλ Κάιντα

Η οικονομική του επιφάνεια και η φήμη που τον συνόδευε ως ευσεβή και γενναίο άνδρα, ανέδειξαν κι ενίσχυσαν το ηγετικό του ανάστημα. Το 1988 σχημάτισε ένα δίκτυο μαχητών με την ονομασία Αλ Κάιντα (Η Βάση), που για πολλά χρόνια παρέμεινε χωρίς σαφείς στόχους ή επιχειρησιακό πρόγραμμα. Το 1989, μετά την αποχώρηση των Σοβιετικών από το Αφγανιστάν, ο μπιν Λάντεν επέστρεψε στη Σαουδική Αραβία, όπου αρχικά έγινε δεκτός ως ήρωας, αλλά σύντομα

Ο Οσάμα μπιν Λάντεν το 1989 στην Τζαλαλαμπάντ του Αφγανιστάν

Το 1990, η κυβέρνηση απέρριψε το αίτημά του να χρησιμοποιήσει την Αλ Κάιντα κατά του ηγέτη του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν, ο οποίος απειλούσε με εισβολή στη Σαουδική Αραβία. Ο μπιν Λάντεν εξοργίστηκε όταν η πατρίδα του στηρίχθηκε στα αμερικανικά στρατεύματα για την προστασία της κατά τη διάρκεια του πολέμου στον Περσικό Κόλπο (1991). Η ρήξη του με την κυβέρνηση της χώρας του τον ανάγκασε να εγκατασταθεί στο Σουδάν.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο μπιν Λάντεν άρχισε να διαμορφώνει ένα πρόγραμμα βίαιου αγώνα κατά της κυριαρχίας των ΗΠΑ, όπως πίστευε, στον μουσουλμανικό κόσμο. Επαίνεσε δημόσια τις επιθέσεις άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων κατά των Αμερικανών, συμπεριλαμβανομένης της βομβιστικής επίθεσης της 26 Φεβρουαρίου 1993 στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου στη Νέα Υόρκη.

Το 1994 επέκτεινε τις υποδομές της Αλ Κάιντα στο Σουδάν, ώστε να εκπαιδεύει ισλαμιστές μαχητές για επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Η Σαουδική Αραβία μόλις πληροφορήθηκε τη δράση του, τού αφαίρεσε την υπηκοότητα και πάγωσε τα περιουσιακά του στοιχεία, αναγκάζοντάς τον να βασίζεται σε εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης.

Η προστασία από τους Ταλιμπάν και ο ιερός πόλεμος κατά των ΗΠΑ

Το 1996, κάτω από μεγάλη διεθνή πίεση, το Σουδάν απέλασε τον μπιν Λάντεν, ο οποίος επέστρεψε στο Αφγανιστάν κι έλαβε προστασία από τους κυβερνώντες Ταλιμπάν. Αργότερα το ίδιο έτος ο Μπιν Λάντεν ως Εμίρης της Αλ Κάιντα εξέδωσε τον πρώτο του φετφά που κήρυσσε ιερό πόλεμο κατά των ΗΠΑ, τις οποίες κατηγορούσε, μεταξύ άλλων, για λεηλασία των φυσικών πόρων του μουσουλμανικού κόσμου, την κατοχή της αραβικής χερσονήσου, συμπεριλαμβανομένων των ιερών τόπων του Ισλάμ, και υποστήριξη διεφθαρμένα καθεστώτα της Μέσης Ανατολής.

Ο προφανής στόχος του ήταν να παρασύρει τις ΗΠΑ σ’ ένα πόλεμο μεγάλης κλίμακας στον μουσουλμανικό κόσμο που θα ανέτρεπε την υπάρχουσα παγκόσμια τάξη και θα εγκαθίδρυε ένα ενιαίο ισλαμικό κράτος.

Βομβιστικές επιθέσεις σε πρεσβείες των ΗΠΑ

Ο Μπιν Λάντεν σε συνάντηση με δημοσιογράφους το 1998 στα βουνά του νότιου Αφγανιστάν. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν ύποπτος για τη βομβιστική επίθεση σε δύο αμερικανικές πρεσβείες στην Αφρική.

Ο Μπιν Λάντεν σε συνάντηση με δημοσιογράφους το 1998 στα βουνά του νότιου Αφγανιστάν. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν ύποπτος για τη βομβιστική επίθεση σε δύο αμερικανικές πρεσβείες στην Αφρική.

Για το σκοπό αυτό, η Αλ Κάιντα εκπαίδευσε μαχητές και χρηματοδότησε τρομοκρατικές επιθέσεις. Στις 7 Αυγούστου 1998 ο μπιν Λάντεν διέταξε μία επιχείρηση μεγαλύτερης κλίμακας από οποιαδήποτε προηγούμενη της Αλ Κάιντα με τις ταυτόχρονες βομβιστικές επιθέσεις στις πρεσβείες των ΗΠΑ στο Ναϊρόμπι της Κένυας και στο Νταρ ες Σαλάμ της Τανζανίας, οι οποίες προκάλεσαν τον θάνατο συνολικά 224 ανθρώπων.

Οι ΗΠΑ αντέδρασαν εκτοξεύοντας πυραύλους Κρουζ σε τοποθεσίες που πίστευαν ότι ήταν οι βάσεις του μπιν Λάντεν στο Αφγανιστάν. Μία άλλη βομβιστική επίθεση της Αλ Κάιντα εκδηλώθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2000 και είχε ως στόχο το αμερικανικό πολεμικό πλοίο USS Cole, που ναυλοχούσε στην Υεμένη, προκαλώντας τον θάνατο 17 μελών του πληρώματός του.

Η ανάπτυξη της Αλ Κάιντα αποδόθηκε εν μέρει στο ρητορικό χάρισμα του Μπιν Λάντεν και στην ικανότητά του να κάνει τα μήνυμά του κατανοητά ακόμη και σε αμόρφωτους. Στα τέλη του 20ου αιώνα, ο μπιν Λάντεν είχε στη διάθεσή του χιλιάδες μαχητές σ’ όλο τον κόσμο και σε μέρη τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, όπως η Σαουδική Αραβία, η Υεμένη, η Λιβύη, η Βοσνία, η Τσετσενία και οι Φιλιππίνες.

Οι πολύνεκρες επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, το ανθρωποκυνηγητό από τις ΗΠΑ και η εξόντωσή του

Το 2001, αφού 19 μαχητές που συνδέονταν με την Αλ Κάιντα, οργάνωσαν τις πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον, οι ΗΠΑ ηγήθηκαν ενός συνασπισμού που ανέτρεψε τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. Από τότε άρχισε και το κρυφτό του μπιν Λάντεν με τις δυνάμεις των ΗΠΑ, που τον αναζητούσαν κυρίως κατά μήκος των συνόρων του Αφγανιστάν με το Πακιστάν.

Με μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του που μεταδίδεται από το Αλ Τζαζίρα, ο Οσάμα μπιν Λάντεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τις επιθέσεις της 11 Σεπτεμβρίου 2001.

Με μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του που μεταδίδεται από το Αλ Τζαζίρα, ο Οσάμα μπιν Λάντεν αναλαμβάνει την ευθύνη για τις επιθέσεις της 11 Σεπτεμβρίου 2001.

Τον Οκτώβριο του 2004 – μία εβδομάδα πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ – ο μπιν Λάντεν εμφανίστηκε σ’ ένα μαγνητοσκοπημένο μήνυμα, στο οποίο ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Τα επόμενα χρόνια κυκλοφορούσε περιοδικά ηχητικά μηνύματα, μεταξύ άλλων το 2008, όταν απείλησε με αντίποινα για τους θανάτους Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας.

Εν τω μεταξύ, οι δυνάμεις των ΗΠΑ συνέχισαν το κυνηγητό του. Οι μυστικές υπηρεσίες τον εντόπισαν τελικά στο Πακιστάν, όπου ζούσε σ’ ένα ασφαλές συγκρότημα κατοικιών στο Αμποταμπάντ, μία μεσαίου μεγέθους πόλη κοντά στο Ισλαμαμπάντ. 

Στις 2 Μαΐου 2011, μία αερομεταφερόμενη ομάδα κομάντος των SEAL έκανε επιδρομή στο σπίτι του και τον εξόντωσε.

Η σορός του Οσάμα μπιν Λάντεν μεταφέρθηκε για εξέταση και ταυτοποίηση DNA εκτός Πακιστάν και αμέσως μετά τάφηκε στη θάλασσα. Ώρες μετά την ταυτοποίησή του, ο θάνατος του μπιν Λάντεν ανακοινώθηκε από τον αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα σε τηλεοπτικό του διάγγελμα. Αρκετές μέρες αργότερα και η Αλ Κάιντα αναγνώριζε δημόσια το θάνατο του ηγέτη της και ορκίστηκε εκδίκηση.

Στην προσωπική του ζωή, ο Οσάμα μπιν Λάντεν είχε νυμφευτεί τουλάχιστον έξι γυναίκες και είχε αποκτήσει τουλάχιστον 20 παιδιά. Ο προσωπικός του σωματοφύλακας από το 1997 έως το 2001 Νασέρ αλ-Μπαχρί στα απομνημονεύματά του τον περιγράφει ως έναν λιτό άνθρωπο και αυστηρό πατέρα, που του άρεσε να πηγαίνει την πολυμελή οικογένειά του για πικνίκ μετά σκοποβολής στην έρημο.