Ένα αντίγραφο του "δαιμονικού πυρήνα" που χρησιμοποίησε ένας από τους επιστήμονες κατά τη διάρκεια ενός θανατηφόρου πειράματος
Ο πρόεδρος Τρούμαν ήξερε ότι μια βόμβα δεν ήταν αρκετή να πείσει τους Ιάπωνες να παραδοθούν, οπότε παρήγγειλε δύο. Αυτό που ίσως δεν είναι γνωστό είναι ότι υπήρχε και τρίτη βόμβα, ως εφεδρική ή "απλά για να υπάρχει"...
Αυτή η τρίτη βόμβα δεν είχε ακόμη συναρμολογηθεί, αλλά ο πυρήνας του πλουτωνίου -η καρδιά της βόμβας- ήταν έτοιμος και διατηρούνταν στο Εθνικό Εργαστήριο του Λος Άλαμος. Όταν έγινε σαφές ότι δε θα χρειαζόταν η τρίτη βόμβα, οι επιστήμονες στο Λος Άλαμος ενθουσιάστηκαν. Είχαν στα χέρια τους το πιο σπάνιο υλικό -έναν πυρήνα καθαρού πλουτωνίου βάρους 6,2 κιλών. Μελέτησαν και υπέβαλαν την γυαλιστερή μεταλλική σφαίρα σε αμέτρητα πειράματα, μέχρι που δύο τσαπατσούληδες επιστήμονες σχεδόν ανατίναξαν το εργαστήριο και την κατέστρεψαν. Και οι δύο πέθαναν μέσα σε λίγες μέρες και ο πυρήνας απέκτησε το ψευδώνυμο "δαιμονικός πυρήνας".
Αναδημιουργία το πειράματος του Harry Daghlian
Οι πυρηνικές βόμβες διαφέρουν από τις συμβατικές βόμβες. Δεν υπάρχουν ασφάλειες ή πυροκροτητές. Αυτό που έχουμε αντ' αυτού είναι μια μάζα σχεδόν επικίνδυνων ραδιενεργών υλικών. Κατά τη στιγμή της έκρηξης, αυτή η μάζα γίνεται υπερκρίσιμη φέρνοντας περισσότερα ραδιενεργά υλικά κοντά μεταξύ τους δημιουργώντας μια αυτοσυντηρούμενη αλυσιδωτή αντίδραση. Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε εύκολη μέθοδος για τον προσδιορισμό του ποσοστού ουρανίου ή πλουτωνίου για την επίτευξη της κρίσιμης μάζας. Έτσι, οι επιστήμονες το έμαθαν με έναν σκληρό τρόπο.
Επικεφαλής της ομάδας ήταν ο Otto Robert Frisch, ένας Αυστριακός φυσικός. Η μέθοδος του ήταν απλή και επικίνδυνη. Ο Frisch έκοψε τα υλικά σε μικρές ράβδους -μήκους 3 εκατοστών- και τα στοίβαξε ενώ παρακολουθούσε το μετρητή ακτινοβολίας μέχρι να επιτευχθεί η επιθυμητή κατάσταση. Για να βοηθήσει στην επιβράδυνση της αντίδρασης, χρησιμοποίησε Uranium hydride αντί καθαρού ουρανίου. Μια μέρα ο Frisch σχεδόν προκάλεσε αντιδράσεις. Με την άκρη του ματιού του, είδε κόκκινες λάμψεις, λόγω των κινήσεων των νετρονίων. Συνειδητοποιώντας τι συνέβαινε, διέσπασε γρήγορα τις ράβδους με το χέρι του. Ο Frisch έλαβε μια ποσότητα ακτινοβολίας από το ατύχημα, αλλά όχι αρκετά μεγάλη για να τον σκοτώσει. Δε συνέβη όμως το ίδιο με τους συναδέλφους του που έπρεπε να επαναλάβουν τα πειράματά του αργότερα.
Ο πρώτος νεκρός ήταν ο 24χρονος φυσικός Harry K. Daghlian, Jr. Ο Daghlian δούλευε μόνος του αργά το βράδυ της 21ης Αυγούστου του 1945, κατασκευάζοντας έναν ανακλαστήρα νετρονίων. Ενώ πειραματιζόταν, ο μετρητής νετρονίων που χρησιμοποίησε έδειξε ότι θα προκαλούνταν υπερκρίσιμη κατάσταση. Έτσι, ο Daghlian σταμάτησε και τράβηξε το χέρι του που κρατούσε ένα τούβλο που σκόπευε να βάλει στον ανακλαστήρα. Τότε όμως, το τούβλο έπεσε πάνω στον πυρήνα.
Το χέρι του Harry Daghlian, μετά το ατύχημα
Την στιγμή που το τούβλο χτύπησε την κατασκευή, ο πυρήνας έγινε υπερκρίσιμος. Ο Daghlian ανέφερε ότι είδε μια έκρηξη από μπλε φως και ένα κύμα θερμότητας. Ενστικτωδώς έριξε στο πτώμα το τούβλο με το χέρι του, αλλά ήταν πολύ αργά. Την επόμενη στιγμή, ο Daghlian έλαβε θανατηφόρα ακτινοβολία. Πέθανε 25 ημέρες αργότερα από οξεία δηλητηρίαση από την ακτινοβολία. Ένας φρουρός ασφαλείας, ο οποίος καθόταν στο γραφείο του σε απόσταση δώδεκα μέτρων μακριά, ανέπτυξε λευχαιμία και πέθανε 33 χρόνια αργότερα.
Αναπαράσταση του πειράματος του Slotin
Ίσως, θα πίστευε κανείς, αυτό το ατύχημα θα ανάγκαζε τους επιστήμονες να γίνουν πιο προσεκτικοί. Εντούτοις, ακριβώς εννέα μήνες αργότερα, συνέβη ένα δεύτερο ατύχημα με τον ακριβώς ίδιο πυρήνα.
Αυτή τη φορά, ο φυσικός Louis Slotin, ο οποίος διαδέχτηκε τον Otto Robert Frisch, διεξήγαγε ένα διαφορετικό πείραμα με τον πυρήνα. Κατά τη διάρκεια του πειράματος, ο Slotin χρησιμοποιούσε ένα κατσαβίδι το οποίο έβαζε μεταξύ δύο συστατικών ώστε να τα κρατάει σε απόσταση. Το κατσαβίδι ήταν το μόνο αντικείμενο που κρατούσε τον Slotin και τους συναδέλφους του ασφαλείς από την καταστροφή.
Ο Slotin διεξήγαγε αυτό το πείραμα πολλές φορές στο παρελθόν, που έγινε άγαρμπος. Το απόγευμα της 21ης Μαΐου του 1946, ο Slotin άρχισε να χτυπάει τον πυρήνα μπροστά σε επτά συναδέλφους. Αλλά αυτή τη φορά, το κατσαβίδι γλίστρησε. Το άλλο αντικείμενο έπεσε καλύπτοντας τον πυρήνα και μέσα σε μια στιγμή το δωμάτιο καλύφτηκε από φωτεινή μπλε λάμψη. Όλοι άρχισαν να φωνάζουν αμέσως. Υπήρξε πανδαιμόνιο. Ο φρουρός ασφαλείας στην αίθουσα δεν κατάλαβε τι συνέβαινε, αλλά όταν είδε το μπλε φως, έτρεξε έξω και συνέχισε να τρέχει προς τους λόφους. Αργότερα, όταν οι επιστήμονες προσπάθησαν να καταλάβουν πού βρισκόταν ο καθένας και να εκτιμήσει πόση ακτινοβολία έλαβε ο καθένας, τον κάλεσαν να γυρίσει.
Αναπαράσταση του πειράματος του Slotin
Ο Slotin, που ήταν πιο κοντά στον πυρήνα, πήρε το μεγαλύτερο μέρος. Εκτέθηκε σε πάνω από 1.000 rads, μια τρομερά υψηλή δόση. Για σύγκριση, όταν εξερράγη η βόμβα στη Χιροσίμα, η ακτινοβολία σε απόσταση 1 χιλιομέτρου από το σημείο 0 ήταν 400 rads. Πέθανε μετά από εννέα μέρες αγωνίας στο νοσοκομείο.
Κοντά στον Slotin ήταν ο Graves. Το σώμα του Slotin τον έσωσε, μερικώς, οπότε έτσι έλαβε μια υψηλή αλλά όχι θανατηφόρα δόση ακτινοβολίας. Ο Graves νοσηλεύτηκε για αρκετές εβδομάδες με σοβαρή δηλητηρίαση από την ακτινοβολία και ανέπτυξε χρόνια νευρολογικά προβλήματα αλλά και προβλήματα όρασης. Πέθανε 20 χρόνια αργότερα, σε ηλικία 55 ετών, από καρδιακή προσβολή που μπορεί -ή και όχι- να προκλήθηκε από την έκθεση σε ακτινοβολία.
Ένας άλλος φυσικός, ο Marion Edward Cieslicki, πέθανε από οξεία μυελοκυτταρική λευχαιμία, 19 χρόνια μετά το ατύχημα.
Χρειάστηκαν δύο θάνατοι στο Λος Άλαμος για να τερματιστούν τελικά τα πειράματα. Ήταν πάντοτε γνωστό ότι ήταν επικίνδυνα. Ο Enrico Fermi είχε προειδοποιήσει τον Slotin ότι θα ήταν "νεκρός μέσα σε ένα χρόνο" αν συνέχιζε να κάνει το πείραμα με τον τρόπο που το έκανε. Περαιτέρω πειράματα πραγματοποιήθηκαν χρησιμοποιώντας μηχανήματα τηλεχειρισμού και κάμερες, ενώ όλο το προσωπικό βρισκόταν σε απόσταση 4 χιλιομέτρων.
Ο πυρήνας του πλουτωνίου που σκότωσε τον Daghlian και τον Slotin αρχικά ονομαζόταν Rufus, αλλά μετά τα ατυχήματα ονομάστηκε "Demon Core". Μετά το ατύχημα, ο πυρήνας ήταν ακόμα πολύ ραδιενεργός και χρειάστηκε χρόνος για να κρυώσει. Μεταφέρθηκε για δοκιμή, αλλά όταν αυτή ακυρώθηκε, έλιωσαν τον πυρήνα και το υλικό ανακυκλώθηκε για να δημιουργηθούν νέοι πυρήνες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου