Νικόλαος Καπετανίδης: Ο μάρτυρας της ποντιακής δημοσιογραφίας

Ο Νικόλαος Καπετανίδης υπήρξε μαχητικός δημοσιογράφος και εκδότης της ελληνικής εφημερίδας του Πόντου «Εποχή».

Γεννήθηκε το 1889 στη Ριζούντα του Πόντου, τότε περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (σήμερα στην Τουρκία). Φοίτησε στο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, ένα από τα σημαντικότερα εκπαιδευτικά του ποντιακού ελληνισμού και μετά τη αποφοίτησή τους εργάστηκε για λίγο ως δάσκαλος και κατόπιν ως δημοσιογράφος στο περιοδικό «Επιθεώρηση», που εξέδιδε ο Φίλων Κτενίδης.

Η έκδοση της εφημερίδας «Εποχή»

Το 1918 ξεκίνησε τη δική του εκδοτική προσπάθεια με την εφημερίδα «Εποχή». Μέσα από τις στήλες της εφημερίδας του αποκάλυπτε τις τουρκικές διώξεις και τα εγκλήματα εις βάρος των Ελλήνων. Υπήρξε υπέρμαχος της δημοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση, και μαζί με άλλους επιφανείς Πόντιους της εποχής, αποτέλεσε την πνευματική ηγεσία του Πόντου, η οποία αγωνίστηκε για την προστασία του ελληνικού στοιχείου. Η πνευματική δραστηριότητά του δεν περιορίστηκε εκεί, αλλά συμμετείχε και στο γλωσσικό ζήτημα ως υποστηρικτής της δημοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση. Επίσης υποστήριζε ότι η εκπαίδευση δεν πρέπει να ελέγχεται από τις θρησκευτικές αρχές.

Άγαλμα του Νικόλαου Καπετανίδη στο πρώην στρατόπεδο Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη

Στις 20 Μαρτίου 2020 συναντήθηκε με τον σφαγέα των Αρμενίων και Ελλήνων του Πόντου, Τοπάλ Οσμάν (1883-1923). «Γιατί γράφεις εναντίον μου στην εφημερίδα σου» του είπε. «Εγώ αγαπάω τους Έλληνες και υπολήπτομαι αυτούς που κάθονται ήσυχα, αλλά δεν συγχωρώ αυτούς που δεν είναι πιστοί στην πατρίδα μου. Μην γράφεις ψέματα, γράφε την αλήθεια». Παρά την απειλή του Τοπάλ Οσμάν, ο Καπετανίδης συνέχισε να γράφει για τα δεινά των Ελλήνων του Πόντου.

«Ζήτω η Ελλάς!»

Το τελευταίο φύλλο της «Εποχής» κυκλοφόρησε στις 5 Μαρτίου 1921. Πέντε ημέρες αργότερα συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον του «Δικαστηρίου της Ανεξαρτησίας» με την κατηγορία ότι βρέθηκε στο σπίτι του ένα γράμμα του εμπόρου Κωνσταντίνου Κωνσταντινίδη (1856-1930) που αναφερόταν στη δημιουργία ανεξάρτητου Ποντιακού Κράτους. «Όχι κύριε πρόεδρε. Εγώ θέλω την ένωση του Πόντου με την Ελλάδα» τόνισε εμφατικά και θαρραλέα κατά τη διάρκεια της δίκης του.

Ο Νικόλαος Καπετανίδης καταδικάστηκε σε θάνατο κι εκτελέστηκε δια απαγχονισμού μαζί με άλλους 68 ελληνοπόντιους στις 21 Σεπτεμβρίου 1921 στην Αμάσεια. Τα τελευταία του λόγια στην αγχόνη ήταν: «Ζήτω η Ελλάς!»

Σχετικά

Ο αδελφός του Κώστας Καπετανίδης κατάφερε να διασώσει το πλήρες αρχείο της εφημερίδας «Εποχή», που αποτελεί μία μοναδική ιστορική πηγή για τα τελευταία χρόνια του Ποντιακού Ελληνισμού.

Στις 7 Μαΐου 2017 έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στο Μαρούσι (στη συμβολή των οδών Διονύσου, Σκρα και Μπραχαμίου), που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γκάγκικ Αλτουμιάν.

Στις 21 Σεπτεμβρίου 2021 έγιναν τα αποκαλυπτήρια του αγάλματός του στο χώρο του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη. Το άγαλμα, που φτάνει τα έξι μέτρα, φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιώργος Κικώτης.

Στις 2 Μαρτίου 2022, με πρωτοβουλία της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελληνισμού της Διασποράς και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ), αποφασίστηκε η 21η Σεπτεμβρίου να ανακηρυχτεί Ημέρα Μνήμης του Νικόλαου Καπετανίδη.