Η Σφαγή του Λάτιμερ

Αιματηρό επεισόδιο από την ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1897, οι άνδρες

του τοπικού σερίφη άνοιξαν πυρ και σκότωσαν 19 απεργούς ανθρακωρύχους στα ορυχεία του Κάλβιν Παρντί στο Λάτιμερ της Πενσυλβάνιας.

Στα τέλη του 19ου αιώνα η κατάσταση στα αμερικανικά ορυχεία ήταν άθλια. Η οικονομική ύφεση και η αθρόα εισροή μεταναστών από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη (Πολωνών, Τσεχοσλοβάκων, Λιθουανών και Γερμανών) είχαν προκαλέσει σημαντική πτώση στο βιοτικό επίπεδο των αμερικανών εργατών, ενώ τα μέτρα ασφαλείας στα ανθρακωρυχεία ήταν ανύπαρκτα, με αποτέλεσμα τα θανατηφόρα εργατικά δυστυχήματα να αποτελούν καθημερινή υπόθεση. Συν τοις άλλοις, η χρησιμοποίηση των μεταναστών από την εργοδοσία ως απεργοσπαστικού μηχανισμού ενέτεινε την εχθρότητα με τους ντόπιους ανθρακωρύχους, που ήταν βρετανικής καταγωγής.

Στις αρχές Αυγούστου του 1897, ένα ορυχείο στην κομητεία Λαζέρν της Πενσυλβάνιας προχώρησε σε απολύσεις, μειώσεις μισθών και αυξήσεις ενοικίων στα οικήματα της εταιρείας. Οι εργαζόμενοι απάντησαν με απεργία, η οποία αστραπιαία επεκτάθηκε και στα γειτονικά ανθρακωρυχεία. Τις κινητοποιήσεις συντόνιζε η συνδικαλιστική οργάνωση United Mine Workers (Ενωμένοι Μιναδόροι), με επικεφαλής τον δραστήριο ιρλανδό ακτιβιστή Τζον Μίτσελ (1870-1919), μία από τις σημαντικές προσωπικότητες του αμερικανικού συνδικαλιστικού κινήματος. Στόχος του Μίτσελ ήταν να αποσπάσει τους σλαβόφωνους και γερμανόφωνους μετανάστες ανθρακωρύχους από την επιρροή της εργοδοσίας και να τους εντάξει ομαλά στο σωματείο, όπου κυριαρχούσαν οι βρετανικής καταγωγής εργάτες.

Η πολιτική του Μίτσελ άρχισε σύντομα να αποδίδει καρπούς. Οι εργοδότες υποχώρησαν και δέχθηκαν πολλά από τα αιτήματα των απεργών. Οι απεργίες μέχρι το τέλος Αυγούστου είχαν λυθεί. Όμως, στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1897 οι ιδιοκτήτες των ανθρακωρυχείων υπαναχώρησαν και οι απεργίες ξανάρχισαν με μεγαλύτερη ένταση. Οι μπράβοι της εργοδοσίας δεν μπόρεσαν αυτή τη φορά να κάμψουν το ηθικό των απεργών κι έτσι ζητήθηκε η συνδρομή της τοπικής αστυνομίας. Ο σερίφης της κομητείας Λαζέρν, Φρανκ Μάρτιν (πρώην εργοδηγός ανθρακωρυχείων) ανταποκρίθηκε πρόθυμα και συγκρότησε τάχιστα ένα απόσπασμα με 100 βοηθούς, ιρλανδικής και αγγλικής καταγωγής.

Στις 11 το πρωί της 10ης Σεπτεμβρίου 1897, μια ομάδα σλαβογερμανών απεργών πορεύθηκε προς το ορυχείο του Κάλβιν Παρντί, κοντά στην πόλη Λάτιμερ, για να παραστεί στα εγκαίνια του τοπικού παρατήματος των «Ενωμένων Μιναδόρων». Καθ’ οδόν οι διαδηλωτές ήλθαν αντιμέτωποι με τους άνδρες του σερίφη Μάρτιν, ο οποίος τους ζήτησε να διαλυθούν. Αυτοί, όμως, παράκουσαν την εντολή του και συνέχισαν την πορεία τους προς το ορυχείο. Ήταν η πρώτη αντιπαράθεση ανάμεσα στις δύο πλευρές. Στις 3.45 μ.μ. κι ενώ οι διαδηλωτές πλησίαζαν στο ορυχείο Παρντί, διατάχθηκαν και πάλι να διαλυθούν από τον σερίφη.

Η αρπαγή μιας αμερικάνικης σημαίας που κρατούσε ένας διαδηλωτής από ένα βοηθό του σερίφη, προκάλεσε λεκτική αντιπαράθεση, η οποία σχεδόν αμέσως εξελίχθηκε σε μικροσυμπλοκή. Τότε, από την πλευρά των βοηθών του σερίφη ακούστηκαν πυροβολισμοί. 19 ανθρακωρύχοι έπεσαν νεκροί και πάνω από πενήντα τραυματίστηκαν. Η κατάσταση ήταν εκτός ελέγχου. Απεργοί κατευθύνθηκαν στο σπίτι του επιστάτη του ανθρακωρυχείου, το οποίο λεηλάτησαν. Ο σερίφης Μάρτιν πανικόβλητος ζήτησε τη συνδρομή του στρατού. Το βράδυ της 10ης Σεπτεμβρίου, 2.500 άνδρες της 3ης Ταξιαρχίας της Εθνικής Φρουράς της Πενσυλβάνιας, υποστηριζόμενοι από πυροβολικό, αναπτύχθηκαν στην περιοχή και κατόρθωσαν να επιβάλουν την τάξη με τη βοήθεια των ηγετών της σλαβόφωνης κοινότητας της περιοχής, που ζήτησαν ηρεμία από τους ομοεθνείς τους.

Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία της περιοχής δεν θέλησε να αφήσει το τραγικό γεγονός ατιμώρητο. Συγκέντρωσε χρήματα από εράνους και έφερε ενώπιον της δικαιοσύνης τον σερίφη Μάρτιν και 73 από τους βοηθούς του, τον Φεβρουάριο του 1898. Αν και υπήρχαν συντριπτικά στοιχεία εις βάρος τους, αφού όλα τα θύματα πυροβολήθηκαν πισώπλατα, ο σερίφης Μάρτιν και οι βοηθοί του αθωώθηκαν. Κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας, οι κατηγορούμενοι υποστήριξαν ότι οι διαδηλωτές αρνήθηκαν να διαλυθούν παρακούοντας νόμιμη ενέργειά τους και ότι οι απεργοί επιτέθηκαν πρώτοι στους εκπροσώπους του νόμου και άρα αυτοί βρίσκονταν σε νόμιμη άμυνα.

Η Σφαγή του Λάτιμερ, όπως έμεινε στην ιστορία το αιματηρό περιστατικό, υπήρξε σημείο καμπής για το συνδικαλιστικό κίνημα των ανθρακωρύχων στις ΗΠΑ. Το σωματείο τους United Mine Workers γιγαντώθηκε και τα επόμενα χρόνια ήταν σε θέση να επιβάλει τους όρους του στην εργοδοσία. Οι μισθοί των ανθρακωρύχων αυξήθηκαν σημαντικά και οι συνθήκες εργασίας βελτιώθηκαν θεαματικά.