Το 1689, στο κανάλι Bloemgracht στο Άμστερνταμ υπήρχε ένα μουσείο που παρουσίαζε διατηρημένα ανατομικά δείγματα με έναν ιδιαίτερο τρόπο.
Ανάμεσα στα βάζα με τα ταριχευμένα δείγματα, υπήρχαν αρκετά διοράματα που περιείχαν σκελετούς βρεφών διακοσμημένα με μια νοσηρή, αλλά όμορφη, διακόσμηση. Σε ένα από τα κομμάτια (αυτό που φαίνεται στην αρχή του θέματος), πέντε σκελετοί τοποθετήθηκαν πάνω σε μια βάση ενός βάζου το οποίο είναι κατασκευασμένο από διογκωμένους ιστούς ανθρώπινων όρχεων. Εκτός από το φτερό στον έναν σκελετό, υπήρχαν μια ζώνη από έντερα προβάτων και ένα δόρυ που ήταν από σπερματικό πόρο ενός ενήλικου άνδρα. Ο σκελετός στην κορυφή της σύνθεσης κρατάει ένα οστό σαν βιολί και μια αποξηραμένη αρτηρία ως δοξάρι. Ο τίτλος της σύνθεσης είναι "Ah Fate, ah Bitter Fate!" (Τύχη, Πικρή Τύχη!).
Πίνακας μαθήματος ανατομίας με τον Frederik Ruysch, τον δημιουργό των παράξενων διοραμάτων - πηγή
Το εν λόγω διόραμα είναι ένα από τα πολλά διοράματα του Ολλανδού ανατόμου Frederik Ruysch, γνωστά ως tableaux: σκελετοί εμβρύων τοποθετημένοι σε ένα τοπίο με διατηρημένα φυτά, οστά και ταριχευμένους ιστούς. Ο Ruysch μεταχειριζόταν την επιστήμη σαν τέχνη, οργανώνοντας τα έργα του με τέτοιο τρόπο που σχολίαζε την ομορφιά της ζωής και του θανάτου.
Οι συνθέσεις του Ruysch προσέλκυσαν επαγγελματίες του ιατρικού τομέα, πολιτικούς ηγέτες, αλλά και το ευρύ κοινό, και έλαβε ανάμεικτες αντιδράσεις, γοητείας και αηδίας. Ο Ruysch χρησιμοποιούσε αξιοσημείωτες τεχνικές συντήρησης, όπως ενέσεις με κερί -για να διατηρηθεί η δομή των αιμοφόρων αγγείων- και δημιούργησε ένα μυστικό υγρό ταρίχευσης που διατηρούσε τα δείγματα σαν ζωντανά.
Ενώ το μουσείο του ήταν διάσημο για τα διοράματά του, η συλλογή περιελάμβανε και δείγματα εξωτικών φυτών, καλαμάρια, πεταλούδες, ανθρώπινα έμβρυα και μυαλά, τα οποία αργότερα συνέταξε στο βιβλίο του Thesaurus anatomicus.
Γεννημένος το 1638 στη Χάγη της Ολλανδίας, ο Ruysch ήταν εξοικειωμένος με την ξένη χλωρίδα και πανίδα. Άρχισε να ενδιαφέρεται για τα φυτά και να εκπαιδεύεται ως φαρμακοποιός, κάτι που τον οδήγησε στο να αρχίσει να συλλέγει διάφορα φυτά, πετρώματα, έντομα και τελικά ανθρώπινα οστά.
Στα τέλη του 1600, ο Ruysch αποφάσισε να μοιραστεί τα ανατομική έργα του με το κοινό και εκμίσθωσε μερικά μικρά σπίτια στο Άμστερνταμ για το μουσείο του. Η συλλογή του συνέχισε να μεγαλώνει και έτσι αναγκάστηκε να βρει και άλλα μέρη.
Ένεση που χρησιμοποιούνταν για την έγχυση κεριού σε ανθρώπινα μέλη - πηγή
Το μουσείο ξεχείλιζε με περισσότερα από 2.000 δείγματα. Ενώ η ανατομική συλλογή ήταν το κεντρικό θέμα, είχε δύο ξεχωριστά δωμάτια αφιερωμένα στα αποξηραμένα φυτά και στα "παράξενα πλάσματα" όπως διάφορα ψάρια, έντομα και χλωρίδα και πανίδα από την Ασία, την Αφρική και την Αμερική. Στην είσοδο του μουσείου είχε για το καλωσόρισμα έναν τάφο με διάφορα οστά παιδιών που είχαν πεθάνει πολύ μικρά. Στο κρανίο ενός νεογέννητου μωρού υπήρχε η φράση: "Κανένα κεφάλι, όσο δυνατό και αν είναι, δεν δραπετεύει από τον απάνθρωπο θάνατο".
Ο Ruysch διεύθυνε το μουσείο ως μια οικογενειακή επιχείρηση. Ο ίδιος παρείχε πληροφορίες σε γιατρούς και ιατρικό προσωπικό, ενώ οι κόρες του έκαναν ξεναγήσεις για το ευρύ κοινό, το οποίο πλήρωνε ένα μικρό αντίτιμο. Μία από τις κόρες του βοηθούσε στα διοράματα με το να υφαίνει δαντέλες.
Παράδειγμα έγχυσης κεριού σε ανθρώπινο αριστερό χέρι. Το έγχρωμο κερί δείχνει τις αρτηρίες, τις φλέβες και τους μυς - πηγή
Όπως είναι φυσικό, τα σχέδιά του βρήκαν και άσχημη κριτική. Σε ένα φυλλάδιο που δημοσιεύθηκε το 1677, ένας αντίπαλος του γελοιοποίησε τα καλλιτεχνικά διοράματα του Ruysch και ισχυρίστηκε ότι δεν μπορούσε να καταλάβει πώς μπορούσαν να ενημερώσουν για την ανατομία.
Η συνεισφορά του Ruysch στην ανατομία συχνά επισκιάζεται από τα περίτεχνα tableaux του. Πέρασε μεγάλο μέρος πειραματιζόμενος με τις μεθόδους ταρίχευσης που θα διατηρούσαν καλύτερα τα μαλακά μέρη του σώματος. Το 1697, εφηύρε μια ένεση με κερί που ήταν αρκετά λεπτό για να διαρρέει μέχρι και τα μικρότερα τριχοειδή αγγεία. Το κερί στερεοποιούνταν και διατηρούσε το σχήμα και τη δομή. Οι γιατροί εξήραν τον Ruysch και για τα ρεαλιστικά χρώματα και την ελαστικότητα των δειγμάτων του. Αυτό το πέτυχε μέσω ενός άλλου υγρού που εφηύρε και που ονόμασε "liquor balsamicum". Αυτό το υγρό χρειάστηκε 34 χρόνια για να το τελειοποιήσει. Ο Ruysch δεν δημοσίευσε ποτέ τη συνταγή αυτό του υγρού. Μετά το θάνατό του, το 1731, σε ηλικία 92 χρόνων, διάφοροι φαρμακοποιοί προσπάθησε να το αναπαράγουν, αλλά τα αποτελέσματα ήταν ατυχή. Σε ένα βιβλίο που δημοσιεύτηκε το 2006, το μυστικό υγρό αποκαλύφθηκε ότι περιείχε πηγμένο αίμα χοίρου, μπλε του Βερολίνου (χρώμα) και οξείδιο του υδραργύρου.
Το 1717, ο Ruysch πούλησε το μουσείο ανατομίας (και τη μυστική συνταγή του υγρού) στον τσάρο Πέτρο τον Μέγα, ο οποίος ήταν προστάτης και θαυμαστής του έργου του. Τα κομμάτια υπάρχουν στην Κουνστκάμερα, το πρώτο μουσείο στη Ρωσία. Ιδρύθηκε από τον Μεγάλο Πέτρο και ολοκληρώθηκε το 1727. Το κτίριο που στεγάζεται φιλοξενεί το Μουσείο Ανθρωπολογίας και Εθνογραφίας του Μεγάλου Πέτρου με μια συλλογή από σχεδόν 2.000.000 αντικείμενα. Βρίσκεται στην Πανεπιστημιακή όχθη στην Αγία Πετρούπολη, αντικριστά από τα Χειμερινά Ανάκτορα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου