Αλεξάντερ Γκρότεντικ: Ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς του 20ου αιώνα

Ο Αλεξάντερ Γκρότεντικ (Alexander Grothendieck) ήταν γαλλογερμανός μαθηματικός, με σπουδαίο έργο στη

σύγχρονη Άλγεβρα. Υπήρξε πρωτοπόρος της αλγεβρικής τοπολογίας και της αλγεβρικής γεωμετρίας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς του 20ου αιώνα και ο τρόπος σκέψης του έχει επηρεάσει γενιές μαθηματικών.

Ο Αλεξάντερ Γκρότεντικ γεννήθηκε στις 28 Μαρτίου 1928 στο Βερολίνο. Ο πατέρας του Αλεξάντερ Σαπίρο ήταν ρωσοεβραίος αναρχικός με σωρεία φυλακίσεων στη Σοβιετική Ένωση. Η μητέρα του Γιοχάνα Γκρότεντικ ήταν Γερμανίδα και εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Κατά το χρόνο της γέννησής του ήταν παντρεμένη με τον συνάδελφό της Γιοχάνες Ράντατς, αλλά ο Σαπίρο αναγνώρισε το παιδί ως δικό του.

Το 1933 ο πατέρας του έφυγε από τη Γερμανία για να αποφύγει τις διώξεις των Ναζί και τον επόμενο χρόνο τον ακολούθησε και η μητέρα του. Ο μικρός Αλεξάντερ παρέμεινε στη Γερμανία και τέθηκε υπό την κηδεμονία ενός πάστορα. Την περίοδο 1936-1939 και οι δυο γονείς του πολέμησαν στον Ισπανικό Εμφύλιο. Το 1939 ο 11χρονος Αλεξάντερ πήγε στη Γαλλία κι έζησε με τη μητέρα του. Από τότε πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Γαλλία, αν και ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του απάτριδα. Ο πατέρας του συνελήφθη και οδηγήθηκε στο κολαστήριο του Άουσβιτς, όπου πέθανε το 1942.

Ο Γκρόντετικ σπούδασε μαθηματικά στα πανεπιστήμια Μονπελιέ, Παρισίων και Νανσί, όπου υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή για τη λειτουργική ανάλυση με καθηγητή τον Λοράν Σβαρτς το 1953. Το 1958 εντάχθηκε στο δυναμικό του νεοϊδρυθέντος Ινστιτούτου Ανωτάτων Επιστημονικών Σπουδών (IHES), στο οποίο δίδαξε και πραγματοποίησε μεγάλο μέρος του ερευνητικού έργου.

Το 1970 αποχώρησε για πολιτικούς λόγους από το IHES, όταν ανακάλυψε τη χρηματοδότησή τους και από στρατιωτικά κονδύλια. Ήταν βαθύτατα ειρηνιστής και γι’ αυτό αντιτάχθηκε τόσο στον Πόλεμο του Βιετνάμ, όσο και στον Σοβιετικό επεκτατισμό κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μάλιστα, δεν δίστασε να πραγματοποιήσει διάλεξη στο Ανόι την ώρα που αμερικανικά πολεμικά βομβάρδιζαν την πρωτεύουσα του Βορείου Βιετνάμ.

Το 1966 τιμήθηκε με το βραβείο Φιλντς (Fields), που θεωρείται το αντίστοιχο του Βραβείου Νόμπελ για την επιστήμη των Μαθηματικών. Το 1988 συνταξιοδοτήθηκε και αργότερα μετοίκησε στο Λασέρ της νοτιοδυτικής Γαλλίας, όπου έζησε σε συνθήκες απομόνωσης.

Ο Αλεξάντερ Γκρότεντικ πέθανε σε νοσοκομείο της Νότιας Γαλλίας στις 13 Νοεμβρίου 2014, σε ηλικία 86 ετών.