Ο ιρακινός στρατιώτης έχασε τη ζωή του προσπαθώντας να βγει από το φορτηγό του (στην παραπάνω φωτογραφία διακρίνεται το φορτηγό, στον δρόμο που αργότερα ονομάστηκε Highway of Death - Η Λεωφόρος του Θανάτου). Οι φλόγες τύλιξαν το όχημά του και αποτέφρωσαν ολοκληρωτικά το σώμα του, μετατρέποντας τα οστά του σε τέφρα...
Ο στρατιώτης σε μια φωτογραφία που τραβήχτηκε αργότερα φαίνεται να ζητάει βοήθεια απλώνοντας τα χέρια του από το κατεστραμμένο παρμπρίζ, το οποίο πλαισιώνει το πρόσωπο και το στήθος του. Τα χρώματα και η υφή των χεριών του μοιάζουν με εκείνα των καμένων και σκουριασμένων μετάλλων που τον περιτριγυρίζουν. Η πυρκαγιά κατέστρεψε τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά του, αφήνοντας πίσω ένα σκελετωμένο πρόσωπο να κοιτάζει χωρίς μάτια.
Στις 28 Φεβρουαρίου 1991, ο φωτορεπόρτερ Kenneth Jarecke στάθηκε μπροστά από τον απανθρακωμένο άνδρα που ήταν τοποθετημένος ανάμεσα στα απανθρακωμένα σώματα των συναδέλφων του, και τον φωτογράφισε. Κάποια στιγμή, πριν πεθάνει αυτό το δραματικό θάνατο, ο στρατιώτης είχε όνομα. Πολέμησε στο στρατό του Σαντάμ Χουσεΐν, είχε θέση και μονάδα. Μπορεί να ήταν αφιερωμένος στον δικτάτορα, ο οποίος τον έστειλε να καταλάβει το Κουβέιτ και να πολεμήσει του Αμερικανούς. Ή μπορεί να ήταν ένας άτυχος άνδρας χωρίς προοπτικές, που τον είχαν μαζέψει από τους δρόμους της Βαγδάτης.
Ο Jarecke τράβηξε την φωτογραφία λίγο πριν την κατάπαυση του πυρός και την επίσημη λήξη της επιχείρησης Desert Storm - την στρατιωτική επιχείρηση των ΗΠΑ που οδήγησε τον Σαντάμ Χουσεΐν και τα στρατεύματά του να φύγουν από το Κουβέιτ, που είχαν καταλάβει τον προηγούμενο Αύγουστο. Η φωτογραφία αυτη και το ανώνυμο θέμα της θα μπορούσε να συμβολίζουν τον Πόλεμο του Κόλπου. Αντ' αυτού, δεν δημοσιεύτηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, λόγω συντακτικών επιλογών.
Είναι δύσκολο να υπολογίσει κανείς τις συνέπειες που μπορεί να έχει η απουσία μιας φωτογραφίας. Αλλά σύμφωνα με μερικούς δημοσιογράφους ωραιοποιημένες εικόνες του πολέμου, το κάνουν πιο εύκολο να αποδεχτούμε και μια πιο αναίμακτη γλώσσα. Σε αντίθεση με τον πόλεμο του Βιετνάμ που είναι γνωστός για τις φρικιαστικές αλλά απίθανες πολεμικές φωτογραφίες. Μερικές φωτογραφίες, όπως αυτές του Ron Haeberle για τη σφαγή του Μάι Λάι, δεν δημοσιοποιήθηκαν κάποιες άλλες βίαιες φωτογραφίες παιδιών-θυμάτων ναπάλμ του Nick Ut και της εκτέλεσης ενός άνδρα του Eddie Adams κέρδισαν βραβεία Πούλιτζερ και είχαν τεράστια επίδραση ως προς το τελικό αποτέλεσμα του πολέμου.
Βέβαια η κάθε φρικιαστική φωτογραφία δεν αποκαλύπτει και κάποια σημαντική αλήθεια για τον πόλεμο. Τον περασμένο μήνα, η New York Times αποφάσισε -για έγκυρους ηθικούς λόγους- να αφαιρέσει τις εικόνες των νεκρών επιβατών από ένα άρθρο για την πτήση MH-17 στην Ουκρανία και τις αντικατέστησε με τις φωτογραφίες από συντρίμμια. Μερικές φορές όμως, η παράλειψη μιας φωτογραφίας σημαίνει η θωράκιση του κοινού από τις καταστροφικές και ασαφείς συνέπειες ενός πολέμου - δημιουργώντας έτσι ένα ελλιπές και μάλιστα παραπλανητικό ρεπορτάζ.
Στην περίπτωση του απανθρακωμένου ιρακινού στρατιώτη, η απίθανη και ταυτόχρονα φρικιαστική φωτογραφία είχε να αντιμετωπίσει τον λαϊκό μύθο της περιόδου που παρομοίαζε τον Πόλεμο του Κόλπου ως "πόλεμο βίντεο-παιχνίδι" - μια σύγκρουση που έγινε ανθρώπινη μέσω βομβαρδισμών ακριβείας και εξοπλισμού νυχτερινής όρασης. Με την απόφασή του να μην δημοσιεύσει την φωτογραφία το περιοδικό Time και το πρακτορείο Associated Press πήραν από το κοινό την ευκαιρία να αντιμετωπίσει αυτόν τον άγνωστο εχθρό και να προβληματιστεί για τις τελευταίες του βασανιστικές στιγμές του.
Φωτογραφία του Jarecke: Αμερικανοί με Ιρακινούς στρατιώτες αιχμάλωτους πολέμου
Η φωτογραφία δεν χάθηκε εντελώς. Ο Observer στο Ηνωμένο Βασίλειο και η γαλλική Libération δημοσίευσαν την φωτογραφία μετά την απόρριψη των Αμερικανικών ΜΜΕ.
Αυτή η αντίδραση εξέπληξε τον φωτογράφο, ο οποίος θεώρησε ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης θα ήθελαν να αμφισβητήσουν τη λαϊκή αφήγηση του “καθαρού, απλού πολέμου”. "Όταν έχεις μια εικόνα που καταρρίπτει το μύθο" λέει σήμερα, "τότε νομίζεις ότι πρόκειται να δημοσιευθεί ευρέως."
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι απεικονίζοντας την αιματοχυσία και τα τραύματα ενός πολέμου επανειλημμένα και με εντυπωσιακό τρόπο μπορεί να "παγώσει" την συναισθηματική μας κατανόηση. Αλλά με το να μην δείχνεις ποτέ αυτές τις εικόνες εγγυάσαι ότι μια τέτοια αντίληψη δεν θα αναπτυχθεί ποτέ.
"Προσπαθήστε να φανταστείτε, έστω και μόνο για μια στιγμή, πως θα ήταν ο πνευματικός, πολιτικός και ηθικός σας κόσμος αν δεν είχατε δει ποτέ μια φωτογραφία” γράφει η συγγραφέας Σούζι Λίνφιλντ στο The Cruel Radiance, το βιβλίο της για τη φωτογραφία και την πολιτική βία. Φωτογραφίες, όπως αυτές του Jarecke δεν δείχνουν μόνο ότι οι βόμβες πέφτουν πάνω σε πραγματικούς ανθρώπους αλλά μπορούν επίσης να κάνουν το κοινό να αισθάνονται υπόλογοι γι’ αυτόο. Όπως έγραψε ο Ντέιβιντ Κάρρ στην εφημερίδα The New York Times το 2003, το πολεμικό φωτορεπορτάζ έχει "την ικανότητα όχι μόνο να προσβάλει τον θεατή, αλλά και να τον/την ενοχοποιεί”.
Ως ένας θυμωμένος 28χρόνος ο Jarecke έγραψε στο American Photo το 1991: “Αν είμαστε τόσο μεγάλοι ώστε να μπορούμε να διεξάγουμε ένα πόλεμο, τότε θα πρέπει να είμαστε και αρκετά μεγάλοι για να δούμε αυτόν τον πόλεμο”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου