Από την πρώτη στιγμή που ιδρύθηκε το νέο ελληνικό κράτος, τα πολιτικά συμφέροντα, οι ιδεολογικές βεντέτες και ο διχασμός ήταν εκεί: Από τον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας, τον Ιωάννη Καποδίστρια και την δολοφονία του στο Ναύπλιο μέχρι το άφθονο αίμα στους δρόμους της Θεσσαλονίκης από τα σώματα βασιλέων και βουλευτών, συγκεντρώνουμε επτά εκ των σκοτεινότερων και πιο πολύκροτων υποθέσεων πολιτικής δολοφονίας που γνώρισε το εγχώριο σκηνικό.
του Γιώργου Κόκουβα
Ιωάννης Καποδίστριας (1831)
Το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου, ο πρώτος κυβερνήτης του νεοσύστατου κράτους της Ελλάδας βγαίνει από τον ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, στην καρδιά της τότε πρωτεύουσας της χώρας, του Ναυπλίου. Εκεί είναι που τον περιμένουν με τα άρματά τους ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης, γιος και αδελφός του περίφημου Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, αντιπροσώπου της «παλιάς τάξης πραγμάτων», που δεν έβλεπαν με καλό μάτι τις μεταρρυθμίσεις του Καποδίστρια. Δύο αιώνες μετά, ο φάκελος της δολοφονίας παραμένει ακόμη απόρρητος στις βρετανικές αρχές, κάτι που δεν καθιστά απίθανη την εμπλοκή των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής στα γεγονότα. Μάλιστα, πηγές αναφέρουν πως οι δολοφόνοι, λίγο πριν πεθάνουν, κατέδειξαν την συμμετοχή της γαλλικής πρεσβείας στην συνωμοσία του φόνου, ο οποίος σε άλλα μέρη της Ελλάδας χαιρετήθηκε με πανηγυρισμούς και σε άλλα με θρήνους.
Θεόδωρος Δηλιγιάννης (1905)
Το απόγευμα της 31ης Μαΐου του 1905, ένας μελαψός τύπος καραδοκεί έξω από την Παλιά Βουλή της οδού Σταδίου. Από το κτίριο βγαίνει ο τότε πρωθυπουργός Θόδωρος Δηλιγιάννης, και κατευθύνεται προς την άμαξά του. Ο άγνωστος τύπος σπεύδει να του ανοίξει την πόρτα. Πριν όμως ο Δηλιγιάννης μπει στο όχημα, εκείνος τον μαχαιρώνει στην κοιλιά. Αυτό ήταν το τέλος του ανθρώπου που εναλλασσόταν επί 20 χρόνια με τον Χαρίλαο Τρικούπη στην κυβέρνηση και κατά πολλούς ευθυνόταν για τα οικονομικά της χώρας, που οδήγησαν στην πτώχευση του 1893. Όσο για τον «πολιτικό» λόγο που οδήγησε στην δολοφονία του; Ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης ήταν ορκισμένος εχθρός της χαρτοπαιξίας, που αποτελούσε μάστιγα της εποχής, και ο δράστης, με το όνομα Αντώνης Γερακάρης, εργαζόταν σε χαρτοπαικτική λέσχη, η οποία έκλεισε με πρωθυπουργική εντολή. Ο δράστης αποκεφαλίστηκε στο Παλαμήδι του Ναυπλίου. Βέβαια, υπάρχει και άλλη μία ερμηνεία για την δολοφονία, ότι έγινε εξαιτίας της άρνησης του Δηλιγιάννη να επιλύσει το Κρητικό ζήτημα, την ένωσή δηλαδή του νησιού με την Ελλάδα.
Βασιλιάς Γεώργιος Α’ (1913)
Επί μισό αιώνα «άντεξε» ο πρώτος του βασιλικού οίκου των Γλύξμπουργκ στον θρόνο, από τα μισά του 18ου αιώνα ως και το 1913, οπότε και τον βρήκαν εξ επαφής οι σφαίρες του Αλέξανδρου Σχινά. Ο Γεώργιος βρισκόταν στην Θεσσαλονίκη - που μόλις είχε καταληφθεί από τον ελληνικό στρατό- στην αποβάθρα του Λευκού Πύργου, όπου επρόκειτο να συναντήσει τον γερμανό ναύαρχο Γκόπφεν. Τότε, ο δράστης τον πλησίασε και αφού τον πυροβόλησε, αφοπλίστηκε από τον υπασπιστή του βασιλιά. Ο τελευταίος ξεψύχησε στο Παπάφειο Ίδρυμα, ενώ ο Σχινάς και μαζί τα ακριβή αίτια του φόνου, παρέμειναν ένα μεγάλο ερωτηματικό: Ο δράστης πήδηξε από το παράθυρο του αστυνομικού τμήματος και αυτοκτόνησε, ενώ τα έγγραφα της ανάκρισής του κάηκαν μυστηριωδώς κατά την μεταφορά τους στην Αθήνα. Οι εικασίες κάνουν λόγο για δολοφονία γερμανικών συμφερόντων που ήθελαν να επισπεύσουν την ενθρόνιση του διαδόχου Κωνσταντίνου, μεγάλου αντιπάλου του βενιζελισμού.
Χρήστος Λαδάς (1948)
Εκλεγμένος στη Βουλή στο πλευρό του Βενιζέλου και αργότερα του Παναγούλη, ο Χρήστος Λαδάς τελούσε χρέη υπουργού Δικαιοσύνης, όταν δολοφονήθηκε το 1948. Ο πολιτικός άνδρας είχε περίεργη ιστορία στην «πλάτη» του, αφού ενώ στην δίκη του ΚΚΕ για εσχάτη προδοσία το 1926 αποτέλεσε συνήγορο υπεράσπισης, ως υπουργός υπέγραψε την εκτέλεση πολλών κομουνιστών και καταδίκασε τους αντιφρονούντες σε στέρηση ιθαγένειας. Την Πρωτομαγιά του 1948, που τύγχανε να συμπίπτει με το Μεγάλο Σάββατο, ο υπουργός Λαδάς βρέθηκε στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Καρύτση στην ομώνυμη αθηναϊκή πλατεία. Όταν εξήλθε από τον ναό και μπήκε στο αυτοκίνητό του, πλησίασε ένας νεαρός άνδρας με στολή σμηνία και έριξε μέσα στο όχημα μια χειροβομβίδα, η οποία στάθηκε και αιτία θανάτου για τον Λαδά. Ο δράστης συνελήφθη, και σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής εξακριβώθηκε πως ήταν «παλιός κομμουνιστής», ο Ευστάθιος Μουτσογιάννης. Αυτός καθώς και άλλοι οκτώ συλληφθέντες για την ίδια απόπειρα καταδικάστηκαν σε θάνατο, αλλά δεν εκτελέστηκαν ποτέ, γιατί «μετανόησαν». Και οι εννέα αποτελούσαν «εκτελεστικά όργανα» της ΟΠΛΑ (Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών» που αντιτίθετο στην «μοναρχο-φασιστική κυβέρνηση».
Γρηγόρης Λαμπράκης (1963)
«Ρώσσος, Ούγγρος και Βρεταννός νευροχειρουργοί αναμένονται την πρωΐαν σήμερον εις Θεσσαλονίκην διά να βοηθήσουν τον χαροπαλαίοντα Λαμπράκην», έγραφε στο πρωτοσέλιδό της η εφημερίδα Μακεδονία την 23η Μαΐου του ’63. Φυσικά, ο Γρηγόρης Λαμπράκης δεν κατάφερε να σωθεί, αποτελώντας μία από τις μαύρες σελίδες στο πολιτικό σκηνικό της χώρας και κύρια αιτία πτώσης της κυβέρνησης Καραμανλή. Ο βουλευτής της ΕΔΑ βρισκόταν εκείνη την ημέρα σε συγκέντρωση για την ειρήνη και τον πυρηνικό αφοπλισμό στη Θεσσαλονίκη, όπου και δέχθηκε επίθεση από παρακρατικούς με την ανοχή της αστυνομίας. Τα μοιραία χτυπήματα δόθηκαν στην διασταύρωση των οδών Ερμού και Βενιζέλου, από δύο άντρες που επέβαιναν σε τρίκυκλο, οι οποίοι και συνελήφθησαν αρκετή ώρα αργότερα. Αυτόπτες μάρτυρες στο νοσοκομείο όπου μεταφέρθηκε ο Λαμπράκης έκαναν λόγο για οργανωμένη δολοφονία, αφού αφέθηκε σε κωματώδη κατάσταση, χωρίς καν ορό. Οι αποκαλύψεις για την άμεση εμπλοκή της αστυνομίας στις παρακρατικές δράσεις οδήγησε σε λαϊκή κατακραυγή, σε μια μαζικότατη κηδεία και σε μια πολύκροτη δίκη, που οδήγησε σε καταδίκη με ανώτερη ποινά τα 11 χρόνια για τον οδηγό του τρίκυκλου – οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν απλώς για διατάραξη κοινής ειρήνης. Ανακριτής στην υπόθεση ήταν ο μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης. Τα γεγονότα στάθηκαν έμπνευση για μία από τις σπουδαιότερες πολιτικές ταινίες όλων των εποχών, το Ζήτα του Κώστα Γαβρά, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού.
Γιώργος Τσαρουχάς (1968)
Αντιστασιακός και επίσης βουλευτής της ΕΔΑ, ο Γιώργος Τσαρουχάς βρέθηκε την ίδια νύχτα στο ίδιο μέρος όπου δολοφονήθηκε ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Μάλιστα, δέχθηκε εξίσου σφοδρή επίθεση με ρόπαλο, που τον τραυμάτισε βαριά αλλά δεν του στέρησε τη ζωή. Αυτά που του την στέρησαν τελικά ήταν τα βασανιστήρια που υπέστη από την Χούντα των Συνταγματαρχών πέντε χρόνια αργότερα. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση επί Χούντας, «στις 10 Μαΐου του 1968 ο κομμουνιστής Γιώργος Τσαρουχάς συνελήφθη ενώ πήγαινε από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα και πέθανε από καρδιακή προσβολή». Αρκετά χρόνια αργότερα όμως, και αφού η Χούντα είχε πέσει, ένας ανακριτής ανακάλυψε φιλμ με εικόνες του βασανισμένου σώματος του Τσαρουχά, με σημάδια από μαστίγωμα και πρησμένα άκρα. Μάλιστα, προέκυψε πως όταν είχε συλληφθεί από τους Συνταγματάρχες, ο Τσαρουχάς έφερε σημείωμα από κομματική οργάνωση του ΚΚΕ, το οποίο πρόλαβε να καταπιεί. Το σημείωμα βρέθηκε στην νεκροψία και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Θεσσαλονίκη το 1979. Οι αξιωματικοί της αστυνομίας που τον είχαν δολοφονήσει, παρασημοφορημένοι μάλιστα από τους δικτάτορες, καταδικάστηκαν τελικά σε μικρές ποινές φυλάκισης.
Γιάννης Ζέβγος (1947)
Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιάννης Ταλαγάνης, ενώ το Ζέβγος (ή Ζεύγος) έμεινε ως ψευδώνυμο από την εποχή που με την σύζυγό του υπέγραφαν κομματικά άρθρα στον κομμουνιστικό τύπο ως «ζεύγος-ζέβγος». Ενταγμένος στην αριστερά από πολύ μικρός, ο Ζεβγος γνώρισε φυλακή και εξορία κατά την δικτατορία του Μεταξά αλλά και της Κατοχής. Διετέλεσε υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση Παπανδρέου που θα ερχόταν στην εξουσία μετά την απελευθέρωση, αλλά ο ίδιος στάθηκε ένας από τους «ακραίους» που τάχθηκαν υπέρ του αγώνα στα Δεκεμβριανά. Τελικά δολοφονήθηκε στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, καθώς επέστρεφε στο ξενοδοχείο του, στις 20 Μαρτίου του 1947, υπόθεση που χρειάστηκε πολλά χρόνια και μαρτυρίες για να εξιχνιαστεί. Ο συλληφθείς δράστης υποστήριξε πως το έκανε επειδή οι κομμουνιστές εξώθησαν την γυναίκα του στην πορνεία, κάτι που εκείνη αρνήθηκε. Αρκετά χρόνια αργότερα, όντας τρόφιμος του ψυχιατρείου της Λέρου, δήλωσε πως δούλευε για την ελληνική και συμμαχική αντικατασκοπία όταν πυροβολούσε τον Ζέβγο εξ επαφής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου