Πώς η υπεραλίευση απειλεί με εξαφάνιση τα κοχύλια στις Μπαχάμες, αλλά και να καταστρέψει τις ζωές των ψαράδων

Η Tereha Davis, της οποίας η οικογένεια ψαρεύει κοχύλια από τα νερά γύρω από τις Μπαχάμες για πέντε γενιές, θυμάται όταν μπορούσε να περπατήσει στο νερό από την παραλία και να μαζέψει τα θαλάσσια σαλιγκάρια από τον πυθμένα της θάλασσας.
 Αλλά τα τελευταία χρόνια, η 49χρονη Davis και οι ψαράδες κοχυλιών σαν κι αυτήν έπρεπε να πηγαίνουν όλο και πιο μακριά από την ακτή - μερικές φορές μέχρι και 48 χιλιόμετρα - για να βρουν τα μαλάκια που οι κάτοικοι των Μπαχάμες τρώνε τηγανητά, βραστά, καπνιστά και ωμά και αποτελούν πυλώνα της οικονομίας και της τουριστικής βιομηχανίας του νησιωτικού έθνους.

Επιστήμονες, περιβαλλοντολόγοι και κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου ότι ο πληθυσμός των κοχυλιών εξασθενεί λόγω της υπεραλίευσης και ότι ένα τρόφιμο που αποτελεί κεντρικό στοιχείο της διατροφής και της ταυτότητας των κατοίκων στις Μπαχάμες θα μπορούσε να πάψει να είναι εμπορικά βιώσιμο σε μόλις έξι χρόνια.

«Όταν ήμουν παιδί, δεν χρειαζόταν ποτέ να πάμε τόσο μακριά για να βρούμε κοχύλια», δήλωσε η Davis, μιλώντας σε μια αγορά του Φρίπορτ όπου πουλούσε τα αλιεύματά της. «Χωρίς κοχύλια, τι υποτίθεται ότι θα κάνουμε;»

Η πιθανή εξαφάνιση των κοχυλιών αντανακλά την απειλή που αποτελεί η υπεραλίευση σε όλο τον κόσμο για τα παραδοσιακά τρόφιμα. Τέτοιες απώλειες είναι από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο η υπεραλίευση έχει αλλάξει τη ζωή των ανθρώπων - πώς εργάζονται, τι τρώνε, πώς αυτοπροσδιορίζονται.

Οι προκλήσεις της υπεραλίευσης που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι των Μπαχάμες αντικατοπτρίζονται σε μέρη τόσο διαφορετικά όσο η Σενεγάλη, όπου η υπεραλίευση έχει αφαιρέσει τη λευκή σφυρίδα, που αποτελούσε επί μακρόν τη βάση για το εθνικό πιάτο thieboudienne, και οι Φιλιππίνες, όπου έχει εξαντλήσει μικρά ψάρια όπως οι σαρδέλες που χρησιμοποιούνται στο kinilaw, ένα ωμό πιάτο παρόμοιο με το σεβίτσε.

Η υπεραλίευση δεν αποτελεί πλέον μια θεωρητική απειλή, αλλά έχει εξαφανίσει τα άλλοτε άφθονα είδη και έχει αφαιρέσει για πάντα από το τραπέζι αγαπημένα πιάτα, εκτιμά το Associated Press. Και το πρόβλημα επιδεινώνεται - ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών έχει δηλώσει ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των παγκόσμιων ιχθυαποθεμάτων υπεραλιεύεται και ο ρυθμός της μη βιώσιμης αλιείας αυξάνεται.

Κυβερνητικές οργανώσεις και ομάδες υπεράσπισης εργάζονται για να σταματήσουν την παράνομη, αδήλωτη και άναρχη αλιεία που έχει επιταχύνει την απώλεια ειδών. Κατηγορούν τη λαθροθηρία, τους κακούς κανονισμούς και την έλλειψη επιβολής των υφιστάμενων νόμων. Ρυθμιστικές αρχές, όπως η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας στις ΗΠΑ, έχουν δηλώσει ότι η μείωση της παράνομης αλιείας είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή της απώλειας αγαπημένων επιλογών διατροφής.

Η απώλεια τέτοιων τροφών θέτει σε κίνδυνο τη διαθεσιμότητα πρωτεϊνών και σιδήρου στη διατροφή των ανθρώπων στις φτωχές χώρες και μεταβάλλει την πορεία του πολιτισμού σε πλούσια και φτωχά έθνη, δήλωσε ο Richard Wilk, ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, ο οποίος έχει μελετήσει τις διατροφικές κουλτούρες. Τα έθνη που δεν ελέγχουν την υπεραλίευση κινδυνεύουν να επαναλάβουν τα λάθη χωρών όπως η Ιαπωνία, όπου η αλιεία ρέγγας κατέρρευσε στα μέσα του 20ού αιώνα, με αποτέλεσμα να χαθούν θέσεις εργασίας, να μειωθεί η πρόσβαση σε μια παραδοσιακή τροφή και να μείνει η χώρα εξαρτημένη από τις ξένες προμήθειες, είπε.

Λίγες χώρες είναι τόσο συνώνυμες με ένα θαλασσινό τρόφιμο όσο οι Μπαχάμες με το κοχύλι. Το βασιλικό κοχύλι, το βασικό είδος τροφής, είναι ένα θαλάσσιο σαλιγκάρι που φτάνει μέχρι και ένα μέτρο σε μήκος και μπορεί να ζήσει για 30 χρόνια. Τα κελύφη είναι κωνικά με πολλαπλά προεξέχοντα αγκάθια, και όλα τα μέρη εκτός από το κέλυφος είναι βρώσιμα, με γεύση που μερικές φορές συγκρίνεται τόσο με τα μύδια όσο και με τον σολομό.

Το οστρακοειδές εμφανίζεται σε περίοπτη θέση στην κορυφή του εθνικού θυρεού και το κοχύλι είναι ευρέως αναγνωρισμένο ως εθνικό πιάτο.

Ενώ τα κοχύλια μπορεί να είναι ακριβά στις ΗΠΑ και αλλού, είναι τόσο διαδεδομένα στις Μπαχάμες που δεν είναι δύσκολο να βρείτε ένα χορταστικό γεύμα με κοχύλια για λιγότερο από 10 δολάρια. Αυτό είναι λιγότερο από την τιμή πολλών κρεάτων στο νησί, και τα κοχύλια βρίσκονται επίσης προς πώληση στα περισσότερα παντοπωλεία για κατανάλωση στο σπίτι. Στις αγροτικές περιοχές στις Μπαχάμες, σχεδόν τα δύο πέμπτα του πληθυσμού τρώνε κοχύλια εβδομαδιαίως, σύμφωνα με μια μελέτη του 2021.

Η χώρα των περίπου 400.000 κατοίκων φιλοξενεί 9.000 ψαράδες κοχυλιών, δηλαδή το 2% του πληθυσμού, και ο αριθμός αυτός φαίνεται να διατηρείται σταθερός ακόμη και όταν τα κογχύλια μειώνονται, σύμφωνα με μια μελέτη στο περιοδικό Fisheries Management and Ecology. Το ίδιο το κρέας του κοχύλιου αξίζει εκατομμύρια ετησίως στις αποβάθρες, και είναι επίσης ένας βασικός μοχλός του τουρισμού στα νησιά, εκτός του ότι αποτελεί σημαντικό εξαγωγικό προϊόν προς τις ΗΠΑ και πολλές άλλες χώρες όπου το κοχύλι είναι λιχουδιά.