Τα άρθρα και τα δελτία ειδήσεων από το 2018-2019 αναφέρονταν στον 26χρονο -σήμερα- Λεωνίδα ως ο «μητροκτόνος της Κεφαλονιάς». Ο 22χρονος, τότε, Λεωνίδας σε κατάσταση μέθης πυροβόλησε τη μητέρα του, η οποία κατέληξε 17 ημέρες αργότερα.
Ο Λεωνίδας καταδικάστηκε πρωτόδικα σε 18 χρόνια φυλάκιση για ανθρωποκτονία και απόπειρα ανθρωποκτονίας ενός φοιτητή που διέμενε σε ενοικιαζόμενο δωμάτιο, στο σπίτι της οικογένειας. Ο Λεωνίδας αλλά και ο πατέρας του που ήταν μπροστά στο περιστατικό ισχυρίζονται ότι επρόκειτο για ατύχημα, ενώ στη δίκη κατέθεσαν υπέρ του τα αδέρφια της μητέρας του.
«Πέρασα 14 μήνες προφυλακισμένος, έγινε το δικαστήριο και μετά κατάλαβα τι είχε γίνει. Μπορεί να ακουστεί περίεργο αυτό που θα πω, αλλά για μένα τελικά ήταν καλύτερα που μετά το δικαστήριο ξαναγύρισα στη φυλακή. Αυτό δεν πάει να πει ότι δεν ήθελα να βγω έξω. Όμως επειδή μπήκα φυλακή, συνειδητοποίησα πραγματικά τι είχε συμβεί. Αισθάνθηκα πιο ώριμος.
»Κατάλαβα τι πάει να πει φυλακή. Σταθεροποίησα τη σκέψη μου για διάφορα θέματα. Αν είχα βγει το 2019, δεν θα ήθελα με τίποτα να γυρίσω στην Κεφαλονιά, δεν θα το σκεφτόμουν για κανένα λόγο. Τώρα και την πρώτη μέρα που θα βγω από τη φυλακή, έχω τη δύναμη να πάω. Άρα καταλαβαίνεις πόσο έχω αλλάξει, τι διαδρομή έχω κάνει».
Συναντάω τον Λεωνίδα στις φυλακές Ναυπλίου. Εκ πρώτης όψεως, το κτίριο -εξωτερικά τουλάχιστον- δεν θυμίζει φυλακή, αλλά περισσότερο κάποιου είδους δημόσια υπηρεσία. Τα συρματοπλέγματα, φυσικά, είναι εκεί για να υπενθυμίζουν την πραγματικότητα. Όσοι είναι από τη μέσα πλευρά δεν χρειάζονται κανενός είδους υπενθύμιση. Ο 26χρονος έχει ήδη εκτίσει στο Ναύπλιο σχεδόν πέντε χρόνια από τη βαριά ποινή που του έχει επιβληθεί και περιμένει να οδηγηθεί στο Εφετείο, το οποίο ήδη έχει πάρει δύο αναβολές.
«Αν κάποιος με προσβάλει, δεν θα ασχοληθώ. Ξέρω ότι την μπουνιά που θα ρίξεις, τη ρίχνεις πάνω σου. Αυτό το έμαθα στη φυλακή».
«Εδώ μέσα μαθαίνεις πολύ καλά τον εαυτό σου, ωριμάζεις γρήγορα. Όμως, ξέρεις τι γίνεται; Ο κάθε άνθρωπος θα παραμείνει και μέσα στη φυλακή αυτός που ήταν έξω, εκτός αν το πάρει απόφαση να αλλάξει. Μόνο άμα θέλεις εσύ, αλλάζεις. Είναι μια διαδικασία που την περνάς μόνος σου. Παλιότερα ήμουν πάρα πολύ νευρικός, τώρα δεν είμαι πια. Πλέον, όταν γίνεται κάτι, αισθάνομαι σαν να πατάω παύση - πώς βλέπεις ένα έργο και πριν πέσει το ξύλο, μπορείς να το σταματήσεις; Τώρα μπορώ να το κάνω αυτό.
»Πατάω παύση και από εκείνο το σημείο και μετά, δεν είμαι μέρος όλου αυτού που γίνεται. Αν κάποιος με προσβάλει, πλέον δεν θα ασχοληθώ, γιατί ξέρω ότι τη μπουνιά που θα ρίξεις, στην πραγματικότητα, τη ρίχνεις πάνω σου. Αυτό το έμαθα στη φυλακή, μακάρι να το είχα μάθει έξω. Το κατάλαβα μόνος μου, γιατί κοίταζα τον εαυτό μου και τα λάθη μου, δεν μου το δίδαξε κανείς.
»Στη φυλακή έμαθα να κάνω υπομονή. Κάθε φορά που κάτι δεν πάει καλά, το αντιμετωπίζω πιο ήρεμα, όχι με νεύρα όπως παλιά. Εγώ μιλάω εκ του ασφαλούς, γιατί η οικογένειά μου είναι καλά έξω και οικονομικά μπορεί να με στηρίξει. Είμαι από τους τυχερούς. Για κάποιον άλλο κρατούμενο μπορεί τα πράγματα να είναι πολύ διαφορετικά.
»Προσπαθώ να μην στενοχωριέμαι τόσο πολύ, να μην αφήνω πράγματα που συμβαίνουν στη φυλακή να με επηρεάζουν, γιατί αν με ρίξουν και αυτά, δύσκολα θα τα βγάλω πέρα. Από τη μία, είναι αλήθεια αυτό που λένε ότι η φυλακή σού δίνει χρόνο να σκεφτείς. Απ’ την άλλη, έχει πολύ θόρυβο. Απλά εδώ μαθαίνεις να βγάζεις τον θόρυβο και να απομονώνεσαι, ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω σου.
»Έξω, πολλές φορές, δεν μπορείς πραγματικά να σκεφτείς. Στη φυλακή μπορεί να ακούς τις ντουντούκες, άλλους να μιλάνε μεταξύ τους ή στο τηλέφωνο, καυγάδες, πόρτες να ανοιγοκλείνουν κι όμως υπάρχουν στιγμές που είναι σαν να είσαι εκτός φυλακής. Γίνονται όλα αυτά γύρω σου και είναι σαν να μην ακούς τίποτα, γιατί έχεις ξεφύγει με τη σκέψη σου και τότε είναι που έχεις χρόνο να σκεφτείς πραγματικά».
«Έχω δει ανθρώπους να πεθαίνουν στη φυλακή. Έχω ξεκρεμάσει κρεμασμένο»
Ο Λεωνίδας είναι από τους εργαζόμενους κρατούμενους. Δουλεύει στο ιατρείο της φυλακής και πολλοί άνθρωποι φαίνεται να βασίζονται πάνω του. Σιγά-σιγά έμαθε τι πρέπει να κάνει, δίπλα στους γιατρούς και τη νοσοκόμα. Τώρα, όταν σχολάει η γιατρός και η νοσοκόμα, έχει εκείνος βάρδια, μόνος του, όπως λέει. Στο ιατρείο της φυλακής, όλα αυτά τα χρόνια, έχει βρεθεί αντιμέτωπος με κάθε περιστατικό που μπορεί να φανταστεί κανείς:
«Έχω ξεκρεμάσει κρεμασμένο, έχω πάει σε κελί κι έχω δει απ’ έξω αίματα, πριν ανοίξω την πόρτα και δεν ήξερα τι με περίμενε. Φοβόμουν τι θα δω. Ο άλλος είχε πάρει ένα αιχμηρό αντικείμενο, είχε κόψει το πόδι του κι ήταν λιπόθυμος πίσω από την πόρτα. Μέσα σε ό,τι δυσκολία έχεις ζήσει στη ζωή σου -και παλιότερα και ό,τι έχει να κάνει με τον λόγο που μπήκες φυλακή– πρέπει να αντιμετωπίζεις και ό,τι συμβαίνει εδώ μέσα. Αυτά που ζούμε στη φυλακή δεν τα βλέπουμε σε ταινία και εντάξει δεν τρέχει τίποτα. Είναι η πραγματικότητα, συμβαίνει μπροστά σου», σημειώνει ο Λεωνίδας, καθώς συνεχίζει να περιγράφει περιστατικά που οι περισσότεροι όντως έχουμε δει μόνο σε ταινία:
«Έχουμε προλάβει άνθρωπο που κρεμάστηκε και τα καταφέραμε και κόψαμε το σκοινί, αμέσως. Ο συγκεκριμένος το έλεγε συχνά ότι θα το κάνει και τελικά το έκανε πράξη. Πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, τρέχουν και ο φύλακας και όλοι οι υπάλληλοι. Αν τον προλάβουμε τον άνθρωπο, θα τον προλάβουμε στο παρά πέντε. Του κάνεις κάρπα, αλλά οι πιθανότητες είναι πολύ μικρές. Εκείνη τη στιγμή, δεν σκέφτεσαι, απλώς κάνεις ό,τι χρειάζεται. Το μόνο που σε νοιάζει είναι πώς θα σώσεις τον άλλον και πολλές φορές ρισκάρεις και τον εαυτό σου. Μετά, έρχεται το σοκ, όταν σκέφτεσαι τι είδες και τι έγινε. Πάντα, μετά τους στέλνουμε στο νοσοκομείο».
»Αυτός που πραγματικά θέλει να βάλει τέρμα στη ζωή του, δεν θα σε έχει προειδοποιήσει. Θα τον δεις στην καθημερινότητά του μια χαρά. Είχαμε κι εδώ τέτοια περιστατικά. Καθάρισε το κελί του, πέταξε τα σκουπίδια, έκανε τις δουλειές του, είπε “καλημέρα’’ σε όλους, φαινόταν νορμάλ, δεν έβλεπες ότι είχε κάτι. Όταν έκλεισε η πόρτα της φυλακής κρεμάστηκε. Δεν τον προλάβαμε. Ήμουν ακριβώς στο δίπλα κελί, σε καραντίνα, λόγω κορονοϊού.
»Έχω δει ανθρώπους να πεθαίνουν μέσα στη φυλακή. Άλλοι μεταφέρονται στο νοσοκομείο και μπορεί να καταλήξουν εκεί. Είχαμε ένα κρατούμενο που συνέχεια κατάπινε διάφορα αντικείμενα, αναπτήρες, μπαταρίες, σίδερα - ό,τι μπορείς να φανταστείς. Του είχαν πει οι γιατροί ότι δεν μπορεί να γίνει άλλο χειρουργείο στο στομάχι του και τον προειδοποίησαν ότι αν το ξανακάνει, θα πεθάνει. Δυστυχώς, το ξαναέκανε και πέθανε. Ήταν και οροθετικός, οπότε ο οργανισμός του ήταν εξασθενημένος.
»Ο συγκεκριμένος ερχόταν συνεχώς στο ιατρείο. Ειδικά τα απογεύματα που είμαι εγώ, αρκετοί έρχονται για κουβέντα, για ‘‘ψυχοθεραπεία’’. Και είναι κάτι που το καταλαβαίνω και μου αρέσει. Πάντα τους λέω πως ό,τι και να χρειαστούν, οποιαδήποτε ώρα, από το να τους μετρήσω την πίεση, μέχρι να κουβεντιάσουμε, να με ζητήσουν. Δεν πρέπει να κάνουν κακό στον εαυτό τους».
Ο 26χρονος προσπαθεί απέναντι σε αυτά τα ακραία και τραγικά γεγονότα να κρατάει μια απόσταση ψυχικά, για να καταφέρνει να κοιμάται τα βράδια. Θυμάται το άγχος του τις πρώτες φορές που τον ξυπνούσαν μέσα στη νύχτα για να κάνει κάτι αρκετά απλό, όπως το να πάρει την πίεση ενός κρατούμενου. «Δεν αντιμετωπίζεις ένα αντικείμενο που έσπασε, έχεις να κάνεις με ανθρώπους, με την υγεία τους και τη ζωή τους. Επίσης, δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ότι σου λένε πάντα την αλήθεια».
Ο Λεωνίδας, πολύ νευρικός και παρορμητικός ο ίδιος παλιότερα, τώρα είναι από εκείνους που χωρίζουν τους συγκρατούμενούς τους, όταν τα πράγματα ξεφεύγουν. Όπως μου λέει, οι περισσότεροι τον σέβονται γιατί γνωρίζουν την ιστορία του.
«Στους καβγάδες που γίνονται στη φυλακή, ρισκάρεις τον εαυτό σου. Όταν ο άλλος έχει θυμό και εσύ προσπαθείς να τον πάρεις από τον καβγά, επειδή έχει τραυματιστεί, δεν ξέρει ποιος είσαι και τι θέλεις. Μπορεί να σε δει σαν εχθρό του, να μην αντιληφθεί ότι είσαι εκεί για να τον βοηθήσεις. Επίσης, κάποιος που είναι ψυχικά ασθενής μπορεί να σε χτυπήσει. Μερικοί παίρνουν το ξυραφάκι και κόβονται και δεν το αφήνουν, συνεχίζουν να το κρατάνε στο χέρι. Όταν τους μεταφέρεις εσύ στο ιατρείο, πάνω στα νεύρα τους μπορεί να σε κόψουν. Βέβαια, αντιλαμβάνονται το “κρατούμενος προς κρατούμενο’’ και ξέρουν ότι εγώ πάω πάντα για καλό, για βοήθεια. Όμως, έχεις τον νου σου σε τέτοια περιστατικά».
«Το φταίξιμο είναι δικό μου, δεν μου φταίει κανένας άλλος»
Ο Λεωνίδας, όσο δύσκολο και να είναι αυτό που περιγράφει, μιλάει ήρεμα. Ο τόνος του δεν έχει εξάρσεις. Μοιάζει λες και μετά από τα χρόνια που έχει ζήσει μέσα στη φυλακή, έχει αποδεχτεί την τροπή που έχει πάρει η ζωή του. Τη σκηνή του περιστατικού, όπως το ονομάζει, που στοίχισε τη ζωή στη μητέρα του, την έχει περάσει από δισεκατομμύρια φίλτρα, εξηγεί.
Προσπαθεί να καταλάβει πώς έφτασαν τα πράγματα σ’ εκείνο το σημείο, γιατί ήπιε, γιατί συνέβη κάθε μικρό γεγονός που οδήγησε στο επόμενο. Η σκέψη του πέρασε από πολλά στάδια, έριξε ευθύνες σε άλλους και μετά ανέλαβε την ευθύνη των πράξεών του.
«Έχω καταλάβει ότι είσαι δειλός, όταν κατηγορείς κάποιον άλλο. Πλέον ξέρω ότι εγώ φταίω, γιατί εγώ πήγα και ήπια αλκοόλ, δεν μου έδωσε κανείς με το ζόρι. Από εκεί και πέρα αυτό που έγινε, ναι μεν ήταν ατύχημα, αλλά εγώ έφταιγα. Το φταίξιμο είναι δικό μου, δεν μου φταίει κανένας άλλος. Γι’ αυτό και αποδέχομαι το γεγονός ότι είμαι στη φυλακή, την αναβολή του Εφετείου μου - όχι ότι τη θεωρώ δίκαιη, αλλά τη δέχομαι. Σκέφτομαι ότι αυτή είναι η τιμωρία μου για το λάθος που έχω κάνει.
»Προσπαθώ να μη θυμάμαι τίποτα από εκείνη τη μέρα. Θυμάμαι πριν από αυτό το περιστατικό τις καλές στιγμές και μετά απ’ αυτό, κάποια καλά πράγματα που έχουν προκύψει στη ζωή μου, γιατί δεν έχει κανένα νόημα να σκέφτομαι το παρελθόν, δεν με βοηθάει σε κάτι. Πρέπει να μείνω εδώ και να μη μιλάω καθόλου. Σαν άνθρωπος, αυτοτιμωρούμαι γενικά. Μπορεί βέβαια αυτός ο τρόπος σκέψης να είναι και μια άμυνα, για να μη με πιάνει στενοχώρια που βρίσκομαι στη φυλακή».
Ο Λεωνίδας μού περιγράφει πώς μέσα στη φυλακή, κατάλαβε τι είναι σημαντικό και τι όχι στη ζωή και εκτίμησε με ουσιαστικό τρόπο όσα είχε, τώρα που δεν τα έχει πια: «Όταν ήμουν έξω, τα είχα όλα δεδομένα και δεν το σκεφτόμουν. Στη φυλακή, που αυτά που είχες στη ζωή σου, τα έχεις χάσει, καταλαβαίνεις τι είχες.
»Εδώ μέσα εκτιμάς τα πάντα, ακόμα και τα πιο απλά, μέχρι και το αναψυκτικό που έπινες έξω και στη φυλακή δεν το βρίσκεις. Πάνω απ’ όλα όμως, εκτιμάς τους ανθρώπους σου, που είναι το πιο σημαντικό απ’ όλα. Όταν είσαι έξω, νιώθεις ότι θα τους έχεις για πάντα και αυτό είναι μεγάλο λάθος. Ούτε μέσα σε μια ώρα, δεν ξέρεις τι θα συμβεί, δεν ξέρεις αν θα τους έχεις αύριο».
«Όταν μπεις φυλακή, αλλάζουν όλα. Τώρα πια ξέρω ότι πραγματικά δίπλα μου είναι πέντε άνθρωποι».
Ο 26χρονος γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα ότι σε δευτερόλεπτα μπορεί να γίνει κάτι που θα σου αλλάξει τη ζωή. «Πριν τη φυλακή, πολλά πράγματα μου φαίνονταν και μένα βουνό, δεν μπορούσα να κοιμηθώ το βράδυ. Τώρα, έχω καταλάβει ότι αυτά τα προβλήματα δεν είναι καθόλου σημαντικά. Το πιο σημαντικό είναι να μη χάνεις ευκαιρία να έρθεις σε επαφή με τους ανθρώπους που αγαπάς.
»Όταν μπεις φυλακή, αλλάζουν όλα. Τώρα πια ξέρω ότι πραγματικά δίπλα μου είναι πέντε άνθρωποι. Υπάρχουν άνθρωποι που νόμιζα ότι ήταν κοντά μου, αλλά δεν ήταν. Αν ήμουν αυτά τα πέντε χρόνια έξω, θα συνέχιζα να έχω πενήντα ανθρώπους στη ζωή μου, που στην πραγματικότητα δεν θα ήξερα ποιοι είναι. Είναι λογικό κάποιοι να απομακρύνθηκαν, όταν μπήκα στη φυλακή, δεν τους κρίνω. Όταν ήμουν πιο μικρός, στενοχωριόμουν. Τώρα μπαίνω στη θέση τους».
«Τη φασαρία του ενός δευτερολέπτου που λύνεται, θα την κουβαλάς μετά για όλη σου τη ζωή, ενώ μπορείς απλώς να γυρίσεις την πλάτη σου και να φύγεις».
Ο Λεωνίδας αναγνωρίζει ότι πριν συμβεί ό,τι συνέβη, ήταν νευρικός, δεν είχε «φρένα». Τώρα ξέρει ότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις, πρέπει απλώς να γυρίσεις την πλάτη σου και να φύγεις:
«Το μεγαλύτερο μάθημα που έχω πάρει στη φυλακή είναι πως οτιδήποτε και να προκύψει στη ζωή σου, δεν έχεις δικαίωμα να χτυπήσεις ή να προσβάλεις τον άλλον άνθρωπο. Δεν πρέπει να αισθανθείς ποτέ ότι έχεις το δικαίωμα να σηκώσεις το χέρι σου, γιατί δεν έχεις ιδέα τι μπορεί να συμβεί. Εδώ μπορεί να γίνει κάποια φασαρία και να πρέπει να χωρίσω κάποιους. Εμένα θα με σεβαστούν, γιατί γνωρίζουν όλοι τι έχω περάσει στη ζωή μου, ξέρουν τον λόγο που είμαι μέσα.
»Αν χτυπήσεις τον άλλο πάνω στα νεύρα σου κι εκείνος πέσει πάνω σε ένα σίδερο και σπάσει το κεφάλι του, τι θα πεις μετά, ότι είχες δίκιο; Πού το βρήκες το δίκιο, τη στιγμή που μπορεί εκείνος να μη ζει; Από μένα το καταλαβαίνουν όλοι, επειδή έχω ζήσει παρόμοιο περιστατικό. Αυτή τη φασαρία του ενός δευτερολέπτου που λύνεται, θα την κουβαλάς μετά για όλη σου τη ζωή, ενώ μπορείς απλώς να γυρίσεις την πλάτη σου και να φύγεις. Και μετά, θα έρθει κι εκείνος να σου ζητήσει μια συγγνώμη και θα τα βρείτε. Όταν ήμουν έξω, προσπαθούσα να παίρνω απόσταση και να μην εμπλέκομαι σε καταστάσεις, αλλά δυσκολευόμουν, δεν είχα ‘‘φρένα’’. Τώρα, έχω καταλάβει.
»Αν δεν συνέβαινε αυτό το τραγικό περιστατικό, μπορεί κάποια πράγματα να μην τα μάθαινα ποτέ για τον εαυτό μου. Στην πορεία της ζωής μου, θα τα βρίσκω μπροστά μου όλα αυτά. Δεν χρειαζόταν όμως να μου συμβεί αυτό που συνέβη για να συνειδητοποιήσω πώς είναι τα πράγματα. Εγώ έπαθα και έμαθα και προσπαθώ να το δώσω και στους άλλους να το καταλάβουν, προτού γίνει το κακό. Και τους το λέω και με χιούμορ εδώ μέσα, ότι αν χτυπήσουν τον άλλο, εμένα θα τρέχουν μετά, να τον πηγαίνω στο ιατρείο. Τους κάνω να γελάσουν την ώρα του καβγά».
«Τη φυλακή τη συνηθίζεις γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς»
Μέσα στη φυλακή, οι κρατούμενοι βρίσκονται συνεχώς σε κατάσταση ετοιμότητας, για να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καταστάσεις που προκύπτουν συνεχώς. «Τη φυλακή τη συνηθίζεις γιατί δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς. Μέσα, έχω μάθει να διαβάζω πιο καλά τους ανθρώπους. Δεν πέφτω εύκολα έξω. Στη φυλακή έχεις πολύ έντονο το αίσθημα της επιβίωσης – δεν έχει καμία σχέση με έξω.
»Για να καταφέρεις να επιβιώσεις και να αντιμετωπίσεις καταστάσεις, πρέπει να δουλεύει σφαίρα ο εγκέφαλός σου, να αντιλαμβάνεσαι και να ενεργείς πιο γρήγορα, να μην τα παίρνεις τα πράγματα αψήφιστα. Στη φυλακή, έχω μάθει να σέβομαι περισσότερο τον άλλο και να είμαι πιο προσεκτικός».
Το καλοκαίρι του 2023 θα είναι η πρώτη φορά που ο Λεωνίδας θα δικαιούται να πάρει άδεια. Θα μου πει το ίδιο που έχω ακούσει και από άλλους κρατούμενους: «Δεν ξέρω αν θα την πάρω την άδεια. Από τη φυλακή, δεν μπορείς να βγεις για λίγο και να ξαναμπείς. Κάνεις κακό στον εαυτό σου, γιατί παθαίνεις σοκ. Αν τελικά, την πάρω την άδεια, ένα από τα πρώτα πράγματα που θα κάνω είναι να πάω στο νεκροταφείο στη μητέρα μου και να αφιερώσω εκεί κάποιο χρόνο – αυτό είναι κάτι που θα κάνω για μένα. Θα δω επιλεκτικά κάποια άτομα, αλλά γενικά θέλω ησυχία. Θέλω να καθίσω μόνος μου με τον πατέρα μου, μόνος μου με τον αδερφό μου».
«Αυτό που έκανες δεν το πληρώνεις μόνο στη φυλακή, αλλά και με τους ανθρώπους που χάνεις, με τη ζωή σου που χάνεις, με την αντιμετώπιση που έχεις από τους άλλους ή φοβάσαι ότι θα έχεις».
Κάποια στιγμή, ένας σωφρονιστικός υπάλληλος χτυπάει την πόρτα, γιατί είναι η ώρα που ο Λεωνίδας πρέπει να μοιράσει τα ψυχιατρικά φάρμακα σε όλες τις πτέρυγες. Προς το τέλος της συζήτησης, μιλάμε για το πώς φαντάζεται ότι θα είναι τα πράγματα, όταν αποφυλακιστεί.
«Όταν κάποιος βγαίνει από τη φυλακή, ο εγκλεισμός είναι μια εμπειρία που θέλει να ξεχάσει. Πιστεύω ότι δεν καταφέρνεις να την διαγράψεις από το μυαλό σου ποτέ, αλλά αυτό προσπαθείς. Δεν μπορείς να απαντάς στον καθένα που θα σε ρωτάει ή θα σε κρίνει. Αυτό που έκανες εσύ το πλήρωσες με την ελευθερία σου. Δεν το πληρώνεις μόνο στη φυλακή, το πληρώνεις με όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή σου. Με τους ανθρώπους που χάνεις, με τη ζωή σου που χάνεις, με την αντιμετώπιση που έχεις από τους άλλους ή φοβάσαι ότι θα έχεις – κι αυτή είναι μια σοβαρή πληρωμή. Οι περισσότεροι σκέφτονται το μετά τη φυλακή, πώς θα είναι όταν γυρίσουν στον τόπο τους, ποιος και τι θα πει για εκείνους.
»Τους πρώην φυλακισμένους δεν τους βοηθάει κανείς να μην ξανακάνουν τα ίδια. Μερικούς τους θέλει και το σύστημα να μπαινοβγαίνουν στις φυλακές. Προσωπικά, το βασικότερο για μένα είναι ότι με υποστηρίζει η οικογένειά μου και ότι ξέρω πως είναι καλά. Μετά από τόσο αγώνα που έχουν κάνει, πρώτα ο πατέρας μου και μετά τα αδέρφια μου, εγώ δεν μπορώ να μην επιστρέψω στην Κεφαλονιά, όταν αποφυλακιστώ. Δεν γίνεται να πάω κάπου αλλού και να κοιτάξω μόνο τον εαυτό μου. Θα υποστηρίξω τον πατέρα μου, όπως με έχει υποστηρίξει κι αυτός. Και όσο αντέξω, δεν ξέρω τι θα συμβεί. Μπορεί πάνω στη βδομάδα ή στον μήνα να αισθανθώ καταπίεση και για το δικό μου καλό, να πρέπει να απομακρυνθώ για λίγο και να επιστρέψω στο νησί, όταν θα είμαι δυνατός.
»Έχω σκεφτεί δισεκατομμύρια φορές ότι μακάρι να μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω. Όμως, αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να συμβεί στη ζωή. Αν αυτό γινόταν με ένα μαγικό τρόπο, εκείνο το βράδυ δεν θα έβγαινα να πιω, θα καθόμουν στο σπίτι μου, να περάσω χρόνο με την οικογένειά μου. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση, όταν αποφυλακιστώ, να ξαναγίνει κάτι τέτοιο. Στη φυλακή συνειδητοποίησα στο έπακρο ότι οι πράξεις, αλλά και τα λόγια, έχουν συνέπειες – που τις υφίστασαι και εσύ και ο άλλος».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου