Θρησκευτικός ύμνος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που ψάλλεται ή απαγγέλλεται κατά την
εορτή της Παναγίας των Πόνων (Notre Dame de douleurs) κάθε χρόνο στις 15 Σεπτεμβρίου. Μεγάλα ονόματα της λόγιας μουσικής συνέθεσαν μουσική πάνω στους στίχους του.Ο Stabat Mater (Dolorosa) (Η Μητέρα στεκόταν (λυπημένη)) είναι ύμνος μνημονευτικός του ψυχικού πόνου της Παναγίας κατά την Εβδομάδα των Παθών, όταν θρηνεί τον Ιησού κάτω από τον Σταυρό. Πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για έργο του φραγκισκανού μοναχού Γιακοπόνε ντα Τόντι (1230-1306), ενώ σύμφωνα με άλλη εκδοχή για έργο του Αγίου Μποναβεντούρα (1221-1274). Στο λειτουργικό της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας εισήχθη το 1727.
«Στάμπατ Μάτερ» ονομάζονται, επίσης, τα μουσικά έργα που έχουν κατά καιρούς συντεθεί πάνω στα λόγια αυτού του θρησκευτικού ύμνου. Η πιο παλιά μελωδία ψαλλόταν κατά την πορεία των προσκυνητών προς τους Αγίους Τόπους, όπως μαρτυρεί ο Φρανσουά ντε λα Φεγιέ στο βιβλίο του Νέα Μέθοδος της Ψαλμωδίας (1748). Πρώτος ο γαλλοφλαμανδός Ζοκέν ντε Πρε (1450-1521) το μετέτρεψε σε πολυφωνικό κομμάτι.
Στάμπατ Μάτερ έχουν γράψει σπουδαίοι συνθέτες της λόγιας μουσικής όπως οι:
Τζοβάνι ντα Παλεστρίνα (1525-1594)
Αντόνιο Καλντάρα (1670-1736)
Τζουζέπε Ταρτίνι (1692-1770)
Τζοβάνι Περγκολέζι (1710-1726)
Ντομένικο Σκαρλάτι (1685-1757)
Αλεσάντρο Σκαρλάτι (1660-1725)
Αντόνιο Βιβάλντι (1678-1741)
Γιόζεφ Χάιντν (1732-1809)
Τζουζέπε Βέρντι (1813-1901)
Φραντς Σούμπερτ (1797-1828)
Τζοακίνο Ροσίνι (1792-1868)
Αντονίν Ντβόρζακ (1841-1904)
Σαρλ Γκουνό (1818-1893)
Φραντς Λιστ (1811-1886)
Ζόλταν Κοντάγι (1882-1967)
Κάρολ Σιμανόφσκι (1882-1937)
Φρανσίς Πουλένκ (1899-1963)
Κζίστοφ Πεντερέτσκι (1933-2020)
Χένρικ Γκόρετσκι (1933-2010)
Άρβο Περτ (1935-)
Μυθικές διαστάσεις έχει αποκτήσει το Στάμπατ Μάτερ του Ιταλού συνθέτη Τζοβάνι Περγκολέζι, όπως και το Ρέκβιεμ του Μότσαρτ. Ο θρύλος τον θέλει να γράφει τις τελευταίες νότες του έργου στο νεκροκρέβατό του, λίγες στιγμές προτού τον καταβάλλει η φυματίωση σε ηλικία μόλις 26 ετών.
Στο Μάτερ Μάτερ έχουν ενσκήψει και συγκροτήματα του χέβι μέταλ, όπως οι γάλλοι Anorexia Nervosa και οι ολλανδοί Epica.
Μετάφραση του Stabat Mater στα Ελληνικά
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου