Τα 7 πλάσματα που σχετίζονται με τον θάνατο – Από τα κοράκια μέχρι τις… λιβελούλες

Σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, διάφορα ζώα έχουν συσχετιστεί με τον θάνατο. Ποιος είναι όμως ο λόγος που

ορισμένα πλάσματα έχουν γίνει συνώνυμα με το τέλος της ζωής;

Κάποια ζώα είναι γνωστό ότι “γλεντούν” πάνω από τα πτώματα των νεκρών, ενώ άλλα έχουν μια πιο νεφελώδη σύνδεση με τον Χάρο. Από τα κοράκια μέχρι τις… λιβελούλες, παρακάτω θα βρείτε τα 7 ζώα που έχουν ιστορικά συσχετιστεί με τον θάνατο και την μεταθανάτια ζωή.

Βούκεροι ή Κεράφιοι

Ο νότιος ερυθρός κεράφιος (Bucorvus leadbeateri) είναι ένα σαρκοφάγο πουλί που κυνηγάει μικρά ζώα και έντομα. Ζει σε λιβάδια, σαβάνες και ανοιχτές δασικές εκτάσεις.

 Οι κυνηγοί με λαμπερό ράμφος θεωρούνται ότι «φέρνουν τον θάνατο και την καταστροφή» σε εννέα χώρες στη νότια και ανατολική Αφρική, σύμφωνα με έρευνα του 2014 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine. Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι ο νότιος ερυθρός κεράφιος ήταν κακός οιωνός.

Στη Ζιμπάμπουε και στο Μαλάουι, μερικοί άνθρωποι πίστευαν ότι ένας κεράφιος, που προσγειώνεται στη στέγη ενός σπιτιού θα έφερνε κακή τύχη στους ενοίκους του σπιτιού αυτού, αναφέρεται στην η μελέτη. Εάν τα πουλιά αυτά εντοπιστούν σε ομάδες περιττών αριθμών, θεωρείται σημάδι θανάτου. Στην Τανζανία, το πουλί γίνεται αντιληπτό ως «φορέας νεκρών ψυχών και θυμωμένων πνευμάτων».

Λιβελούλες

Στην Ιαπωνία, οι κόκκινες λιβελλούλες (Sympetrum frequens) αναδύονται ως ενήλικες από χαμηλά λιβάδια και μεταναστεύουν σε ψηλά βουνά για να τραφούν. Η αφθονία τους αυξάνεται στις αρχές του φθινοπώρου όπου κατεβαίνουν από τα βουνά σε περιοχές αναπαραγωγής σε χαμηλά επίπεδα.

Αυτό το χρονοδιάγραμμα συμβαδίζει απόλυτα με το καλοκαιρινό φεστιβάλ Obon, το οποίο γιορτάζει τα πνεύματα των νεκρών που επιστρέφουν για να επισκεφτούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Οι μεγάλες κόκκινες λιβελλούλες θεωρήθηκαν ως αγγελιοφόροι αυτών των πνευμάτων, σύμφωνα με μια εθνογραφική μελέτη του 1959.

Γύπες

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι γύπες είναι στη λίστα των ζώων που σχετίζονται με τον θάνατο. Οι γύπες χρησιμοποιούν την απίστευτη όσφρησή τους για να ανιχνεύσουν πτώματα από απόσταση μεγαλύτερη από ένα μίλι. Επίσης έχουν την τάση να κυκλώνουν τα κουφάρια ενώ πετούν.

Παραδόξως, ωστόσο, στην αρχαία Αίγυπτο, ο γύπας θεωρούνταν σύμβολο καθαριότητας στον κύκλο της ζωής και του θανάτου. Σύμφωνα με το Βασιλικό Ανθρωπολογικό Ινστιτούτο της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, οι γύπες έγιναν το έμβλημα της θεότητας, Maut, ή «η μητέρα όλων». Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι μπορεί να πίστευαν ότι όλοι οι γύπες ήταν θηλυκά και γεννήθηκαν αυθόρμητα από αυγά. Αυτό οδήγησε στο να φορεθεί ο γύπας ως κόμμωση από τις γυναίκες των Φαραώ και από τις γυναίκες Φαραώ για προστασία.

Ορισμένοι πολιτισμοί θεωρούν τους γύπες ως ιερούς τρόπους για να πετάξουν τους νεκρούς. Μια Ζωροαστρική κοινότητα στην Ινδία γνωστή ως Parsis, καθώς και οι Βουδιστές Vajrayana στο Θιβέτ βασίζονται σε γύπες για να τρώνε τους νεκρούς τους σε μια πρακτική γνωστή ως “ταφή στον ουρανό”, σύμφωνα με το Μουσείο και τη Βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Ιστορίας Επιστημών στη Φιλαδέλφεια.

Νυχτερίδες

Σε ορισμένους πολιτισμούς, οι νυχτερίδες έχουν συνδεθεί με τον θάνατο. Για παράδειγμα, οι Μαορί της Νέας Ζηλανδίας συνδέουν τις νυχτερίδες με το «hokioi», ένα μυθικό νυχτόβιο πουλί που λέγεται ότι προμηνύει θάνατο. Σύμφωνα με το The Raupo Book of Maori Proverbs, ένα κοινό ρητό ήταν «η νυχτερίδα πετάει το λυκόφως, το hokioi πετά τη νύχτα». Ο θρύλος λέει ότι κανείς δεν έχει δει το «hokioi», μόνο το έχουν ακούσει νύχτα από τις κραυγές του.

Είναι πιθανό το hokioi να ήταν στην πραγματικότητα ένα εξαφανισμένο πουλί γνωστό ως αετός του Haast (Hieraaetus moorei), ένα αρπακτικό πουλί που ήταν αρκετά μεγάλο ώστε να μπορεί να μεταφέρει ένα μικρό παιδί.

πηγή unsplash.com / James Wainscoat

Κουκουβάγιες

Οι κουκουβάγιες μπορεί να συνδέονται με τον θάνατο εν μέρει επειδή σε μεγάλο βαθμό είναι νυχτόβιες. Σε πολλούς πολιτισμούς, είναι σύμβολα θανάτου και αγγελιοφόροι που αποστέλλονται από θεούς από τον κάτω κόσμο, σύμφωνα με το βιβλίο «Owl» του Desmond Morris.

Σύμφωνα με το βιβλίο, στη ρωμαϊκή μυθολογία, ο ήχος μιας κουκουβάγιας που κραυγάζει είναι σημάδι επικείμενου θανάτου. Οι κουκουβάγιες πιστεύεται ότι είχαν προβλέψει τον θάνατο αρκετών Ρωμαίων αυτοκρατόρων, καθώς ο θάνατός τους ακολούθησε μετά τον ήχο μιας κουκουβάγιας.

Παρόμοιες πεποιθήσεις ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια μιας έρευνας που πραγματοποιήθηκε στα υψίπεδα της περιφέρειας Nyeri της κεντρικής Κένυας. Εβδομήντα δύο αγρότες ερωτήθηκαν σε οκτώ περιοχές για κουκουβάγιες. Στην ερώτηση «τι πιστεύει η κοινότητα σας για τις κουκουβάγιες;», το 76% των αγροτών απάντησε λέγοντας ότι το κλάμα μιας κουκουβάγιας προκαλεί θάνατο.

πηγή: unsplash.com / Dominik Van Opdenbosch

Κοράκια

Τα ψοφίμια (Corvus corone) είναι πολύ έξυπνα πουλιά που τρώνε οτιδήποτε, από μούρα μέχρι σάρκες νεκρών ζώων σε αποσύνθεση. Στην ιρλανδική λαογραφία, η «Badb» είναι μία από τις τρεις θεές του πολέμου που πήρε τη μορφή ενός κορακιού, σύμφωνα με ένα άρθρο του 19ου αιώνα που δημοσιεύτηκε στο Proceedings of the Royal Irish Academy. Σύμφωνα με το άρθρο, αυτή η λαογραφία έλεγε ότι η θεά ήταν σε θέση να προμηνύει αιματοχυσία, η οποία τρομοκρατούσε τους στρατιώτες στο πεδίο της μάχης.

πηγή: unsplash.com / Ahmed Fahmi

Αρουραίοι

Οι αρουραίοι είναι ίσως μια αναπάντεχη είσοδος στη λίστα. Τα τρωκτικά αυτά μεταφέρουν πολλά παθογόνα, μερικά από τα οποία είναι θανατηφόρα. Οι αρουραίοι κατηγορήθηκαν για την «Μαύρη Πανώλη» του 14ου αιώνα, η οποία  προκλήθηκε από την εξάπλωση του βακτηρίου Yersinia pestis. Μέχρι πρόσφατα, οι άνθρωποι πίστευαν ότι οι αρουραίοι φιλοξενούσαν ψύλλους που έφεραν το παθογόνο. Η πανώλη τελικά σκότωσε τουλάχιστον 25 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ευρώπη σε μόλις πέντε χρόνια.

Μελέτες τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, υποδεικνύουν ότι οι αρουραίοι δεν ήταν οι κύριοι φορείς της νόσου. Αντίθετα, οι άνθρωποι και οι ψύλλοι και οι ψείρες του σώματος που μετέφεραν, οδήγησαν στη μεγαλύτερη εξάπλωση της νόσου.

πηγή: unsplash.com / Brett Jordan