Το πολύνεκρο ναυάγιο του οχηματαγωγού «Μέρλιν»

Ένα από τα τραγικότερα και πλέον δυσεξήγητα ναυτικά δυστυχήματα που

συνέβησαν στις ελληνικές θάλασσες και το δεύτερο πιο πολύνεκρο του Πολεμικού Ναυτικού εν καιρώ ειρήνης.

Αργά το μεσημέρι της 15ης Νοεμβρίου 1972, το δεξαμενόπλοιο «Παγκόσμιος Ήρως», του Ομίλου Νιάρχου διεμβολίζει το οχηματαγωγό του τότε Βασιλικού Ναυτικού «Υποπλοίαρχος Μέρλιν» μέσα στον Φαληρικό Όρμο μόλις 3 μίλια έξω από την είσοδο του λιμένα του Πειραιά. Το «Μέρλιν» βυθίζεται, παρασύροντας στον υγρό τάφο του τα 44 από τα 58 μέλη του πληρώματος του.

Πρόκειται για ένα από τα τραγικότερα και πλέον δυσεξήγητα ναυτικά δυστυχήματα που συνέβησαν στις ελληνικές θάλασσες και το δεύτερο πιο πολύνεκρο δυστύχημα του Πολεμικού Ναυτικού εν καιρώ ειρήνης τον 20ό αιώνα. Είχε προηγηθεί χρόνια νωρίτερα, στις 10 Μαρτίου 1923, η βύθιση του επίτακτου ναυαγοσωστικού «Αλέξανδρος Ζ» στην Ψυττάλεια (σε κοντινή απόσταση από τη βύθιση του «Μέρλιν»), με αποτέλεσμα να πνιγούν 297 αξιωματικοί, υπαξιωματικού και ναύτες

Το «Παγκόσμιος Ήρως» («World Hero») ήταν ένα νεότευκτο δεξαμενόπλοιο 216.000 τόννων, η ναυαρχίδα του ομίλου Νιάρχου, όπως το χαρακτήριζαν δημοσιεύματα της εποχής. Το οχηματαχωγό/αποβατικό «Υποπλoίαρχος Μέρλιν» (L-166) ήταν ένα μικρό πλοίο 25ετίας, που προηγουμένως ανήκε στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ. Πήρε το όνομά του από τον υποπλοίαρχο Νικόλαο Μέρλιν (1912-1941) που έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το μοιραίο συνέβη στις 3 μ.μ. της 15ης Νοεμβρίου 1972. Στην περιοχή του Σαρωνικού επικρατούσε νηνεμία, η ορατότητα ήταν καλή και τίποτα δεν προδίκαζε το τι θα συνέβαινε. Για κάποιο ανεξήγητο λόγο τα δύο πλοία βρέθηκαν στην ίδια ρότα και λίγα λεπτά αργότερα μια τρομακτική σύγκρουση συντάραξε τη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά του Πειραιά, αλλά και τα γύρω παράλια. Το γιγαντιαίο δεξαμενόπλοιο εμβόλισε το «Μέρλιν», πέφτοντας με τον τεράστιο όγκο του λοξά στην πρύμνη του μικρού οχηματαγωγού.

Αμέσως σήμανε συναγερμός, οι σειρήνες άρχισαν να ηχούν δαιμονισμένα στο «Μέρλιν» και όσοι βρίσκονταν στο κατάστρωμα προσπαθούσαν να ειδοποιήσουν τους συναδέλφους τους που βρίσκονταν στα κάτω διαμερίσματα του πλοίου. Εκεί εντοπίστηκαν και τα πιο πολλά θύματα, καθώς το οχηματαγωγό, έχοντας κοπεί στα δύο και ανατραπεί, βυθίστηκε μέσα σε δέκα λεπτά.

Μόνο τα 14 από τα 58 μέλη του πληρώματος του «Μέρλιν» διασώθηκαν και περισυνελέγησαν από το «Παγκόσμιος Ήρως» και το ολλανδικό φορτηγό «Swindregt», που ακολουθούσε το δεξαμενόπλοιο, το οποίο υπέστη ασήμαντες ζημιές. Οι έρευνες από θαλάσσης και αέρος για την ανεύρεση τυχόν επιζώντων συνεχίστηκαν και τις επόμενες ημέρες χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Οι δικαστικές αρχές επιλήφθηκαν αμέσως του ναυαγίου και ο εισαγγελέας του Πειραιά άσκησε δίωξη κατά του πλοιάρχου του δεξαμενόπλοιου, Ιωάννη Σαρίδη, του ανθυποπλοίαρχου Κ. Αναστασίου, ο οποίος ήταν υπηρεσία στη γέφυρα την ώρα του δυστυχήματος και του ναύτη Α. Παπακυρίτση, ο οποίος την ώρα της σύγκρουσης εκτελούσε χρέη παρατηρητή. Οι κατηγορίες με τις οποίες παραπέμφθηκαν ήταν ανθρωποκτονία εξ αμελείας κατά συρροή, πρόκληση ναυαγίου εξ αμελείας, πρόκληση σωματικών βλαβών εξ αμελείας και παράβαση του Ποινικού και Πειθαρχικού Κώδικα του Εμπορικού Ναυτικού.

Όπως προέκυψε από τη δικαστική έρευνα, το «World Hero» την ώρα της σύγκρουσης ήταν στον αυτόματο πιλότο, έπλεε δηλαδή χωρίς την άμεση ανθρώπινη παρακολούθηση μέσα στο Σαρωνικό, μία θάλασσα με μεγάλη κυκλοφορία. Επιπλέον, ο ναύτης - παρατηρητής αντί να εποπτεύει την περιοχή γύρω από το τεράστιο σκάφος και τα νεκρά του σημεία, ασχολείτο με άλλες εργασίες.

Η δίκη ενώπιον του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Πειραιώς ολοκληρώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 1975 και ο πλοίαρχος του τάνκερ Ιωάννης Σαρίδης καταδικάστηκε σε φυλάκιση 37 μηνών, ενώ οι άλλοι δύο κατηγορούμενοι αθωώθηκαν. Το δικαστήριο δέχτηκε συνυπαιτιότητα και του κυβερνήτη του «Μέρλιν» υποπλοιάρχου Μπεγέτη. Στην κατ’ έφεση δίκη, που έγινε που ολοκληρώθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 1976, η ποινή του πλοιάρχου μειώθηκε στους 33 μήνες. Το ελληνικό δημόσιο διεκδίκησε στα αστικά δικαστήρια το ποσό των 200 εκατομμυρίων δραχμών για τη βύθιση του «Μέρλιν».