Πριν από μερικούς μήνες η Laura Kummerle επιχείρησε να ανεβάσει κάτι εντελώς διαφορετικό στη σελίδα της στο Instagram. Μέχρι πρότινος, ανέβαζε προγράμματα γυμναστικής οπότε τα βίντεο με ασκήσεις δεν ήταν κάτι πρωτότυπο. Αλλά το πλάνο της κάμερας ήταν διαφορετικό: εστίαζε απευθείας στον πισινό της, σεξουαλικοποιώντας το όλο αποτέλεσμα. Αυτό που συνέβη στη συνέχεια δεν αποτέλεσε έκπληξη για κανέναν, εκτός από την ίδια την Kummerle. Για να πούμε την αλήθεια, δεν περίμενε μια τόσο βίαιη αντίδραση- σε ένα βίντεο μια εβδομάδα αργότερα, παραδέχτηκε ότι επρόκειτο για ένα πείραμα.
Η ανάρτησή της πολλαπλασίασε τις προβολές που συνήθως λαμβάνει- τα σχόλια και τα έσοδα εκτοξεύτηκαν επίσης. «Παρατηρήθηκε τεράστια αύξηση των πωλήσεων των προγραμμάτων μου και των αιτήσεων για ιδιαίτερα μαθήματα», είπε η ίδια. «Είχα παρατηρήσει άλλους δημιουργούς να σεξουαλικοποιούν το σώμα τους. Νόμιζα ότι ήταν κάποιο είδος αναζήτησης προσοχής, αλλά είδα ότι υπάρχει άμεση συνάρτηση μεταξύ αυτού και των πωλήσεων», παραδέχεται.
«Έχω δει συναδέλφους που ξεκίνησαν από τον κόσμο του fitness και σεξουαλικοποιήθηκαν μέχρι που κατέληξαν στο Onlyfans επειδή είδαν ότι τους ταίριαζε περισσότερο»
Το σεξ πουλάει, σωστά Instagram;
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δίνουν έμφαση στο ελαφρώς σεξουαλικό περιεχόμενο. Δεν είναι κάτι ξεκάθαρο, αλλά «αχνοφαίνεται». Το σεξ πουλάει και, στο τέλος της ημέρας, ο ιστότοπος κοινωνικής δικτύωσης Instagram είναι μια μεγάλη αγορά. Η σεξουαλικοποίηση επηρεάζει όλους τους χρήστες, αλλά υπάρχουν κομμάτια όπου είναι πιο προφανής. Στα μέσα που ασχολούνται με συνταγές, ταξίδια και βιβλία, το σώμα παίζει πιο υποδεέστερο ρόλο. Αλλά στην άσκηση και τον αθλητισμό, μια κοινότητα με πάνω από 50.000 δημιουργούς περιεχομένου, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, είναι πολύ πιο εμφανής. Το αποτέλεσμα είναι μια τάση που παρουσιάζει επιδείνωση το τελευταίο διάστημα. «Πρόκειται για τη σεξουαλικοποίηση της γυμναστικής βιομηχανίας», σημειώνει η Kummerle. «Και έχω κάποιες σκέψεις σχετικά με αυτό».
Η Αμερικανίδα γυμνάστρια με έδρα την Τζόρτζια γυμνάζεται σε όλη της τη ζωή. Προπονείται με κολάν και στενά ρούχα. Ξέρει ότι πρέπει να δείχνει το σώμα της για να δείξει στους θεατές πώς να κάνουν καλά μια άσκηση. Αλλά πιστεύει ότι υπάρχει μια ευδιάκριτη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον αθλητισμό και το σεξ. Aισθάνεται ότι πολλοί από τους συναθλητές της έχουν ξεπεράσει αυτή τη γραμμή.
Ο Nicolas Kayser-Bril, ένας αναλυτής της ΜΚΟ Algorithm Watch, επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα της Kummerle με στοιχεία. Πραγματοποίησε ένα πείραμα στο οποίο αναλύθηκαν 2.400 φωτογραφίες με την εγκατάσταση ενός προγράμματος στις σελίδες 26 χρηστών του Instagram. Διαπίστωσε ότι οι αναρτήσεις που περιείχαν φωτογραφίες γυναικών με εσώρουχα ή μπικίνι είχαν 54% περισσότερες πιθανότητες να εμφανιστούν στο feed. Οι αναρτήσεις με φωτογραφίες που περιείχαν άνδρες χωρίς μπλούζα είχαν 28% περισσότερες πιθανότητες να εμφανιστούν στο feed. Αντίθετα, αν οι φωτογραφίες περιείχαν φαγητό ή τοπίο, είχαν περίπου 60% λιγότερες πιθανότητες να εμφανιστούν στο news feed.
«Ορισμένοι από τους λογαριασμούς που παρακολουθούσαμε ήταν Instagrammers που εξειδικεύονταν στην ανάλυση φεμινιστικών βιβλίων», επισημαίνει ο αναλυτής σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Enrique Alpañés, δημοσιογράφο του El pais. «Δεν υπήρχε περίπτωση το κοινό τους να επιβραβεύσει αυτoύ του είδους περιεχομένου. Αλλά το αποτέλεσμα ήταν σαφέστατα αντιληπτό ακόμη και εκεί». Δεδομένης αυτής της μελέτης, ο Kayser-Bril είναι βέβαιος ότι δεν πρόκειται για ένα πονηρό φαινόμενο, αλλά για ένα ζήτημα αλγορίθμου.
«Ίσως πολλοί άνθρωποι προτιμούν πιο σέξι περιεχόμενο ή οτιδήποτε άλλο», όπως και ο ίδιος αναγνωρίζει. «Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν τέτοιου είδους συστήματα, αλλά ο αλγόριθμος παίζει ένα ρόλο σε αυτό». Ο «εμπειρογνώμονας» δεν είναι καν σίγουρος ότι είναι έτσι από το σχεδιασμό. Μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της ποσότητας πορνό που κινείται στους βόθρους του Instagram.
«Το Instagram λογοκρίνει το πορνό όταν το εντοπίζει, ωστόσο δεν το βλέπει κατευθείαν», εξηγεί. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υπάρχει ένα δίκτυο νέων χρηστών που δημοσιεύουν αυτού του είδους το περιεχόμενο για να αποκτήσουν γρήγορα ακολούθους. Στη συνέχεια διαγράφουν τις φωτογραφίες και πωλούν τους λογαριασμούς σε κανάλια όπως το socialtradia.com. Με 150 ευρώ (158,49 δολάρια), μπορείς κι εσύ να γίνεις ένας influencer με χιλιάδες ξαναμμένους followers.
Υπόνομοι του Instagram
Αυτοί οι λογαριασμοί ελλοχεύουν κάτω από την επιφάνεια. «Είναι σαν μια τρύπα στο βούρκο, σαν τους υπονόμους του Instagram, αλλά ακόμα κι αν δεν το βλέπουμε, είναι κάτι τεράστιο όσον αφορά τα κλικ και τους αριθμούς», επισημαίνει o Kayser-Bril. Ακόμη και αν περνάει κάτω από το ραντάρ των ελεγκτών και των περισσότερων χρηστών, εισχωρεί στα ενδότερα της εφαρμογής και αλλάζει αυτό που η εφαρμογή αντιλαμβάνεται ότι αρέσει στον μέσο χρήστη.
Δεν είναι ότι οι χρήστες του Instagram που είναι εκτός ελέγχου, αλλ οι αλγόριθμοι του. Όταν ερωτάται σχετικά, η Meta παραπέμπει στο blog της εταιρείας, το οποίο αναφέρει ότι η σειρά της ροής του Instagram βασίζεται σε «μια σειρά προγνωστικών για τις ιστορίες που θα βρείτε πιο σχετικές και πολύτιμες», λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το ιστορικό προβολής, τις αλληλεπιδράσεις και τη σχέση που έχετε με τον δημιουργό της εκάστοτε ανάρτησης.
Ο γυμναστής Sergio Peinado ξεκινά με τη διατύπωση μιας κοινοτοπίας και στη συνέχεια παρουσιάζει ένα άρτια τεκμηριωμένο επιχείρημα. «Η σωματική εμφάνιση είναι σημαντική στην κοινωνική ζωή», λέει ο απόφοιτος της επιστήμης της άσκησης και δημιουργός περιεχομένου. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο στο Instagram, ειδικά στους λογαριασμούς που αφορούν την άθληση. Ο Peinado αναγνωρίζει ότι εν μέρει αυτό δεν έχει να κάνει με το φύλο: «Το κοινό θέλει να σου μοιάζει, υπάρχει αυτή η προκατάληψη ότι αν έχεις καλό σώμα, έχεις υψηλότερο κύρος», σκέφτεται. «Αλλά αυτό είναι ψευδές, γιατί αυτό εξαρτάται από τη γενετική, τη διατροφή ή ακόμα και τα συμπληρώματα, πράγματα που δεν βλέπουμε πάντα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
Πως πας από το fitness στο οnlyfans;
Λαμβάνοντας όλα αυτά ως δεδομένα, υπάρχει μια γραμμή – μια διάχυτη και υποκειμενική γραμμή – που διαχωρίζει το αθλητικό από το πικάντικο. «Φυσικά, αν σεξουαλικοποιήσεις το περιεχόμενό σου θα έχεις μεγαλύτερη επιρροή βραχυπρόθεσμα», παραδέχεται ο Peinado, «αλλά δεν ξέρω αν αξίζει τον κόπο, δεν ξέρω αν δημιουργείς κοινότητα με αυτόν τον τρόπο». Στην περίπτωσή του, ήταν ξεκάθαρος για το που να τραβήξει αυτή τη γραμμή. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σπουδαία και όλο το περιεχόμενο είναι νόμιμο, λέει- υπάρχει χώρος για όλους να χτίσουν το προφίλ και την κοινότητά τους. «Έχω δει συναδέλφους που ξεκίνησαν από τον κόσμο του fitness και σεξουαλικοποιήθηκαν μέχρι που κατέληξαν στο Onlyfans επειδή είδαν ότι τους ταίριαζε περισσότερο», παραδέχεται. Αν και αυτό είναι επίσης κατανοητό, δεν είναι αυτό που θέλει ο ίδιος.
Η Are λέει ότι οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης αντιγράφουν αυτό το μοντέλο και τιμωρούν όσους ξεφεύγουν από τον κανόνα
Εκτός από τον αντίκτυπο στους δημιουργούς, η σεξουαλικοποίηση επηρεάζει επίσης και τους χρήστες που «καταναλώνουν» το περιεχόμενο. Η πρωταρχική επίδραση είναι βιολογική και δεν χρειάζεται πολλές εξηγήσεις. Μπορεί όμως να υπάρχουν κάποιες δευτερογενείς επιπτώσεις στο πως αντιλαμβάνεται το άτομο το σώμα και την ικανοποίηση του. Η έρευνα δείχνει ότι η έκθεση σε ένα λεπτό και συχνά σεξουαλικοποιημένο πρότυπο ομορφιάς μπορεί να μειώσει την ικανοποίηση για το σώμα, των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ιδίως των έφηβων γυναικών. Ωστόσο, δεν είναι σαφές ότι η σεξουαλικοποίηση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα σε αυτή την εξίσωση.
Μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Πάντοβα προσπάθησε να το ανακαλύψει. Μια ομάδα νέων εκτέθηκε σε τρία σύνολα φωτογραφιών στο Instagram. Η πρώτη έδειχνε σεξουαλικοποιημένα ιδανικά ομορφιάς, η δεύτερη σεξουαλικοποιημένη θετικότητα του σώματος και η τρίτη μη σεξουαλικοποιημένη θετικότητα του σώματος. Τα αποτελέσματα έδειξαν τόσο ευεργετικές όσο και επικριτικές πτυχές και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η σεξουαλικοποίηση στο Instagram δεν χρειάζεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο εάν αντιμετωπίζεται με σεβασμό και μεταφέρει ένα μήνυμα αυτοαποδοχής.
«Προωθούν μόνο τους τύπους σεξουαλικότητας που πουλάνε»
Η Carolina Are, κοινωνιολόγος και ερευνήτρια ψηφιακής εγκληματολογίας στο Πανεπιστήμιο του Νέου Κάστελ, πιστεύει ότι η σεξουαλικοποίηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι κάτι αρνητικό. Η ίδια έχει «ενδυναμωθεί» από αυτό. Εκτός από ερευνήτρια, η Are είναι και χορεύτρια pole dancing. Μελετά τον τρόπο με τον οποίο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προβάλλουν και αποκρύπτουν τα γυναικεία σώματα. Και παρατηρεί ότι το Instagram γίνεται όλο και πιο σεμνότυφο.
«Υπάρχει μια αντιφατικότητα σε αυτό, όπως επισημαίνουν πολλοί ερευνητές», εξηγεί. «Η πιο επιτηδευμένη και πιο mainstream μορφή ακούσιας σεξουαλικοποίησης εκφράζεται από διασημότητες και προωθείται από τον αλγόριθμο. Αλλά το πιο προσωπικό περιεχόμενο και το περιεχόμενο από ανθρώπους που προέρχονται από πιο περιθωριακά περιβάλλοντα λογοκρίνονται. Έτσι, εν τέλει, βλέπουμε ότι το σεξουαλικοποιημένο περιεχόμενο αντικατοπτρίζει τη δυναμική της εξουσίας», συνοψίζει η Are.
Η κοινωνιολόγος πιστεύει ότι η σεξουαλικοποίηση του εαυτού μας είναι μια μορφή ενδυνάμωσης, ένας τρόπος να πάρουμε τον έλεγχο του ίδιου μας του σώματος και να προβάλλουμε τον εαυτό μας στον υπόλοιπο κόσμο. Για το λόγο αυτό, λέει ότι το να το κάνει κανείς από επιλογή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι κάτι θετικό. Αντίθετα, στον έξω σεξουαλικοποιημένο κόσμο που τα πάντα είναι προς πώληση μέσω της διαφήμισης και των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης, μια γυναίκα δεν σεξουαλικοποιεί η ίδια τον εαυτό της- το κάνει το σύστημα. Η Are λέει ότι οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης αντιγράφουν αυτό το μοντέλο και τιμωρούν όσους ξεφεύγουν από τον κανόνα. «Προωθούν μόνο τους τύπους σεξουαλικότητας που πουλάνε», σημειώνει. Και έχει δίκιο. Στο Instagram, το σεξ πουλάει.
*Mε πληροφορίες από Εl pais | Κεντρική φωτογραφία θέματος: paradigmofperfection | Instagram
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου