Η Αδελφότητα του Ύπνου

«Το γεγονός ότι όλοι οι άνθρωποι του κόσμου κοιμούνται κάποιες ώρες κάθε ημέρα, κοιμούνται και

ονειρεύονται, μας καθιστά όλους μέλη μιας παγκόσμιας μυστικής αδελφότητας, εκείνης του ύπνου και των ονείρων. Είμαστε όλοι μυστικοί πολίτες μιας χώρας εσωτερικής που δεν γνωρίζει σύνορα, για την οποία ο καθένας αποκτά την πρόσβαση ξαπλώνοντας στο κρεβάτι του…» Jack London

«Inveniem viam huc faciem» (I will find a way, or make one) (Θα βρω ένα δρόμο/τρόπο, ή θα φτιάξω έναν)  The Brotherhood of Sleep

Το πρώτο γνωστό «κοιμητήριο» (ο τόπος στον οποίον πηγαίνεις για να κοιμηθείς) της Αδελφότητας του Ύπνου, λειτούργησε μάλλον τον 17ο αιώνα, στην μεγάλη νότια αραβική έρημο Rub’ al-Khali (τη Ρόμπα Ελ Χαλίγιε ή «κενό διάστημα» των αρχαίων) αλλά ίσως να υπήρχε και ένα «κοιμητήριο» στην έρημο Ad Dahna (Ντάχνά ή «βαθυκόκκινη έρημο» για τους σύγχρονους Άραβες), που θεωρείται ότι κατοικείται από προστατευτικά στοιχειακά και τέρατα του θανάτου, (γι’ αυτήν την έρημο έχουν ειπωθεί πολλά περίεργα και απίστευτα φαινόμενα από εκείνους που καυχούνται πως την έχουν διασχίσει).

Τα πρώτα αυτά «κοιμητήρια» στην Αραβία, δημιουργήθηκαν υπό την προστασία του Abdul Muhammad Ibn’Abd al-Wahhab, ηγέτη της αδελφότητας των Σεΐχηδων της Λευκής Νυκτός (Shayks of the White Night), ενός Χωριστικού μυστικού τάγματος με ακραίες ισλαμικές πολεμοχαρείς επαναστατικές τάσεις (ολοκληρωτικό Jihad), το οποίο πήρε το παράξενο όνομά του από το γεγονός ότι τα μέλη του συναντιόντουσαν μυστικά στην έρημο τη νύχτα της πανσελήνου. Παρ’ όλα αυτά, εκείνες οι πρώτες ομάδες των αιρετικών της Αδελφότητας του Ύπνου δεν συμμερίζονταν τις απόψεις των Σεΐχηδων της Λευκής Νυκτός, διότι δεν έδιναν καμία απολύτως σημασία στον υλικό κόσμο –άρα ούτε και στην αναμόρφωσή του– και τον θεωρούσαν μονάχα ως ένα περίτεχνο προθάλαμο για τη Χώρα του Ύπνου, ο υλικός κόσμος δεν ήταν παρά ένας χωρόχρονος στον οποίο είμαστε υποχρεωμένοι να βασανιζόμαστε όταν δεν κοιμόμαστε, ένα ανεπιθύμητο κενό διάστημα ανάμεσα σε δύο ύπνους.

Μιλούσαν συχνά για τον «Μικρό Θάνατο», δηλαδή για τον ύπνο, και για τον «Μεγάλο Ύπνο», δηλαδή για τον θάνατο. Από θρησκευτικής απόψεως, έδιναν μία παράξενη ερμηνεία σε ένα συγκεκριμένο εδάφιο του Κορανίου, στο οποίο καταλάβαιναν ότι γράφοντας για το θάνατο εννοούσε τον ύπνο, τον οποίο ερμήνευαν ως την κατάσταση εκείνη κατά την οποία είμαστε σε επαφή με τον Θεό, που του έδιναν το όνομα «το Μεγάλο Ενύπνιο του Σύμπαντος» (Μ.Ε.Σ. ελληνιστί).

Το Κοράνι λέει: «…Και ήσασταν νεκροί, και Εκείνος σας έφερε πίσω στη ζωή. Και θα σας προκαλέσει ξανά τον θάνατο, και θα σας ξαναφέρει στη ζωή, ξανά και ξανά, και στο τέλος θα σας μαζέψει όλους κοντά Του…» (Προφανώς, οι λόγιοί τους δεν ήθελαν να αποδεχθούν ότι το συγκεκριμένο εδάφιο ενδεχομένως να μιλούσε για τη μετενσάρκωση, και προτιμούσαν να το ερμηνεύουν ως τον καθημερινό θάνατο, δηλαδή τον ύπνο, κατά τον οποίον συναντιούνται για λίγο με τον Θεό, ως τη στιγμή που θα τους καλέσει κοντά του για πάντα).

Η Ρόμπα Ελ Χαλίγιε, το μεγάλο κενό διάστημα, συμβολικά ήταν η έρημος της ζωής, το τεράστιο κρεβάτι του Θεού ή ο τάφος του Εγώ, η αμμώδης θάλασσα των άστρων του Σύμπαντος, που τη νύχτα γίνεται ένα με τον θόλο του ουρανού. Η απεριόριστη γεωγραφία του μακρόκοσμου.

Το να κοιμάσαι μέσα σε ειδικά διαμορφωμένες λυόμενες εγκαταστάσεις στην καρδιά της μεγάλης ερήμου της άμμου –εκτός από το ότι γίνεσαι ένας Hadabah, δηλαδή ένας Sandman, ένας άνθρωπος της άμμου– σε κάνει να γίνεσαι ένα με τη μεγάλη άβατη έρημο, να αφομοιώνεσαι απ’ αυτήν, ίσως να σε καταπίνει μέσα στην έρημη και ήρεμη και ήμερη αρχαία σιωπηλή αγκαλιά της…

Η Αδελφότητα του Ύπνου επιθυμούσε όλοι οι τόποι να έχουν έναν Κοιμώμενο. Αυτός γινόταν η προσωποποίηση του τόπου, πάνω του φαινόταν οι αλλαγές του τόπου, τα όνειρά του ήταν το μέλλον του τόπου, αν πάθαινε κάτι ο Κοιμώμενος το πάθαινε και ο τόπος. Το σώμα του ήταν ένα με το σώμα της γης, το πνεύμα του ήταν ένα με το Σύμπαν, η ψυχή του ένα με τον Θεό.

Ο «Κοιμώμενος» ήταν πάντα ένας αδελφός ο οποίος, ξαπλωμένος σε ένα προστατευμένο μέρος στην ερημιά, κοιμόταν συνεχώς, βρισκόταν σε ένα είδος μόνιμης νάρκης (αντίστοιχης ίσως με τη «χειμερία νάρκη» στην οποία περιέρχονται μερικά ζώα). Χαρακτηριζόταν και ως ο «Τοποτηρητής» ή ο Επόπτης του Τόπου.

Σύμφωνα με τη μυστική παράδοση της αδελφότητας, στους τόπους όπου κρύβεται ένας Κοιμώμενος, στην πάροδο του χρόνου εμφανίζεται το πρόσωπό του πάνω σε κάποιο βράχο, πέτρα ή δέντρο της περιοχής, ένα simulacrum, διότι η περιοχή έχει «αφομοιώσει» τον Κοιμώμενό της ή αυτός έχει «αφομοιώσει» την περιοχή. Τα simulacra που μοιάζουν με ανθρώπινα πρόσωπα καθιστούσαν πάντοτε έναν τόπο ιερό, αφού για πολλούς λαούς ταυτίζονταν με το λεγόμενο «στοιχειό του τόπου», όπως το ρωμαϊκό Genius Locus.

Τα μέλη της Αδελφότητας του Ύπνου αρνούνται την ξυπνητή πλευρά τους, γι’ αυτούς η μόνη αληθινή «αφύπνιση» είναι ο ίδιος ο ύπνος, καθώς και η πνευματική κατάσταση που υπάρχει «πέρα» από αυτόν. Η ίδια η ελληνική λέξη «πέραν», έγινε ένα συνθηματικό κλειδί γι’ αυτούς («Από πού έρχεσαι αδελφέ;» «Από Πέρα» «Και πού πηγαίνεις;» «Πιο Πέρα…»)

Πολλά νανουρίσματα που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα, έχουν την καταγωγή τους στα ψιθυριστά τραγούδια της Αδελφότητας του Ύπνου και των όμοιων αδελφοτήτων που τη διαδέχθηκαν. (Ένα χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα, νομίζω πως είναι το όμορφο νανούρισμα Down in the Valley: «Down in the Valley, valley so low, lean your head over, hear the wind blow… κλπ…»)

Μία από τις βασικές διδασκαλίες της αδελφότητας, συνοψιζόταν στην αινιγματική ρήση: «Για να φτάσει στην αρμονία της ισορροπίας, πρέπει να μάθει να είναι μαζί και ξύπνιος και κοιμισμένος. Κοιμισμένος όταν είναι ξύπνιος, και ξύπνιος όταν είναι κοιμισμένος…» Η ρήση λεγόταν πάντα στο τρίτο πρόσωπο, για να εννοεί τον άλλο εαυτό που όλοι κρύβουμε μέσα μας (το «διπλό» μας;)…

Το εκάστοτε «κοιμητήριο» (μια λέξη που –όχι τυχαία– χρησιμοποιήθηκε στα ελληνικά για να υποκαταστήσει τη λέξη νεκροταφείο), φυλασσόταν από έναν «τοποτηρητή» Κοιμώμενο –ο οποίος συχνά συνέβαινε να βρισκόταν εκεί δεκάδες ή εκατοντάδες χρόνια, αφού οι Κοιμώμενοι θεωρούνταν αθάνατοι– κι εκεί πήγαιναν οι αδελφοί για να κοιμηθούν. Πιστευόταν ότι μπορούσαν να επηρεάσουν τον νου των άλλων κοιμωμένων ανθρώπων της ευρύτερης περιοχής. Και μπορούσαν να κοιμηθούν για μέρες, ακόμη και εβδομάδες ή μήνες, χαμένοι μέσα σε ένα προσχεδιασμένο όνειρο.

Ο σχεδιασμός του ονείρου τους επιτυγχάνονταν με μεγάλη προετοιμασία, στην οποία έπαιζαν σημαντικό ρόλο χάρτες ονειρικών τόπων, καθώς και ένα είδος υπνωτικών φετίχ, αντικειμένων που κατασκευάζονταν ειδικά για να «καθοδηγούν» τον ύπνο τους, αφού διέκριναν τον ύπνο σε πολλούς τύπους, τον καθένα από τους οποίους μελετούσαν για να σηματοδοτήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, η εκμετάλλευση των οποίων μπορούσε να «καθοδηγήσει» τον ύπνο στον επιθυμητό τύπο.

Στα όνειρα δινόταν μεγάλη σημασία, αλλά για τις πρώτες Αδελφότητες του Ύπνου δεν είχαν την έννοια που τους αποδίδουμε σήμερα. Κατανοούσαν το όνειρο με μια δική τους εκδοχή της αρχαίας ελληνικής του έννοιας: ως «Ενύπνιο». Οι μυστικές γνώσεις των Ενυπνίων προερχόντουσαν από την παραδοσιακή λειτουργία των αρχαίων «Ονειρομαντείων», στα οποία ο αρχαίος Έλληνας πήγαινε για να κοιμηθεί σε ένα ιδιαίτερο μέρος και να πάρει τον χρησμό που ζητούσε σε μορφή ονείρου. Στις περιπτώσεις αυτές, για τους αρχαίους συχνά τα Ενύπνια ήταν μαντικά όνειρα, αλλά εξίσου συχνά ήταν τελείως αλληγορικά. Έτσι ήταν απαραίτητη η γνώμη του «Ονειροκρίτη», ενός ειδικά εκπαιδευμένου και εμπνευσμένου ιερέα, στον οποίο εξιστορούσαν το όνειρο που είδαν και εκείνος τους το ερμήνευε. (Ξέρουμε πολλά για τους ειδικούς ονειρικούς συμβολισμούς κυρίως από το έργο του Αρτεμίδωρου, Ονειροκριτικά).

Το λεκτικό πεδίο του ονείρου, από τον Όμηρο ως τον Αριστοτέλη, φιλοξενεί αρκετές αρχαίες λέξεις που φαίνεται να ξεχωρίζουν επίσης το όνειρο σε πολλούς τύπους: ενύπνιον, όψις ενυπνίου, όναρ, όνειρον, όνειρος, ενδοεικών, ύπνος, είδωλο, φάντασμα, κλπ.  Ανάλογη ποικιλία τύπων παρατηρείται και στους αντίστοιχους ρηματικούς τύπους: όψιν οράν, όναρ επέστη, ενύπνιον ιδείν, όναρ ιδείν, ονειρώσσω, ενυπνιάζω, ονειροπολέω, ενδέω, κλπ.

Για παράδειγμα, στον Όμηρο η λέξη όναρ σημαίνει το συγκεκριμένο περιεχόμενο του ονείρου (π.χ. όναρ αλόγου, όναρ μάχης, όναρ θανάτου, κλπ, σαν ένα καθρέφτισμα της ξυπνητής πραγματικότητας), ενώ η λέξη όνειρος –στο αρσενικό γένος– σχετίζεται με την εικόνα ενός προσώπου που εμφανίζεται στο ενύπνιο (π.χ. όνειρος Αριστοτέλη, όνειρος πατέρα, όνειρος ερωμένης, κλπ, σαν το «διπλό» του εκάστοτε προσώπου ή ένα φανταστικό πρόσωπο).

Η χρήση του αρχαίου ρήματος ορώ για τα όνειρα, τοποθετεί την εμπειρία του ονείρου στα φαινόμενα που σχετίζονται με την όραση, (θεωρώντας ότι πρόκειται για καταστάσεις του υλικού κόσμου που μπορούν να οραθούν μόνο με τα μάτια της ψυχής, ενώ στην εγρήγορση παρακολουθούνται καταστάσεις με τα μάτια του σώματος), ενώ η χρήση του ρήματος επέστη για τα όνειρα, ορίζει το όνειρο ως εμφάνιση έξωθεν, ως παρουσία και επίσκεψη, (σαν κάτι που ταξιδεύει στον τόπο και ο ονειρευτής το συναντά και το βιώνει), ενώ η λέξη ενύπνιον το συνδέει στενά με τον ύπνο.

Συνήθως, για τους αρχαίους Έλληνες ιερείς και για τον Όμηρο, το όνειρο είναι ανεξάρτητο από εκείνον που ονειρεύεται, δεν προέρχεται από τον ονειρευτή αλλά τον αφορά, τα πρόσωπα που εμφανίζονται στα όνειρα είναι «είδωλα» των πραγματικών και φαίνεται πως διαθέτουν μια κάποια υλική υπόσταση και αντικειμενική παρουσία. Ο «δήμος ονείρων» (Οδύσσεια ω, 12) τοποθετείται στον Κάτω Κόσμο, ενώ στον Ησίοδο (Θεογονία) τα όνειρα είναι τέκνα της Νύχτας –που γεννήθηκε από το Χάος– και αδέλφια του Ύπνου, του Θανάτου, του Στυγερού Μόρου και της Μελαίνης Κήρας.

Κατά τον Ηράκλειτο, ο ύπνος απομακρύνει τον άνθρωπο από τον κοινόν λόγον (από την κοινή λογική), κατά τον ύπνο ο καθένας «αποστρέφεται εις ίδιον» (αποσύρεται μέσα στον εαυτό του), ο κόσμος των ονείρων δεν είναι ένας και κοινός, κι ο Ηράκλειτος λέει ότι οι άνθρωποι μόνο κατά την εγρήγορση είναι έμφρονες, ενώ κατά τον ύπνο οι άνθρωποι είναι έκφρονες, (σαν να υπάρχει μία έσω φρόνηση και μία έξω φρόνηση). Τα σπάνια εκείνα χωρία του Ηράκλειτου που αναφέρονται στον ύπνο και όχι στα όνειρα, είναι τελείως δυσνόητα και οι ερμηνευτές της Αδελφότητας του Ύπνου προσπαθούσαν να τα ερμηνεύσουν στη βάση της παλιντόνου αρμονίας, που κατά τον Ηράκλειτο φέρνει τις καταστάσεις της εγρήγορσης, του ύπνου και του θανάτου σε σχέση συνέχειας, καθώς ο άνθρωπος μεταβαίνει από τη μια κατάσταση στην άλλη.

Ο Αριστοτέλης, στο εξαιρετικό σύγγραμμά του Περί Ενυπνίων, δηλώνει:

«…τότε είναι προφανές πως δεν προσλαμβάνουμε τίποτε με τις αισθήσεις μας κατά τη διάρκεια του ύπνου. Επομένως, δεν αντιλαμβανόμαστε τα ενύπνια μέσω των αισθήσεων, αλλά ούτε και ονειρευόμαστε χάρη σε νοητικές διαδικασίες…»

Γενικά θεωρείται ότι στην ελληνική αρχαιότητα λειτουργούσε μία μυστική σχολή ή αδελφότητα, η Σχολή Ύπνων, από την οποία διεκδικεί την καταγωγή της η Αδελφότητα του Ύπνου, η οποία μπορούσε να κάνει ακόμη και επικλήσεις «όνειρων όντων» (κατά το όνειρος). Θυσίαζαν στον Θεό του Ύπνου, τον Μορφέα, εκείνον που δίνει τις μορφές στα νοητικά πράγματα.

Ο Φιλόστρατος σκιαγραφεί το πορτραίτο του Μορφέα (όπως αργότερα απεικονίστηκε και στις στοές του αραβικού Wadi Hadramawt, στις γκραβούρες του Ντορέ, αλλά και πάνω σε τάφους της αδελφότητας στο Λονδίνο, στο κοιμητήριο του Wiltshire): ο Μορφέας στέκει με το πρόσωπο σκιασμένο και με ένα κέρατο στο μέτωπο, είναι ντυμένος με άσπρο και μαύρο μανδύα, και κρατά ένα κουτί από ελεφαντόδοντο το οποίο είναι γεμάτο όνειρα, επίσης ασπρόμαυρο, για να συμβολίζει το καλό και το κακό. Εκτός από τον Φιλόστρατο, και ο Αρτεμίδωρος εξιστορεί πολλά για τις σχολές του Μορφέα και για την ονειροκριτική, (το ίδιο και ο Sambucus και ο Cardan, αλλά και το έργο του Αστρεμψύχου, καθώς και εκείνο του άραβα ονειρευτή Ahmet Mazar του 8ου αιώνα)…

Οι λόγιοι της Αδελφότητας του Ύπνου, κατανοούσαν τα όνειρα ως «Ενύπνια», υπό το πρίσμα του ρήματος ενυπνιάζω, κι αυτή τους η κατανόηση ελάχιστη σχέση είχε με τα όνειρα όπως τα θεωρούμε συνήθως εμείς. Ο ύπνος δεν ήταν απλά η προϋπόθεση για να δει κανείς όνειρα ή για να ξεκουραστεί νοητικά και σωματικά, ήταν μια δεύτερη κατάσταση της ύπαρξης. (Για παράδειγμα, θεωρούσαν ότι τα δέντρα, οι πέτρες, τα βουνά, κοιμούνται, κι αυτή είναι μια άλλη κατάσταση ύπαρξης από εκείνη των όντων).

Έτσι, ο συνηθισμένος άνθρωπος είναι «Έμβιος» και ο μυημένος στις τάξεις της Αδελφότητας του Ύπνου είναι «Ενύπνιος».

Η αδράνεια του σώματος πρόσφερε στο πνεύμα αυτό που το σώμα του στερούσε με τη δράση του: αρκετό χωρόχρονο για να μπορεί το πνεύμα να λειτουργήσει «ελεύθερα» –ασώματα– και να περιπλανηθεί στα θεϊκά πεδία.

Η δράση της Αδελφότητας του Ύπνου έχει εντοπιστεί –εκτός από την αρχαία Ελλάδα, τη Ρώμη και την Πτολεμαϊκή Αίγυπτο– κυρίως στην Αραβία, πρώτα κατά τον 8ο και 9ο αιώνα και έπειτα κατά τον 16ο-17ο αιώνα, απ’ όπου η επιρροή της μεταφέρθηκε στο δυτικό κόσμο, κυρίως σε Αγγλία, Ουαλία, Ιρλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Ρωσία, κι έπειτα στην Αμερική, ακόμη και στη νεότερη Ελλάδα.

Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι ξεκάθαρο αν μετά τον 16ο αιώνα υπήρχε μια οργανωμένη και συμπαγής διεθνής αδελφότητα ή αν απλώς το όλο ζήτημα είχε δημιουργήσει μια –όχι και τόσο γνωστή– τάση σε συγκεκριμένους μυστικιστικούς κύκλους διαφόρων χωρών. Ο θρύλος μιας αντίστοιχης αδελφότητας, πάντως, υπήρχε και κυκλοφορούσε ανάμεσα στους μυστικιστές.

Μια ιστορία των νεότερων χρόνων της Αδελφότητας, υπάρχει στο σπάνιο γερμανικό έργο Schlafen und Innewohnen in Friedhof (Κοιμάμαι και Ενυπάρχω στο Κοιμητήριο, 1859) του Johannes Gittarenspieler (Ιωάννης ο Κιθαρωδός, ψευδώνυμο του Johann Winkelig, 1787-1868).

Η αρχαία κωδική-συμβολική ιστορία που ήταν σημαντική για την Αδελφότητα του Ύπνου, είναι εκείνος ο μύθος για τους Επτά Κοιμώμενους Νέους της Εφέσου, αλλά και η αραβική ιστορία του Κοιμώμενου Δερβίση του Abu Ibn Hejaz Khaybar, η μεσαιωνική δυτική ιστορία της Ωραίας Κοιμωμένης (The Sleeping Beauty), και αργότερα στη Δύση θεωρήθηκε ότι περιείχε μυστικά της αδελφότητας η ιστορία του Rip Van Winkle του Washington Irving, του γέροντα που κοιμήθηκε για αιώνες σε ένα μυστικό μέρος στην ύπαιθρο.

Οι μυστικιστές που ισχυρίζονταν ότι ανήκαν στην αδελφότητα, πάντα υποστήριζαν ότι η ένδειξη RIP που υπάρχει σε πολλούς αγγλοσαξονικούς τάφους, που θεωρείται ότι είναι τα αρχικά της φράσης Rest In Peace (Αναπαύσου Εν Ειρήνη) αποτελεί μία δική τους ένθεση στην κουλτούρα των νεκρικών εθίμων, και εννοεί τον «Rip» Van Winkle, ταυτίζοντας τον θαμμένο νεκρό με αυτόν, αφού ο θάνατος είναι ο «Μεγάλος Ύπνος». (Η αλήθεια, βέβαια, είναι μάλλον αντίστροφη: ο Rip πήρε το όνομά του από το Rest in Peace).

Υποθέσεις έχουν γίνει από νεότερους μελετητές ότι συνθηματολογία της αδελφότητας υπάρχει και στο noir μυθιστόρημα The Big Sleep (Ο Μεγάλος Ύπνος) του Ρέημοντ Τσάντλερ, αλλά και στο διήγημα The Sleepers του Thomas Pynchon. Στο έργο επιστημονικής φαντασίας Dune, του Frank Herbert, χρησιμοποιείται επανειλημμένα το αναγνωρισμένο μεσσιανικό σύνθημα της αδελφότητας «The Sleeper has Awaken» (Ο Κοιμώμενος Ξύπνησε) καθώς και πλήθος άλλων κωδικών συμβολισμών και ορολογιών, (και αν ο αναγνώστης μου θέλει να διαπιστώσει τις σαφείς και άμεσες αναφορές περί της Αδελφότητας του Ύπνου στον νεότερο κινηματογράφο, πρέπει να ανατρέξει τουλάχιστον στο φιλμ The Prince of Darkness του John Carpenter, όπου γίνεται αναφορά στην αδελφότητα κατά την αρχή της ταινίας).

Επίσης, ένας από τους μεγάλους συγγραφείς του σύγχρονου Φανταστικού, ο Χάουαρντ Φίλλιπς Λάβκραφτ, φαίνεται ότι γνώριζε πολλά για τις αινιγματικές διδασκαλίες της Αδελφότητας του Ύπνου, αφού εκτός από τα δύο θρυλικά δίστιχα της μυθολογίας Κθούλου («στον οίκο του στη βυθισμένη Ρ’λυέ, κοιμάται ο Κθούλου και ονειρεύεται» και «That is not dead which can eternal lie, and with the pass of strange eons even death may die», Δεν είναι νεκρό αυτό που αιώνια ξαπλώνει, και με το πέρασμα παράξενων αιώνων ακόμη κι ο θάνατος μπορεί να πεθάνει), τα διηγήματα Selephais (Σελεφαΐς), Hypnos (Ύπνος), The Night Ocean (Ο Ωκεανός της Νύχτας), Beyond the Wall of Sleep (Πέρα από το Τείχος του Ύπνου) και From Beyond (Από Πέρα), περιέχουν αμέτρητες σαφείς ημι-συγκαλυμμένες αναφορές σχετικές με το θέμα, καθώς ίσως και γνώσεις της αδελφότητας.

Στη νεότερη Ελλάδα, εκτός από τον θρύλο του «μαρμαρωμένου βασιλιά» (που σχετίζεται άμεσα με κάποιες μεσσιανικές πεποιθήσεις της αδελφότητας, που θα εξετάσουμε παρακάτω), η Αδελφότητα του Ύπνου φαίνεται να έχει δηλώσει με σαφήνεια την παρουσία της, μέσω του γλύπτη Χαλεπά και του θρυλικού επιτύμβιου αγάλματος της «Κοιμωμένης του Χαλεπά» στο πρώτο νεκροταφείο της Αθήνας, μέσω κάποιων αναφορών στους «Κοιμώμενους Εξερευνητές» στις σελίδες του έργου Αναφορά στον Γκρέκο του Νίκου Καζαντζάκη, αλλά και μέσω του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, στο διήγημά του Όνειρο στο Κύμα, όπου μεταξύ άλλων ο Παπαδιαμάντης γράφει στην αρχή:

«Τον χειμώνα που ήρχισ’ ευθύς κατόπιν, μ’ επήρε πλησίον του ο γηραιός πάτερ Σισώης, ή Σισώνης, καθώς τον ονόμαζαν οι φίλοι του, και μ’ έμαθε γράμματα. Ήτον πρώην διδάσκαλος, και μέχρι τέλους που κοιμήθηκε τον προσηγόρεουον όλοι εις την κλητικήν, “δάσκαλε”…»

(Ο Σισώης ήταν ένας θρυλικός Κοιμώμενος, το πρόσωπο του υπάρχει ως τεράστιο simulacrum στο όρος Al Akhdar, απέναντι από τον κόλπο του Ομάν, και στην Ευρώπη θεωρείται ως ένας από τους μεγάλους δασκάλους της Αδελφότητας του Ύπνου, στη Βρετάνη τον ονομάζουν Sisone, αν και μάλλον πρόκειται για μυθική προσωπικότητα).

Σε ένα άλλο σημείο της ίδιας –αλληγορικής και μυστικιστικής– διήγησης, ο Παπαδιαμάντης γράφει με ακρίβεια ορισμένους μυστικούς κωδικούς και αναγνωριστικά συνθήματα της αδελφότητας, ενώ συγκαλυμμένα υπαινίσσεται και κάποιες τεχνικές των μυημένων σε αυτήν:

«Μου ήλθε η ιδέα ότι, αν επάτουν πάνω στο βράχο, όρθιος ή κυρτός, με σκοπό να φύγω, ήτο σχεδόν βέβαιον πως θα μπορούσα να αποχωρήσω εν τάξει. Εκείνη έβλεπε προς ανατολάς, εγώ ευρισκόμην προς δυσμάς, όπισθέν της. Ούτε η σκιά μου δεν θα την ετάραττεν. Αύτη, επειδή η σελήνη ήτο εις τ’ ανατολικά, θα έπιπτε προς το δυτικόν μέρος, όπισθεν του βράχου μου, κι εντεύθεν του άντρου. Είχα μείνει χάσκων, εν εκστάσει, και δεν εσκεπτόμην πλέον τα επίγεια…»

(Αυτές οι νύξεις είναι τόσο συγκεκριμένες όσο και σπάνιες, κι έτσι δεν μπορούμε παρά να υποθέσουμε ότι ο Παπαδιαμάντης ήταν μυημένος στις τάξεις της αδελφότητας ή είχε μελετήσει σε βάθος την ιστορία της και τις πεποιθήσεις της…)

Ταξιδεύοντας στην Ιρλανδία, έχω επισκεφτεί το Sleepers’ Hill (τον Λόφο των Κοιμωμένων) κοντά στους κούφιους τύμβους του αρχαίου Newgrange στο County Meath (όπου διατηρούσε τα κτήματά του ο συγγραφέας Λόρδος Ντάνσανυ), κι εκεί μου είπαν ότι κρυβόταν η μυθική κατοικία του Angus Ong, του βασιλιά των «Daoine Sidhe», δηλαδή των ξωτικών. Εκεί μπορεί κανείς να περιπλανηθεί στο φόντο της χώρας του Gort Na Cloca Mora, της χώρας των Leprechauns. Ο θρύλος του Gort Na Cloca Mora εξιστορείται στο έργο του James Stephens The Crock of Gold (Το Τσουκάλι με το Χρυσάφι –των ξωτικών, 1912), ενός πιθανολογούμενου μέλους της ιρλανδικής Αδελφότητας του Ύπνου, ένα έργο στο οποίο δύο κοιμώμενοι φιλόσοφοι διαφωνούν μεταξύ τους και συναντούν τα leprechauns. Στη Σπηλιά των Κοιμωμένων της Ιρλανδίας (Cave of the Sleepers of Erin), κοντά στο δάσος του Glyn Cagny Glen, πιστεύεται σήμερα ότι κατοικεί σε ύπνο ο Angus Ong, ένας από τους αρχαίους θεούς των Κελτών, και η κόρη του Caitlin.

Ο νεο-παγανιστής συγγραφέας και μελετητής R. J. Stewart, στο βιβλίο του The Power Within the Land (Η Δύναμη Μέσα στη Χώρα), υποστηρίζει πως οι ιερείς-βασιλιάδες και οι ιέρειες-βασίλισσες, συγχωνεύονται σε τέτοιο σημείο με τη χώρα που κυβερνούν, που καταλήγουν να αντιπροσωπεύουν την ίδια τη γη.

Ο Stewart υποστηρίζει ότι κάποιοι συγκεκριμένοι ήρωες, τόσο σήμερα όσο και παλαιότερα, επέλεγαν μια εθελοντική θυσία, επιφέροντας στον εαυτό τους τον θάνατο και την αναγέννηση, με το να απορροφηθεί η συνείδησή τους από τη γη. Οι αρχαίοι ιερείς βασιλιάδες το έκαναν αυτό χρησιμοποιώντας μια ολόκληρη χώρα ή μια φυλή ή έναν τόπο, και μπορούμε να τους ανακαλύψουμε σε διάφορες περιοχές του κόσμου, σε μια κατάσταση αιώνια στάσης. Συχνά είναι οι φύλακες του τόπου και ξυπνούν μόνο όταν υπάρχει κίνδυνος ή μεγάλη ανάγκη.

Θυμάμαι τα μεσαιωνικά ρομάντζα για τον βασιλιά Αρθούρο, όταν το μυστικό του Γκράαλ αποκαλύπτεται στον Πάρσιβαλ με τη φράση «You and the Land are One», αλλά και τον θρύλο του Μάγου Μέρλιν, που κοιμάται σε μια βαθιά σπηλιά και κάποτε –όταν θα ξαναφτιαχτεί η Στρογγυλή Τράπεζα και θα τον καλέσει– θα ξυπνήσει για να αποκαταστήσει το αρχαίο βασίλειο του Λόγκρες. Περίπου τα ίδια ισχύουν και για τον Θιβετιανό ήρωα Γκεσάρ.

Ο Γουίλιαμ Μπλέηκ, επίσης, είχε ένα όραμα του γίγαντα Αλβιόνα, ενός από τους μεγαλύτερους κοιμώμενους ονειρευτές, ο οποίος είχε πάρει πάνω του όλη τη χώρα της Βρετανίας.

Στην αρχαία ελληνική παράδοση ο τιτάνας Κρόνος, κοιμόταν περιμένοντας κάποιες συγκεκριμένες πλανητικές κινήσεις, για να ξυπνήσει και να επαναφέρει την Χρυσή εποχή, ενώ στη νεότερη ελληνική παράδοση έχουμε τον θρύλο του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, που κανείς δεν ξέρει πού βρίσκεται αλλά κάποτε θα ξυπνήσει από το λήθαργό του για να υλοποιήσει τη Μεγάλη Ιδέα…

Όλα αυτά σχετίζονται με τις μεσσιανικές πεποιθήσεις (του ύφους «The Sleeper has Awaken» του Dune) που υιοθέτησε η Αδελφότητα του Ύπνου, σύμφωνα με τις οποίες ο αρχαίος Κοιμώμενος του κάθε τόπου θα ξυπνήσει και θα επαναφέρει τη βασιλεία του Θεού στη Γη. Οι Μεγάλοι Κοιμώμενοι θα ξυπνήσουν στο άκουσμα ενός τραγουδιού που θα ακουστεί από «πέρα από το τείχος του ύπνου», η ζωή των όντων θα αλλάξει επίπεδο, θα εισέλθει σε μία σφαίρα όπου οι κάτοικοι της Γης θα είναι πλέον ασώματοι, ταυτισμένοι με το Μεγάλο Ενύπνιο του Σύμπαντος. Κανείς δεν θα χρειαστεί να κοιμηθεί ξανά…

Ο θρύλος επαναλαμβάνεται παντού και συνήθως αποκαλείται «Ο Βασιλιάς Κάτω από τον Λόφο». Μιλά πάντα για κάποιον τοπικό ήρωα ο οποίος δεν πέθανε, αλλά κοιμάται σε ένα μυστικό μέρος, περιμένοντας το κάλεσμα των συμπατριωτών του όταν θα έχουν την ανάγκη του. Ο Κοιμώμενος μπορεί να είναι –μακροκοσμικά– τοπικός, εθνικός, φυλετικός, μυθικός, θρησκευτικός ή ακόμα και πλανητικός, αλλά μπορεί και –με μια παράδοξη ανταλλαγή ρόλων– να βρίσκεται μέσα στον καθένα μας.

Ο χριστιανικός κωδικός θρύλος των «Επτά Κοιμωμένων Νέων της Εφέσου», σχετίζεται επίσης με όλα αυτά. Το 250 μ.κ.ε. επτά νεαροί κρύφτηκαν σε μια σπηλιά κοντά στην Έφεσο για να γλιτώσουν από τους διωγμούς. Αποκοιμήθηκαν στη σπηλιά και ανακαλύφθηκαν εκεί διακόσια χρόνια μετά, το ίδιο νέοι όσο ήταν όταν κοιμήθηκαν. (Η μνήμη αυτών των «επτά αγίων» γιορτάζεται στις 27 Ιουλίου, μια ημέρα προσευχής για όλους εκείνους που υποφέρουν από αϋπνία…)

Ακόμη πιο αρχαία είναι η ιστορία του Επιμενίδη, ο οποίος περιπλανήθηκε σε μια «νεραϊδοσπηλιά» (Νυμφαίο) της Κρήτης, τον 7ο αιώνα π.κ.ε., άκουσε τα τραγούδια των νεράιδων, αποκοιμήθηκε και ξύπνησε εκατό χρόνια αργότερα, (να, λοιπόν, ένας αρχαίος Έλληνας Rip Van Winkle).

Το παραμύθι της «Ωραίας Κοιμωμένης» (The Sleeping Beauty), που τρυπιέται στο δάχτυλο από μια μαγεμένη βελόνα και πέφτει σε έναν εκατονταετή ύπνο, ταυτίζεται με μια αρχαιότερη ιστορία της Βόρειας Μυθολογίας, στην οποία ο Βόταν μαγεύει τη Μπρουνχίλντα και τη βάζει να κοιμηθεί αιώνια, περικυκλωμένη από μια μαγική άσβηστη φωτιά, από τις φλόγες της οποίας μόνο ο πιο γενναίος ήρωας μπορεί να περάσει και να ξυπνήσει τη Μπρουνχίλντα μ’ ένα φιλί, (και ας μη ξεχάσουμε τη Χιονάτη, η οποία τρώει ένα μαγεμένο μήλο και πέφτει σε έναν βαθύ ύπνο από τον οποίο ξυπνά μόνο με το φιλί ενός πρίγκιπα).

Κατά ορισμένους χριστιανούς μυστικιστές, ο κοιμώμενος ήρωας, βασιλιάς ή βασίλισσα, συμβολικά δεν είναι παρά ο ίδιος ο Διάβολος που κοιμάται στο κέντρο της Γης, μια μυστικιστική πεποίθηση που ίσως πρώτος την κατέγραψε ο Δάντης στην Κόλαση της Θείας Κωμωδίας, κατά άλλους συνδέεται με το συμβολισμό της ανάστασης του Λάζαρου από τον Ιησού, ενώ κατά άλλους, πιο αλλόκοτους, πρόκειται απλά για τον Κθούλου (βλέπε το έργο του Χ. Φ. Λάβκραφτ).

Οι σχετικές πεποιθήσεις έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα, είναι κρυμμένες παντού, συνήθως ξεχασμένες, και δεν είναι ξεκάθαρο αν προέρχονται από την Αδελφότητα του Ύπνου ή αν υιοθετήθηκαν από αυτήν. Πάντως, το μοτίβο το συναντάμε και σε τόπους και λαούς όπου η αδελφότητα δεν είχε καμία γνωστή δράση. Ένα καλό παράδειγμα είναι οι Aboriginal ιθαγενείς της Αυστραλίας, που πιστεύουν ότι κατάγονται από το Dream-Time (τον «Ονειρικό Χρόνο») μαζί με όλα τα πλάσματα της γης.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι μια φυλή Ινδιάνων της νότιας Καλιφόρνια, οι Cupenos, τους οποίους ονόμασαν έτσι οι Ισπανοί, από την Kupa, το μέρος που τους συνάντησαν, αλλά οι ίδιοι ονόμαζαν τους εαυτούς τους «Kuupangaxwichem» που σημαίνει «Οι Άνθρωποι που Κοιμούνται Εδώ», αναφορικά στους Κοιμώμενους της φυλής τους (που σήμερα προστατεύονται από τη φυλή των ινδιάνων Luiseno στην κοιλάδα του San Jose de Valle), που κοιμούνται και φυλάσσουν τη γη τους και συνομιλούν με τον Θεό…

Στο πολύ παράξενο μυθιστόρημα του Herbert Read, The Green Child (Το Πράσινο Παιδί, 1935), φιλοξενείται μία κωδική περιγραφή «τοπικής αφομοίωσης», που θα έλεγε κανείς ότι προέρχεται από τα μυστικά αρχεία της αινιγματικής αδελφότητας. Ο ήρωας ταξιδεύει στην Κούφια Γη, όπου συναντά τους πράσινους ανθρώπους, οι οποίοι περικυκλώνονται από τις αιώνιες πέτρες των σπηλαίων τους και ο καθένας τους φιλοδοξεί στο τέλος της ζωής του να γίνει ένα κομμάτι του ανόργανου κόσμου:

«…Πάνω κι από την ανθρώπινη ζωή βρίσκονταν τα συμπτώματα μιας κατάρας που μπορούσε να ξεριζωθεί μόνο μετά τον θάνατο. Ο θάνατος δεν τους τρομοκρατούσε, φοβόντουσαν μόνο τη φθορά και την πλήρη αποσύνθεση, που γι’ αυτούς σήμαινε την επιστροφή σε ένα στάδιο “μαλακό” και “αεριώδες”. Ο μοναδικός τους πόθος ήταν να γίνουν “συμπαγείς”, τόσο συμπαγείς και στέρεοι και ανθεκτικοί όσο και οι βράχοι ολόγυρά τους. Για τον λόγο αυτό ασκούσαν τις τελετές της απολίθωσης. Όταν η τελευταία τους ανάσα εγκατέλειπε το σώμα τους, το σώμα αυτό μεταφερόταν σε ειδικές σπηλιές και τοποθετούταν σε μικρές πισίνες γεμάτες “πετρώδες” νερό που έσταζε από τους τοίχους και την οροφή. Εκεί παρέμεναν μέχρι το σώμα τους να γίνει άσπρο και σκληρό, τα μάτια τους να γυαλίσουν κάτω από τα διάφανα βλέφαρά τους, τα μαλλιά τους να γίνουν εύθραυστα σαν το κέλυφος των σαλιγκαριών, και τα γένια τους να μετατραπούν σε ακανόνιστους σταλακτίτες.

»Τέλος, όταν το σώμα σκλήραινε αρκετά, το έβγαζαν από τη γούρνα και το μετέφεραν σαν άγαλμα στις “τρύπες των νεκρών” –κάτι σπηλιές όπου τα σώματα των νεκρών τοποθετούνταν το ένα πάνω στο άλλο σε πυκνές στοίβες, για να περιμένουν την τελική μακαριότητα του ύπνου της κρυσταλλοποίησης. Όταν το σώμα γινόταν πια αγνώριστο, κι έμοιαζε περισσότερο με στήλη άλατος, αρχίζοντας να αποκτά με μαθηματική ακρίβεια μία κρυσταλλική δομή, τότε μπορούσε να θεωρηθεί πλέον ότι έφτανε στην τελική αθανασία…

»Σιγά-σιγά, οι σπηλιές γέμιζαν με αυτές τις συμπαγείς σφήνες. Κανείς δεν γνώριζε πόσο επεκτείνονταν μέσα στην τεράστια μάζα της γης, το μόνο που ήξεραν ήταν πως ο χώρος στον οποίο ζούσαν ήταν περιορισμένος, και πως θα ερχόταν ο καιρός που ο μικρός λαός τους θα κατοικούσε στην τελευταία σπηλιά, όταν ο τελευταίος της φυλής τους θα ξεκουράζονταν στη σταλαγμιτική πισίνα του για να εκπληρώσει τον σκοπό της ζωής, την αιώνια τελειότητα. Γιατί ο λαός αυτός πίστευε πως δεν υπήρχε καμία αποστολή πιο θεϊκή από το να προσφέρουν τα σώματά τους στη γη και να ενωθούν με αυτήν. Αυτή ήταν η μόνη τους επιθυμία: να γίνουν ένα με τη φυσική αρμονία της γης και να ονειρεύονται μαζί της…»

Η Αδελφότητα του Ύπνου, για να σηματοδοτήσει την κατάσταση της αιώνιας νάρκης, χρησιμοποιεί ως σύμβολό της ένα βάτραχο. Το σύμβολο αυτό έχει την καταγωγή του σε ένα παράξενο φυσικό φαινόμενο, ή, τέλος πάντων, στον θρύλο της ύπαρξης ενός παράξενου φυσικού φαινομένου.

Κατά το φαινόμενο αυτό ή κατά το θρύλο του, ένας βάτραχος που θα παγιδευτεί φυσικά η τεχνητά ανάμεσα από δύο πέτρες ή σε ένα ξύλο, στο πέρασμα του χρόνου ημι-απολιθώνεται και γίνεται ένα με την πέτρα ή το ξύλο. Όταν απελευθερωθεί από τη φυσική παγίδα του, ο βάτραχος πηδάει έξω ζωντανός, όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει (πολλοί λένε ότι τα καταφέρνει ακόμη και μετά από διακόσια χρόνια), μπορεί και επιβιώνει όλο αυτό το χρονικό διάστημα χωρίς αέρα, νερό και τροφή, έχοντας αφομοιωθεί με την πέτρα ή το ξύλο! (Υπάρχει πολύ μεγάλη βιβλιογραφία για το παράξενο αυτό φαινόμενο, κι ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να την αναζητήσει και να τη μελετήσει).

Έχω στην κατοχή μου ένα «Ρόδο της Ιερουσαλήμ», που θα μπορούσε να είναι το φυτικό αντίστοιχο αυτού του νεκραναστημένου βατράχου. Το Ρόδο της Ιερουσαλήμ είναι επίσης ένα από τα σύμβολα της Αδελφότητας του Ύπνου. Πρόκειται για ένα φυτό της ερήμου, λίγο μεγαλύτερο από μια σφιγμένη γροθιά, το οποίο είναι τελείως ξερό και μαζεμένο στον εαυτό του. Φαίνεται σαν ένα κομμάτι τελείως ξερής θημωνιάς. Παρ’ όλα αυτά, αν τοποθετηθεί μέσα σε ένα πιάτο με νερό, έπειτα από περίπου μισή ώρα αρχίζει να κινείται και να ανοίγει διάπλατα, δεν είναι πια ξερό, πρασινίζει και βγάζει μικρά λευκά άνθη, και συνεχίζει να έχει αυτήν την εμφάνιση όσο είναι μέσα στο νερό, τελείως ζωντανό. Όταν το βγάλεις από το νερό, έπειτα από λίγη ώρα αρχίζει να κλείνει, να μαζεύεται και να συρρικνώνεται και τελικά να ξεραίνεται τελείως (μάλιστα, ένα άτσαλο άγγιγμα μπορεί να το θρυμματίσει). Θα συμβεί το ίδιο φαινόμενο, αν π.χ. ακόμη και μετά από δύο χρόνια το ξαναβάλεις στο νερό. Ο άνθρωπος που μου το πούλησε, μου είχε πει ότι είναι αθάνατο, ότι ζει αιώνια σ’ αυτήν την ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ ζωής και θανάτου. Και μέχρι τώρα δεν έχει διαψευστεί…

Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τους ανθρώπους. Να πέσουν να κοιμηθούν και να ξυπνήσουν έπειτα από πάρα πολλά χρόνια. Η πιο διάσημη περίπτωση ενός τέτοιου ανθρώπου, είναι εκείνη της Carolina Olsson, που κοιμήθηκε για 32 χρόνια και ξύπνησε χωρίς να έχει κανένα πρόβλημα, (υπάρχει πολύ μεγάλη βιβλιογραφία για την περίπτωσή της, και μπορεί κάποιος να την αναζητήσει για τις λεπτομέρειες).

Στις 22 Φεβρουαρίου 1970, η 19χρονη Μαρία Λεοντάκου, τότε κάτοικος Ηρακλείου Κρήτης, έπεσε ανεξήγητα σε έναν παράξενο εκστατικό λήθαργο για έναν ολόκληρο μήνα. Ο λήθαργος αυτός εξελίχθηκε σε ύπνο –όχι κώμα– και η νεαρή γυναίκα κοιμήθηκε χωρίς να ξυπνήσει καθόλου για 23 χρόνια και 21 ημέρες! Την περίπτωση της είχαν εξετάσει ειδικοί από όλον τον κόσμο χωρίς να μπορούν να καταλήξουν σε κάποιο συμπέρασμα και χωρίς να μπορούν να την επαναφέρουν.

Η Μαρία ξύπνησε στις 15 Μαρτίου 1993, χωρίς να μπορεί να θυμηθεί τίποτε από την περίοδο της «απουσίας» της, ή τουλάχιστον χωρίς να θέλει να αποκαλύψει τίποτε σχετικά με τα όνειρα της, (τι μπορεί να ονειρεύεται κάποιος για 23 χρόνια; Σε ποια πραγματικότητα να ζει;). Αφότου ξύπνησε, μέσα σε λίγους μήνες άρχισε να ζει μια κανονικότατη ζωή, χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα. Σήμερα είναι παντρεμένη και ζει στον Πειραιά, χωρίς να φοβάται να συζητά για την παράξενη περιπέτεια της που «έσβησε» τόσα χρόνια από την συνειδητή ζωή της. Την περίπτωση της έχουν μελετήσει πάρα πολλοί ερευνητές, που όλοι τους έχουν διαπιστώσει πως πρόκειται για έναν πολύ ιδιαίτερο άνθρωπο, με υψηλό επίπεδο ευφυΐας, ασυνήθιστης διαύγειας και μνήμης.

Η Μαρία δεν είναι η μοναδική ανάλογη περίπτωση. Νομίζω πως το ρεκόρ ανήκει στην Ιταλίδα Μπετίνα Πιέρι, που έπεσε στο κρεβάτι το 1864 σε ηλικία 15 ετών και ξύπνησε 88 χρονών, για να ζήσει δύο χρόνια ξυπνητή και να πεθάνει, (73 χρόνια ύπνου!). Ακολουθεί η Σκανδιναβή Καρολίνα Όλσον, που, όπως ήδη είπα, κοιμήθηκε 14 ετών το 1876 και ξύπνησε στις 3 Απριλίου του 1908, έπειτα από έναν ύπνο που κράτησε 32 χρόνια! Η Καρολίνα θυμόταν πολλά παράξενα πράγματα: διηγήθηκε σε όλους με πολλές λεπτομέρειες μια κανονικότατη ζωή που έζησε σε ένα μέρος που δεν θυμόταν το όνομα του, το οποίο δεν διέφερε και πολύ από το μέρος στο οποίο ζούσε.

Η 20χρονη Άλντα Μπόμεκ, κοιμήθηκε το 1881 και ξύπνησε το 1908, κι από την ημέρα της «μετανάστευσης» της πίσω στον κόσμο μας, έζησε άλλα 42 χρόνια σε κατάσταση μελαγχολίας, και πέθανε τον Απρίλιο του 1950 σε ηλικία 89 ετών.

Οι άνθρωποι αυτοί δεν είχαν κανενός είδους πρόβλημα, απλά μια μέρα έπεσαν να κοιμηθούν και ξύπνησαν σε έναν άλλο κόσμο. Μελέτησα το θέμα στη διεθνή βιβλιογραφία και ανακάλυψα εκατοντάδες καταγραμμένες περιπτώσεις πολυετούς ύπνου τους τελευταίους δύο αιώνες. Σε κάθε περίπτωση τα στοιχεία ήταν σχεδόν τα ίδια. Το παράξενο ήταν πως όλες ανεξαιρέτως αυτές οι καταγραμμένες περιπτώσεις είχαν να κάνουν με νεαρές γυναίκες, 14-22 ετών…

Τί είναι ο ύπνος;
Γιατί θα πρέπει να περνάμε το ένα τρίτο της ζωής μας σ’ αυτήν την κατάσταση;

Για παράδειγμα, ένας εξηντάχρονος έχει περάσει –συνολικά– τουλάχιστον είκοσι χρόνια στην κατάσταση του ύπνου. Κανένας άνθρωπος ή ζώο δεν έχει μπορέσει ποτέ να απαλλαχθεί από τον ύπνο ή να επιβιώσει χωρίς αυτόν. Ο ύπνος είναι μία διαδικασία τόσο σημαντική για τη φυσική και ψυχολογική υγεία των ζωντανών όντων, τόσο που η φύση φτάνει ακόμη και σε υπερβολές για να εξασφαλίσει τον ύπνο. Μερικά πουλιά μπορούν να κοιμηθούν πετώντας και πολλά ψάρια μπορούν να κοιμούνται καθώς κολυμπούν, ενώ οι λαγοί κοιμούνται μόνο ένα λεπτό κάθε τρία λεπτά για πολλές ώρες, για να μη χάνουν την επιφυλακή τους.

Σε τι χρησιμεύει ο ύπνος;

Αυτή την απλή ερώτηση δεν μπόρεσε μέχρι τώρα να την απαντήσει ικανοποιητικά κανένας ειδικός. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο ύπνος είναι σημαντικός επειδή φέρνει τον νου στην κατάσταση των ονείρων, και ότι στην πραγματικότητα ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει χωρίς ονείρεμα ενώ θα μπορούσε να ζήσει χωρίς τον ύπνο, αλλά είναι δύο καταστάσεις που αναγκαστικά συνοδεύουν η μία την άλλη…

Είναι τα όνειρά μας, μια τοπογραφία της ψυχής;

Μια τοπογραφία της ψυχής που λειτουργεί σε ένα μήκος κύματος που κανονικά δεν γίνεται αντιληπτό κατά την διάρκεια του επιπέδου αφύπνισης, του ρυθμού Βήτα 13-30 Hz;…  Φυσιολογικά, τα όνειρα εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του ρυθμού Θήτα 7-7 Hz, και αναφορές έχουν υποδείξει ότι τα κύματα Δέλτα 1/4-4 Hz, εμφανίζονται με την κρούση των «Φαινομένων-Ψι», αλλά ο ακριβής νευρικός μηχανισμός παραμένει ακόμη ανεξερεύνητος…

Είναι τόσα πολλά αυτά που δεν έγραψα (και δεν γνωρίζουμε) για την Αδελφότητα του Ύπνου.

Όπως γράφει και ο Χ. Φ. Λάβκραφτ:

«…Τώρα που προσπαθώ να μιλήσω για τα πράγματα που είδα, αισθάνομαι χιλιάδες εξωφρενικούς περιορισμούς. Πράγματα που είδα με την βοήθεια της νέας εσωτερικής όρασης μου, όπως εκείνα τα αστραπιαία οράματα που μας επισκέπτονται καθώς βυθιζόμαστε στην κενότητα του ύπνου, που είναι πιο ζωηρά και γεμάτα νόημα μόνο για ‘μας… Ξεχασμένες εικόνες και χώρες πιο σκοτεινές και πιο θολές κι από τον χρυσό κόσμο της παιδικής ηλικίας, ξανοίγονται μέσα στον κοιμισμένο νου και βασιλεύουν, ώσπου να ξαναθαφτούν από το ξύπνημα. Ανάμεσα τους μπορούμε να ξεχωρίσουμε κάτι από την δόξα και την ευχαρίστηση που λαχταρούμε… Για να δώσει σχήμα και μορφή κάποιος, σ’ αυτά τα πράγματα, στο πεδίο της τέχνης, πρέπει να αναζητήσει και να φέρει εδώ πίσω μαζί του, ένα θαμπό τρόπαιο από εκείνο το βασίλειο των σκιών και των ψιθύρων, και για να το πετύχει αυτό χρειάζεται και μεγάλη επιδεξιότητα και καλή μνήμη. Γιατί, παρ’ όλο που τα όνειρα είναι μέσα σ’ όλους μας –αb intra– λίγα χέρια μπορούν να αρπάξουν τα αραχνοΰφαντα φτερά τους, χωρίς να τα διαλύσουν…» (The Night Ocean)

***
@Π. Γιαννουλάκης /περιοδικό Strange
Μελέτησε σχετικά άρθρα