Παράγοντας X: Θανατηφόρος ιός μπορεί να κρύβεται στους πάγους της Γης και ίσως απελευθερωθεί σύντομα, προειδοποιούν οι επιστήμονες

Την ώρα που ο πλανήτης αναρρώνει από τη θανατηφόρα πανδημία του

κορονοϊού που σκότωσε σχεδόν 7 εκατομμύρια ανθρώπους οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι ένας ακόμη πιο θανατηφόρος ιός μπορεί να κρύβεται στα παγωμένα υπεδάφη της Γης και απλώς περιμένει να «απελευθερωθεί».

Μάλιστα αναφέρουν ότι η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας οδηγεί στο λιώσιμο των πάγων και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να έρθουν στην επιφάνεια μία σειρά από θανατηφόρες ασθένειες που έχουν παραμείνει αδρανείς για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το παγωμένο έδαφος στην Αρκτική και την Ανταρκτική έχει έναν τεράστιο αριθμό αδρανών μικροβιακών ειδών και οι επιστήμονες γνωρίζουν ελάχιστα ή καθόλου γι’ αυτά.

Επιπλέον θα μπορούσαν να απελευθερωθούν και πάλι στην ατμόσφαιρα εξαφανισμένες ασθένειες, όπως η ευλογιά ή παθογόνα που κάποτε προκάλεσαν μαζικούς θανάτους στους προγόνους μας, προειδοποιούν οι ειδικοί.

«Υπάρχει ένας ‘Παράγοντας Χ’ για τον οποίο πραγματικά δεν γνωρίζουμε πολλά», δήλωσε στο Newsweek η Birgitta Evengård, καθηγήτρια μολυσματικών ασθενειών στο Πανεπιστήμιο Umeå στη Σουηδία.

«Βαθιά μέσα στον μόνιμα παγωμένο υπέδαφος, πρέπει να υπάρχουν μικρόβια –ιδιαίτερα ιοί αλλά και βακτήρια– που βρίσκονταν στη Γη πολύ πριν από την ύπαρξη του Homo sapiens», ανέφερε η Birgitta Evengård.

Σύμφωνα με τον ιολόγο Jean-Michel Claverie, από το Πανεπιστήμιο Aix-Marseille, μπορεί επίσης να είναι ότι αρχαίοι ιοί που μόλυναν και προκάλεσαν την εξαφάνιση των Νεάντερταλ ή των μαμούθ βρίσκονται επίσης στο παγωμένο υπέδαφος.

Όταν ρωτήθηκε τι άλλο θα μπορούσε να κρύβεται κάτω από τους πάγους ο ιολόγος απάντησε: «Ιοί από εξαφανισμένες ασθένειες όπως η ευλογιά, τον πάντα παρόντα άνθρακα μέσω περιοχών μολυσμένων με σπόρους και επίσης ασθένειες που εξαπλώνονται γρήγορα και είναι ήδη γνωστό ότι [υπάρχουν] στη σημερινή Αρκτική, όπως η τουλαραιμία, μια σοβαρή βακτηριακή λοίμωξη ή η εγκεφαλίτιδα που μεταδίδεται από κρότωνες».

Οι επιστήμονες έχουν επισημάνει έξι «κατεψυγμένα» παθογόνα που πιστεύουν ότι αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα. Μόλις πέρυσι, μια ομάδα ειδικών ανακοίνωσε επίσης ότι αναβίωσε έναν ιό 48.500 ετών που βρέθηκε στο λιώσιμο του πάγων της Σιβηρίας.

Είναι ένας από τους επτά τύπους ιών που επανήλθαν μετά από χιλιάδες χρόνια. Ο νεότερος είχε παγώσει για 27.000 χρόνια και ο παλαιότερος, ο Pandoravirus yedoma ήταν παγωμένος για 48.500 χρόνια.

Αν και οι ιοί δεν θεωρούνται κίνδυνος για τον άνθρωπο, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι άλλα παθογόνα που εκτίθενται από λιωμένο πάγο μπορεί να είναι «καταστροφικά» και να οδηγήσουν σε νέες πανδημίες.

Το πρώτο σήμα κινδύνου ήρθε το 2016, όταν ένα κύμα καύσωνα στη Σιβηρία ενεργοποίησε θανατηφόρα σπόρια άνθρακα που σκότωσαν ένα 12χρονο αγόρι και χιλιάδες ζώα.

Ο όρος «μόνιμα παγωμένο υπέδαφος» περιγράφει τη γη που έχει παγώσει για δύο ή περισσότερα συνεχόμενα χρόνια, αν και ορισμένα μέρη της Σιβηρίας έχουν παραμείνει έτσι για περισσότερα από 650.000 χρόνια.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το ένα τέταρτο του βόρειου ημισφαιρίου βρίσκεται στην κορυφή του μόνιμα παγωμένου υπεδάφους. Ωστόσο μεγάλες περιοχές με πάγο λιώνουν καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία του πλανήτη.

Ο πλανήτης είναι ήδη 1,2 βαθμούς Κελσίου θερμότερος από ό,τι ήταν στην προβιομηχανική εποχή και οι επιστήμονες έχουν προειδοποιήσει ότι η Αρκτική θα μπορούσε να δει καλοκαίρια χωρίς πάγο μέχρι τη δεκαετία του 2030.

Η ομάδα του Jean-Michel Claverie αναβίωσε για πρώτη φορά ιούς το 2014, εστιάζοντας για λόγους ασφαλείας σε αυτούς που μπορούσαν να μολύνουν μόνο αμοιβάδες.

Από το 2019, έχει αποκαλύψει 13 νέους ιούς και έχει προειδοποιήσει ότι ένα άγνωστο, αρχαίο παθογόνο θα μπορούσε να έχει «καταστροφικές» επιπτώσεις για το ανθρώπινο είδος.