Cernunnos: O μυστηριώδης Θεός των Άγριων Περιοχών

Ο Cernunnos, επίσης γνωστός ως “Κερασφόρος” και “Άρχοντας των

Άγριων”, ήταν ο θεός των ζώων και των άγριων τόπων στον κόσμο των Κελτών. Λατρευόταν σε μεγάλο βαθμό στη Γαλατία. Η περιοχή αυτή βρισκόταν στη βορειοδυτική περιοχή της Ευρώπης.

Ήταν μια περιοχή που κάλυπτε τη σημερινή Γαλλία και το Βέλγιο, αν και με την πάροδο του χρόνου οι οπαδοί του συγκεκριμένου Άρχοντα επεκτάθηκαν και στις Βρετανικές Νήσους.  Συχνά ο Cernunnos απεικονίζεται με κέρατα ελαφιού και μια κέλτικη δάδα (ένα περιδέραιο που συμβολίζει τον πλούτο και την υψηλή κοινωνική θέση). Η εικόνα του έχει περάσει και σε άλλες θρησκείες με την πάροδο του χρόνου. Με ελάχιστη έως ανύπαρκτη καταγεγραμμένη ιστορία του Cernunnos, οι μελετητές έχουν συνθέσει μια πληθώρα χαρακτηριστικών που του έχουν αποδοθεί σε πολλούς πολιτισμούς.

Από πού ήταν ο Cernunnos

Αναπαραστάσεις του Cernunnos μπορεί να βρεθούν σε ολόκληρο τον Γαλατικό κόσμο, αλλά υπάρχει μόνο μία περίπτωση που το όνομά του χρησιμοποιείται απευθείας δίπλα στις κοινές εικόνες του. Το όνομά του αναφέρεται στο Nautae Parisiaci, ή αλλιώς στον Στύλο των βαρκάρηδων, ένα μνημείο στη Γαλλία.  Το μνημείο βρέθηκε στα θεμέλια του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων, θαμμένο από την εποχή που η περιοχή ήταν η γαλλική πόλη Λουτέτια. Το μνημείο απεικονίζει έναν άνδρα με κέρατα, από τα οποία κρέμονται δάδες.

Αν και το κάτω μισό έχει χαθεί, θεωρείται ότι καθόταν σταυροπόδι. Η υπόθεση αυτή προέρχεται από μια παρόμοια εικόνα που βρέθηκε σε ένα τεχνούργημα που ονομάζεται καζάνι Gundestrap. Αυτό δείχνει έναν άνδρα με κέρατα να κάθεται με τα πόδια σταυρωμένα, κρατώντας έναν πυρσό και περιτριγυρισμένος από άγρια ζώα. Παρόλο που το υλικό και η κατασκευή δείχνουν ότι το καζάνι είναι γαλλικό, δεν υπάρχει επιγραφή που να δηλώνει συγκεκριμένα ότι η εικόνα αναπαριστά τον Cernunnos. Αυτό οδήγησε τους μελετητές να συζητήσουν έντονα για το αν οι δύο εικόνες πράγματι σχετίζονται μεταξύ τους.

Η μόνη άλλη παράσταση που αποδίδεται άμεσα στον Cernunnos είναι τα σχέδια σε βράχους στην Val Comonica. Εδώ ο Cernunnos απεικονίζεται ως μια μεγάλη και επιβλητική μορφή με τρόπο που δεν το κάνουν οι άλλες απεικονίσεις.

Τα στοιχεία του Cernunnos

Το μνημείο, το καζάνι και τα σχέδια στους βράχους πιστεύεται ότι είναι συγκεκριμένα του Cernunnos. Αλλά υπάρχουν επίσης εκατοντάδες άλλες εικόνες θεοτήτων με κέρατα σε όλα τα κελτικά εδάφη για τις οποίες οι μελετητές δεν είναι σίγουροι

Αυτή η ποικιλία εικόνων έχει οδηγήσει τους μελετητές να συζητήσουν αν ο Cernunnos ήταν μια μεμονωμένη θεότητα που λατρευόταν από μια συγκεκριμένη φυλή Γαλατών ή αν είναι απλώς ένα αμάλγαμα άλλων παρόμοιων θεών με κέρατα από διαφορετικές θρησκείες.

Σχεδόν κάθε πολυθεϊστικό πάνθεον είχε έναν θεό με κέρατα, όπως ο Πάνας από την ελληνική μυθολογία και ο Σύλβανους από τη ρωμαϊκή μυθολογία. Αυτοί οι θεοί συνήθως αντιπροσώπευαν τη φύση και τη ζωή με κάποιο τρόπο. Οι τίτλοι τους σχετίζονται με την άγρια φύση, τους κύκλους της ζωής, τη σεξουαλικότητα ή τη γονιμότητα.

Οι αναπαραστάσεις του Cernunonos θα μπορούσαν εύκολα να είναι απλώς μια παράγωγη εκδοχή ενός εξ αυτών των θεών που απλώς δεν έχει λεζάντα για να προσδιορίσει ποιος είναι. Ωστόσο, η έλλειψη γραπτής Γαλατικής ιστορίας και πολιτισμού σημαίνει ότι η πραγματική φύση και ο ρόλος του Cernunnos χάνονται στο χρόνο.

Παρά την έλλειψη γραπτής μυθολογίας, οι μελετητές έχουν συγκεντρώσει στοιχεία από μικρές επιγραφές σε διάφορα τεχνουργήματα για να δημιουργήσουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά.
Ποιος ήταν ο Cernunnos

Τα κέρατα που είναι εμφανή σε κάθε εικόνα τονίζουν τον ρόλο του Cernunnos ως συνδετικού κρίκου μεταξύ της ανθρωπότητας και της φύσης, ταυτόχρονα με το γεγονός ότι συνήθως περιβάλλεται από άλλα ζώα, όπως ελάφια και φίδια.
Η σταυροπόδι πόζα του πάνω στο καζάνι Gundstrap έχει πνευματικό χαρακτήρα, ενώ οι δάδες που κρατά ή έχει στα κέρατά του υποδηλώνουν ότι ο Cernunnos ήταν ένας χαρακτήρας με επιρροή.
Ως άνδρας, μπορεί να είχε πλούτο ή εξουσία. Ως θεότητα, μπορεί να είχε τη δύναμη να προσφέρει πλούτο και κοινωνική θέση στους οπαδούς του.

To καζάνι Gundstrap

Άλλες πιθανές ιδιότητες του Cernunnos περιλαμβάνουν την ejoys;ia toy επί του θανάτου ή του πλούτου. Ωστόσο, αυτές οι ιδιότητες προέρχονται από άλλους θεούς με τους οποίους μοιάζει ο Cernunnos, όπως ο Πλούτος στη ρωμαϊκή μυθολογία.
Πολλές από αυτές τις θεωρίες βασίζονται σε πολύ λίγα στοιχεία, και ο ρόλος του Cernunnos ως νεοπαγανιστικής θεότητας έχει επισκιάσει την απουσία στοιχείων για την προχριστιανική του φύση.
Ο Cernunnos σήμερα

Σήμερα, ο Cernunnos είναι γνωστός σε μεγάλο βαθμό από τα χαρακτηριστικά που εισήχθησαν στον χαρακτήρα του τους τελευταίους δύο αιώνες, μάλλον παρά από οποιοδήποτε άλλο χαρακτηριστικό του που έχει παραμείνει από την προχριστιανική του μορφή.

Καθώς ο Χριστιανισμός έφτασε στη Βρετανία κατά την πρώτη χιλιετία, η μονοθεϊστική θρησκεία ήρθε σε αντίθεση με τον παγανισμό και άλλες πολυθεϊστικές πεποιθήσεις. Προκειμένου να εδραιωθεί ο θρησκευτικός έλεγχος της περιοχής, οι χριστιανικές απεικονίσεις άρχισαν να δαιμονοποιούν τους πολυθεϊστικούς θεούς, όπως ο Cernunnos.

Η κοινή εικόνα του Σατανά, του έκπτωτου αγγέλου που βάζει σε πειρασμό την ανθρωπότητα, έχει γίνει μια ανθρωπόμορφη κατσίκα με προεξέχοντα κέρατα. Αυτό είναι άμεσο αποτέλεσμα της προσπάθειας της εκκλησίας να αποθαρρύνει τον παγανισμό συνδέοντας έναν πολυθεϊστικό θεό με την ενσάρκωση του κακού στη χριστιανική πίστη.

Παρομοίως, το 1917 η Margaret Murray στο βιβλίο της The God of the Witches (Ο Θεός των Μαγισσών) πλαισίωσε τον Cernunnos ως την κινητήρια δύναμη πίσω από αντιχριστιανικές πρακτικές. Το βιβλίο υποστηρίζει ότι ο Cernunnos ήταν η κύρια θεότητα για τις μάγισσες. Λέει επίσης ότι ήταν υπεύθυνος για τα αντιχριστιανικά αισθήματα σε όλη την Ευρώπη.

Μολονότι ορισμένοι από τους ισχυρισμούς της Murray ήταν υπερβολικοί, ο Cernunnos έχει υιοθετηθεί σε θρησκείες που σχετίζονται με τις μάγισσες, όπως η Wicca και ο Νεοπαγανισμός, και μάλιστα σε παρόμοιο ρόλο με την αρχική του μορφή. Συνεχίζει να απεικονίζεται ως ένας κερασφόρος θεός που αντιπροσωπεύει την ερημιά και τον φυσικό κύκλο της ζωής. Αυτά τα χαρακτηριστικά συνδέονται πλέον συνήθως με ολόκληρη την ιστορία του.

Παρόλο που το ομοίωμά του είναι αναγνωρίσιμο σε πολλές άλλες θρησκείες, θεότητες και συμβολισμούς, σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό για τον Cernunnos στον κελτικό κόσμο. Είναι ένα αίνιγμα και ίσως να μην ήταν καν οντότητα, αλλά μάλλον ένα κράμα διαφόρων άλλων θεών.

Ανεξάρτητα από το πώς τον θεωρούσαν οι Γαλάτες, έχει μια αξιοσημείωτη σύγχρονη επιρροή, μέσω της απεικόνισης του Σατανά και του ρόλου του στο Νεοπαγανιστικό πάνθεον. Με περαιτέρω αρχαιολογικές ανασκαφές, ίσως οι μελετητές ανακαλύψουν κάποτε περισσότερα που θα μπορούν να επιβεβαιώσουν ή να αντικρούσουν τις υπάρχουσες πεποιθήσεις για τον μυστηριώδη Άρχοντα των Άγριων.