Άνθρωπος Grauballe: Εγκληματίας, μάντης ή αιχμάλωτος; Το μυστήριο μίας δολοφονίας 2.300 ετών

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά μυστήρια στην αρχαιολογική ιστορία

αποτελεί αδιαμφισβήτητα ο άνθρωπος Grauballe, που εντοπίστηκε σε έναν βάλτο στην Δανία το 1952.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ο άνδρας, που του έκοψαν τον λαιμό, πέθανε κάποια στιγμή τον 3ο αιώνα π.Χ. και πετάχτηκε στον βάλτο. Μέχρι στιγμής οι επιστήμονες δεν μπορούν να επιβεβαιώσουν αν ο θάνατός του ήταν μέρος μιας τελετουργικής ανθρωποθυσίας ή το σώμα του αποτελεί την απόδειξη σε ένα μυστήριο δολοφονίας ηλικίας 2.300 ετών.

 Η συναρπαστική ανακάλυψη

Ο άνθρωπος Grauballe ανακαλύφθηκε στις 26 Απριλίου 1952, από μια ομάδα Δανών στον βάλτο του Nebelgard Fen, κοντά στο χωριό Grauballe. Αρχικά, οι κάτοικοι της πόλης πίστευαν ότι το πτώμα του βάλτου ανήκε σε έναν άνδρα γνωστό ως Red Christian, που ήταν γνωστός στην περιοχή επειδή έκοβε τύρφη και έπινε πολύ.

Ο Red εξαφανίστηκε γύρω στο 1887 και πιστεύεται ότι έπεσε μεθυσμένος σε έναν βάλτο και πνίγηκε. Αυτή η ασυνήθιστη μοίρα είχε γραφτεί και για δύο ακόμη πτώματα που ανασύρθηκαν από αγγλικούς βάλτους στο Cheshire. Επομένως το σενάριο αυτό δεν προκαλούσε εντύπωση.

Ωστόσο, οι κάτοικοι της πόλης σκέφτηκαν ότι έπρεπε να επιβεβαιώσουν την ταυτότητα του νεκρού και γι’ αυτό ενημέρωσαν τον ερασιτέχνη αρχαιολόγο, Ulrik Balsev και τον γιατρό της πόλης. Με μία πρόχειρη εξέταση στην σορό αποκαλύφθηκε ότι ο άνδρας ήταν γυμνός και είχε μια τρομερή γκριμάτσα στο πρόσωπό του. Ούτε σε αυτή τη φάση βγήκαν συμπεράσματα για ταυτότητα του άνδρα ή την αιτία θανάτου.

Στη συνέχεια οι κάτοικοι επικοινώνησαν με επιστήμονες στο Μουσείο Προϊστορίας του Aarhus. Ο καθηγητής Peter Glob και επέβλεψε μια ομάδα ανδρών που έκοψαν το μεγάλο κομμάτι τύρφης που περιείχε το σώμα. Μόλις η σορός έφτασε στο μουσείο, η ομάδα του Glob πραγματοποίησε μια πλήρη εξέταση. Ο άνδρας πιστεύεται ότι ήταν περίπου 30 ετών τη στιγμή του θανάτου και είχε ύψος 1,75 μέτρα.

Τα μαλλιά που εξακολουθούσαν να βρίσκονται στο κεφάλι του ήταν περίπου 5 εκατοστά. Παρά το γεγονός ότι ήταν κόκκινα οι επιστήμονες πιστεύουν ότι δεν ήταν κοκκινομάλλης. Το πιο πιθανό είναι το χρώμα στα μαλλιά του να άλλαξε από τα στοιχεία του βάλτου. Τα δάχτυλά του δεν έδειχναν σημάδια χειρωνακτικής εργασίας.

Ο άνθρωπος Grauballe ανακαλύφθηκε στις 26 Απριλίου 1952, από μια ομάδα Δανών στον βάλτο του Nebelgard Fen, κοντά στο χωριό Grauballe Πηγή: Public domain

Η έκπληξη

Προς έκπληξη όλων, περαιτέρω επιστημονικές εξετάσεις, όπως η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα, αποκάλυψαν ότι ο άνθρωπος Grauballe είχε ζήσει στην ύστερη Εποχή του Σιδήρου, πιθανώς γύρω στο 310 π.Χ. έως το 55 π.Χ. Η σάρωση του σώματος με ηλεκτρονικό μικροσκόπιο επιβεβαίωσε ότι τα χέρια του άνδρα δεν ήταν συνηθισμένα στη χειρωνακτική εργασία αφού τα δακτυλικά του αποτυπώματα ήταν σχετικά λεία.

Η ανάλυση του περιεχομένου του στομάχου του έδειξε ότι το τελευταίο του γεύμα ήταν χυλός καλαμποκιού. Βρέθηκαν επίσης σπόροι από περισσότερα από 60 διαφορετικά βότανα και χόρτα. Οι ερευνητές κατάφεραν να προσδιορίσουν ότι τα βότανα και τα μούρα στο στομάχι του δεν ήταν φρέσκα. Αυτό υποδηλώνει ότι ο άνδρας πέθανε κατά τη διάρκεια του χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης. Το στομάχι του έδειξε ίχνη δηλητηριωδών μυκήτων που ονομάζονται ερυσιβώδεις μύκητες.

Το πιο εντυπωσιακό ήταν η ιατροδικαστική ανάλυση, η οποία αποκάλυψε τα τραύματα στο σώμα. Ο λαιμός του άνδρα είχε κοπεί από την μία άκρη του αυτιού έως την άκρη του άλλου αυτιού. Η μελέτη αποκάλυψε ακόμη ότι ο άνδρας δεν είχε 4 οσφυϊκούς σπονδύλου. Στην αρχή, οι επιστήμονες νόμιζαν ότι τον ξυλοκόπησαν, καθώς τόσο το κρανίο όσο και δεξιά κνήμη του ήταν σπασμένα.

Ωστόσο, αυτοί οι τραυματισμοί αποδείχθηκε ότι συνέβησαν μετά το θάνατο του άνδρα Grauballe πιθανότατα από τον βάλτο ή από τους ντόπιους.

Ο λαιμός του άνδρα είχε κοπεί από την μία άκρη του αυτιού έως την άκρη του άλλου αυτιού Πηγή: Public domain

Οι θεωρίες για το μυστήριο του θανάτου

Υπάρχουν πολλές θεωρίες για τα αίτια θανάτου του ανθρώπου Grauballe. Δεν βρέθηκαν αντικείμενα ή ρούχα με τον άνδρα. Αν και θεωρείται πιθανό ότι φορούσε ρούχα κατά τη στιγμή του θανάτου και πιθανότατα αποσυντέθηκαν με την πάροδο του χρόνου. Δύο βασικές θεωρίες έχουν προκύψει για το τι κρύβεται πίσω από τον θάνατο του ανθρώπου Grauballe με βάση όσα γνωρίζουν οι επιστήμονες για την ζωή στη βόρεια Ευρώπη κατά τον 3ο αιώνα π.Χ.

Η πρώτη θεωρία υποστηρίζει ότι ο άνδρας ήταν εγκληματίας που πλήρωσε για τα εγκλήματά του με τη ζωή του. Σύμφωνα με τον σύγχρονο Ρωμαίο ιστορικό Τάκιτο, οι φυλές του βορρά ήταν πολύ αυστηρές και συνήθως σκότωσαν τους παραβάτες του νόμου. Τα λεία χέρια θα μπορούσαν να υποστηρίξουν αυτή τη θεωρία, αφού φαίνεται ότι ο άνδρας δεν είχε εργαστεί ποτέ.

Οι βόρειες φυλές συμμετείχαν σε συχνούς πολέμους μεταξύ τους. Αυτό δημιούργησε μία άλλη θεωρία που θέλει τον άνθρωπο Grauballe να ήταν αιχμάλωτος πολέμου. Σε αυτή την θεωρία, όμως, προκύπτει το ερώτημα γιατί η σορός του πετάχτηκε στον βάλτο και όχι μαζί με άλλους εγκληματίες ή αιχμαλώτους;

Εδώ έρχεται μία τρίτη θεωρία που έχει απάντηση σε αυτό. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι ο άνθρωπος Grauballe σκοτώθηκε ως μέρος μίας τελετουργικής θυσίας. Μήπως τα χέρια του ήταν λεία επειδή πάντα προοριζόταν για ιερούς σκοπούς; Ο Τάκιτος περιγράφει τις βαθιές σχέσεις που είχαν οι Βόρειοι Ευρωπαίοι με τη μητέρα Γη. «Την Άνοιξη (σ.σ. η μητέρα Γη) επισκέπτεται αυτές τις φυλές και κατά την αναχώρησή της μία γκάμα ανθρώπων θυσιάζονται», γράφει ο Ρωμαίος ιστορικός.

Στην αρχή, οι επιστήμονες νόμιζαν ότι τον ξυλοκόπησαν, καθώς τόσο το κρανίο όσο και δεξιά κνήμη του ήταν σπασμένα. Πηγή: Public domain

Η θεωρία ενός «ιερού» ανθρώπου που προοριζόταν για θυσία στη μητέρα Γη συνδυάζεται με μια άλλη θεωρία. Αυτό το σενάριο βασίζεται στους ερυσιβώδεις μύκητες που βρέθηκαν στο στομάχι του. Ο ερυσιβώδης μύκητας είναι πιο γνωστός ως ο μύκητας από τον οποίο δημιουργήθηκε το LSD. Είναι επίσης ο μύκητας που κατανάλωναν οι αρχαίοι Έλληνες στις τελετουργίες των Ελευσίνιων Μυστηρίων.

Ο μύκητας προκαλεί σπασμούς και παραισθήσεις στους ανθρώπους. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν μια αίσθηση καψίματος στο στόμα, τα χέρια και τα πόδια και έντονες κράμπες στο στομάχι.

Ο άνθρωπος Grauballe ίσως ήταν πολύ άρρωστος για να εργαστεί, αλλά δεν αποκλείεται να είχε χρησιμοποιηθεί από ένα ιερό τάγμα για να κάνει προβλέψεις παρόμοιες με το Μαντείο των Δελφών. Εάν πράγματι ήταν ένας ιερός άνθρωπος τότε θα τον είχαν εναποθέσει με ευλάβεια στην μητέρα Γη μέσα στον βάλτο.

Μία άλλη εκδοχή είναι ο άνδρας να κατανάλωνε τον μύκητα και η κατάσταση του να τον έκανε παρία του χωριού. Είναι πιθανόν να θεωρούσαν ότι κυριευόταν από κακό πνεύμα που έφερνε δυστυχία και κακοτυχία. Σε μια τέτοια περίπτωση, το θύμα θα έπρεπε να σκοτωθεί για να σωθεί το χωριό από την κακή επιρροή του. Γι’ αυτό θα μπορούσαν να τον είχαν πετάξει στον βάλτο για να τον κρατήσουν μακριά από το χωριό.

Δεν είναι πραγματικά ξεκάθαρο τι συνέβη με τον άνθρωπο Grauballe. Το μόνο βέβαιο σε αυτό το μυστήριο είναι ότι οι ερευνητές πιθανότατα δεν θα μάθουν ποτέ την αλήθεια πίσω από τον θάνατο του.