Το 1838, ο Άγγλος εφευρέτης, συγγραφέας και ουτοπιστής σοσιαλιστής, Samuel Rowbotham, ξεκίνησε να διαψεύσει αυτό που οι αρχαίοι Έλληνες και οι σύγχρονοι επιστήμονες είχαν από καιρό καθιερώσει, ότι δηλαδή η γη ήταν στρογγυλή.
Από τα νεανικά του ακόμα χρόνια, ο Rowbotham κατάλαβε ότι το ιδανικό μέρος για να δοκιμάσει την -ανόητη- θεωρία του ήταν στον ποταμό Old Bedford, ένα τεχνητό κανάλι που ανοίχτηκε στις αρχές του 17ου αιώνα για να εκτρέψει εν μέρει τα νερά του ποταμού Great Ouse στο Fens of Cambridgeshire. Το νερό στο κανάλι τρέχει ευθεία και ανεμπόδιστα για μια απόσταση περίπου έξι μιλίων, καθιστώντας το το ιδανικό μέρος για να μετρήσει κανείς άμεσα την καμπυλότητα της Γης.
"Το νερό είναι σχεδόν ακίνητο -συχνά εντελώς έτσι και σε όλο το μήκος του δεν υπάρχει διακοπή από εμπόδια ή πύλες νερού κανενός είδους- έτσι ώστε να είναι, από κάθε άποψη, καλά προσαρμοσμένο για να εξακριβωθεί εάν υπάρχει πραγματικά κάποια ή πόση κυρτότητα", έγραψε ο Rowbotham στο Zetetic Astronomy.
Ο Samuel Rowbotham - πηγή
Ο Rowbotham, για να πραγματοποιήσει το επονομαζόμενο "Bedford Level Experiment", μπήκε στο ποτάμι και χρησιμοποίησε ένα τηλεσκόπιο 8 ιντσών πάνω από το νερό για να παρακολουθήσει ένα σκάφος, με μια σημαία στον ιστό του, 3 πόδια πάνω από το νερό, να κωπηλατεί αργά μακριά του. Ανέφερε ότι το σκάφος παρέμενε συνεχώς στη θέα του καθ όλη τη διαδρομή των 6 μιλίων, ενώ, αν η επιφάνεια του νερού ήταν καμπυλωτή, θα έπρεπε να είχε εξαφανιστεί. Οπλισμένος με αυτά τα πειραματικά στοιχεία και έναν μακρύ κατάλογο γραφών, ο Rowbotham προσπάθησε να επιβάλει στην κοινότητα του Cambridgeshire το δόγμα ότι η γη είναι επίπεδη. Το 1849, δημοσίευσε τις παρατηρήσεις του σε ένα φυλλάδιο με τίτλο "Zetetic Astronomy", γράφοντας με το ψευδώνυμο "Parallax". Υποστήριξε ότι η γη ήταν επίπεδη με βάση τέτοιες καθημερινές παρατηρήσεις, όπως ότι η γη δεν φαίνεται κυρτή όταν την δει κάποιος από ένα αερόστατο, και ότι οι φάροι φαίνονται σε αποστάσεις που είναι αδύνατες για μια σφαιρική επιφάνεια.
Αργότερα, επέκτεινε αυτές τις ιδέες του στο βιβλίο "Earth Not a Globe", προτείνοντας ότι η Γη είναι ένας επίπεδος δίσκος με κέντρο τον Βόρειο Πόλο και οριοθετημένος κατά μήκος της νότιας άκρης του από έναν τοίχο πάγου, την Ανταρκτική. Υποστήριξε περαιτέρω ότι ο Ήλιος και η Σελήνη ήταν μόλις 3.000 μίλια πάνω από τη Γη και ότι ο "κόσμος" ήταν 3.100 μίλια πάνω από τη Γη.
Σχέδιο από το φυλλάδιο του Rowbotham του 1849 "Zetetic Astronomy"
Οι ισχυρισμοί του Rowbotham τράβηξαν μικρή προσοχή έως ότου, το 1870, ένας υποστηρικτής ονόματι John Hampden πρόσφερε ένα στοίχημα 500 λιρών με το οποίο θα μπορούσε να δείξει ότι η Γη ήταν επίπεδη, επαναλαμβάνοντας το πείραμα του Rowbotham. Ο φυσιοδίφης και τοπογράφος Alfred Russel Wallace σκέφτηκε ότι α έβγαζε εύκολα χρήματα και δέχτηκε το στοίχημα. Ο Wallace γνώριζε ότι οι κλίσεις πυκνότητας στον αέρα ακριβώς πάνω από το νερό μπορεί να προκαλέσουν το φως να καμφθεί προς τα κάτω, προς το έδαφος, επιτρέποντας σε έναν παρατηρητή να δει αντικείμενα πέρα από τον ορίζοντα. Για να δείξει την καμπυλότητα της Γης, ο Wallace τοποθέτησε μια σειρά από δίσκους σε πόλους κατά μήκος του νερού. Αν κανείς κοιτούσε από το ένα άκρο, οι δίσκοι προς τη μέση του καναλιού φαίνονταν ελαφρώς ψηλότερα από τους υπόλοιπους δίσκους, ενώ ο δίσκος στο άλλο άκρο φαινόταν ελαφρώς χαμηλότερα.
Παρά τα διαθέσιμα στοιχεία, ο Hampden αρνήθηκε κατηγορηματικά να αναγνωρίσει τη επίδειξη. Ωστόσο, ο συντάκτης του αθλητικού περιοδικού The Field και σε ρόλο διαιτητή, John Henry Walsh, έδωσε εντολή στον Hampden να πληρώσει το στοίχημα. Παρά το γεγονός ότι συμμορφώθηκε, ο Hampden δεσμεύτηκε να καταστρέψει τον Wallace και ξεκίνησε μια ανελέητη εκστρατεία παρενόχλησης, απειλών και συκοφαντίας που κράτησαν δύο δεκαετίες. Στην αρχή, ο Hampden τον πήγε στο δικαστήριο και ισχυρίστηκε ότι δύο άτομα δεν είχαν τα προσόντα να διευθετήσουν εάν ο κόσμος ήταν στρογγυλός ή επίπεδος. Ακολούθως, άρχισε να δημοσιεύει προσβλητικές επιστολές κατηγορώντας τον Wallace για απάτη. Στο τέλος, άρχισε να του στέλνει και απειλές θανάτου. Το μαρτύριο σταμάτησε μόνο με τον θάνατο του Hampden.
Παρά τα διαθέσιμα στοιχεία, ο Hampden αρνήθηκε κατηγορηματικά να αναγνωρίσει τη επίδειξη. Ωστόσο, ο συντάκτης του αθλητικού περιοδικού The Field και σε ρόλο διαιτητή, John Henry Walsh, έδωσε εντολή στον Hampden να πληρώσει το στοίχημα. Παρά το γεγονός ότι συμμορφώθηκε, ο Hampden δεσμεύτηκε να καταστρέψει τον Wallace και ξεκίνησε μια ανελέητη εκστρατεία παρενόχλησης, απειλών και συκοφαντίας που κράτησαν δύο δεκαετίες. Στην αρχή, ο Hampden τον πήγε στο δικαστήριο και ισχυρίστηκε ότι δύο άτομα δεν είχαν τα προσόντα να διευθετήσουν εάν ο κόσμος ήταν στρογγυλός ή επίπεδος. Ακολούθως, άρχισε να δημοσιεύει προσβλητικές επιστολές κατηγορώντας τον Wallace για απάτη. Στο τέλος, άρχισε να του στέλνει και απειλές θανάτου. Το μαρτύριο σταμάτησε μόνο με τον θάνατο του Hampden.
Εν τω μεταξύ, ο Rowbotham συνέχισε να προωθεί τις ιδέες του. Οι διαλέξεις του ανησύχησαν τους ανθρώπους της επιστήμης και οι πολίτες απηύθυναν επιστολές στον Βασιλικό Αστρονόμο της Μεγάλης Βρετανίας ζητώντας αντικρούσεις για τους ισχυρισμούς του.
Χάρτης της επίπεδης γης του Rowbotham
Ο Rowbotham πέθανε το 1884, αλλά οι μεταδοτικές αντιλήψεις του συνέχισαν να θεριεύουν. Στις ΗΠΑ, οι ιδέες του υιοθετήθηκαν από τη Χριστιανική Καθολική Αποστολική Εκκλησία και προωθήθηκαν ευρέως μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού της εκκλησίας. Το έργο του στις ΗΠΑ συνέχισε ο William Carpenter, τυπογράφος με καταγωγή από το Γκρίνουιτς, ο οποίος δημοσίευσε το "Theoretical Astronomy Examined and Exposure-Proving the Earth not a Globe" (Θεωρητική Εξέταση και Έκθεση της Αστρονομίας-Αποδεικνύοντας ότι η Γη δεν είναι σφαίρα) σε οκτώ μέρη από το 1864 με τον τίτλο "Common Sense" (Κοινή Λογική). Αργότερα μετανάστευσε στη Βαλτιμόρη, όπου, το 1885, δημοσίευσε το "One Hundred Proofs the Earth is Not a Globe" (Εκατό αποδείξεις ότι η γη δεν είναι σφαίρα), όπου έγραψε παράλογα πράγματα όπως, "Υπάρχουν ποτάμια που ρέουν για εκατοντάδες μίλια προς το επίπεδο της θάλασσας χωρίς να χαμηλώνουν σε ύψος πάνω από λίγα πόδια -κυρίως, ο Νείλος, ο οποίος, σε χίλια μίλια, κατεβαίνει μόνο ένα πόδι".
Το 1893, η Αγγλίδα συγγραφέας φυλλαδίων και κοινωνική ακτιβίστρια, Lady Elizabeth Blount, ίδρυσε την Universal Zetetic Society, στόχος της οποίας ήταν "η διάδοση της γνώσης που σχετίζεται με τη Φυσική Κοσμογονία σε επιβεβαίωση των Αγίων Γραφών, με βάση την πρακτική επιστημονική έρευνα". Υποστήριξε ότι η Βίβλος ήταν η αδιαμφισβήτητη αυθεντία στον φυσικό κόσμο και υποστήριξε ότι δεν μπορεί κανείς να είναι χριστιανός και να πιστεύει ότι η Γη είναι σφαίρα.
Το 1904, η Lady Blount επανέλαβε το περίφημο πείραμα του Rowbotham με παρόμοια αποτελέσματα. Προσέλαβε έναν φωτογράφο με κάμερα με τηλεφακό για να τραβήξει μια φωτογραφία από τον Welney ενός μεγάλου λευκού σεντονιού, το οποίο τοποθέτησε κοντά στην επιφάνεια του ποταμού, στην αρχική θέση του Rowbotham, 6 μίλια μακριά. Ο φωτογράφος, ο οποίος τοποθέτησε την κάμερά του 2 πόδια πάνω από το νερό στο Welney, εξεπλάγη που μπόρεσε να τραβήξει την φωτογραφία του "στόχου", ο οποίος πίστευε ότι θα έπρεπε να ήταν αόρατος σε αυτόν, δεδομένου του χαμηλού σημείου τοποθέτησης της κάμερας. Όπως και με τον Rowbotham, η Lady Blount απέτυχε να λάβει υπόψη τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής διάθλασης, αλλά ο φωτογράφος παρατήρησε έναν αντικατοπτρισμό τον οποίο περιέγραψε ως "έναν υδατικό αστραφτερό ατμό [που φαίνεται] να επιπλέει άνισα στην επιφάνεια του καναλιού".
Το 1904, η Lady Blount επανέλαβε το περίφημο πείραμα του Rowbotham με παρόμοια αποτελέσματα. Προσέλαβε έναν φωτογράφο με κάμερα με τηλεφακό για να τραβήξει μια φωτογραφία από τον Welney ενός μεγάλου λευκού σεντονιού, το οποίο τοποθέτησε κοντά στην επιφάνεια του ποταμού, στην αρχική θέση του Rowbotham, 6 μίλια μακριά. Ο φωτογράφος, ο οποίος τοποθέτησε την κάμερά του 2 πόδια πάνω από το νερό στο Welney, εξεπλάγη που μπόρεσε να τραβήξει την φωτογραφία του "στόχου", ο οποίος πίστευε ότι θα έπρεπε να ήταν αόρατος σε αυτόν, δεδομένου του χαμηλού σημείου τοποθέτησης της κάμερας. Όπως και με τον Rowbotham, η Lady Blount απέτυχε να λάβει υπόψη τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής διάθλασης, αλλά ο φωτογράφος παρατήρησε έναν αντικατοπτρισμό τον οποίο περιέγραψε ως "έναν υδατικό αστραφτερό ατμό [που φαίνεται] να επιπλέει άνισα στην επιφάνεια του καναλιού".
Το 1956, ο Samuel Shenton ίδρυσε την σημερινή Flat Earth Society (Εταιρεία Επίπεδης Γης), ή International Flat Earth Research Society όπως ήταν αρχικά γνωστή. Ο Άγγλος συνωμοσιολόγος έδινε ακούραστες διαλέξεις σχετικά με αυτή τη θεωρία σε συλλόγους νέων και πολιτικές και φοιτητικές ομάδες, ενώ εμφανίστηκε και στην τηλεόραση και στις εφημερίδες όπου προωθούσε τις απόψεις του. Όταν το 1957 οι Σοβιετικοί εκτόξευσαν το Sputnik, ισχυρίστηκε ότι οι δορυφόροι απλώς έκαναν κύκλους πάνω από έναν επίπεδο δίσκο, "Η πλεύση γύρω από τη Νήσο Ουάιτ (σ.σ. κομητεία και το μεγαλύτερο νησί της Αγγλίας που βρίσκεται στη Μάγχη και το 12ο μεγαλύτερο του Ηνωμένου Βασιλείου) θα αποδείκνυε ότι είναι σφαιρικό;", αξίωσε.
Ο Shenton πέθανε το 1971, αλλά η κοινωνία που ίδρυσε συνέχισε να ακμάζει, φτάνοντας τα 3.500 μέλη τρεις δεκαετίες αργότερα. Η γέννηση του Διαδικτύου και ο πολλαπλασιασμός των blog και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν διατηρήσει αυτή την ιδέα. Σήμερα, πιθανώς, ο αριθμός των φανατικών της θεωρίας της Επίπεδης Γης (flat-earther) είναι εκατομμύρια...
Ο Shenton πέθανε το 1971, αλλά η κοινωνία που ίδρυσε συνέχισε να ακμάζει, φτάνοντας τα 3.500 μέλη τρεις δεκαετίες αργότερα. Η γέννηση του Διαδικτύου και ο πολλαπλασιασμός των blog και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν διατηρήσει αυτή την ιδέα. Σήμερα, πιθανώς, ο αριθμός των φανατικών της θεωρίας της Επίπεδης Γης (flat-earther) είναι εκατομμύρια...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου