Το μυστήριο με την πλατεία 4.700 ετών που κατασκευάστηκε με τεράστιες πέτρες στα 3.000 μέτρα – Ο τελετουργικός χώρος με τα ανείπωτα μυστικά

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια προϊστορική πλατεία σε υψόμετρο 3.000 μέτρων που έχτισαν νομάδες πριν από περίπου 5.000 χρόνια και το περίεργο είναι ότι είναι φτιαγμένη από τεράστιες πέτρες (μονόλιθους) γεγονός που γεννά πολλά μυστήρια.

Η πλατεία, βρέθηκε ψηλά στις Άνδεις, και είναι γνωστή ως πέτρινη πλατεία Callacpuma. Χτίστηκε πριν από περίπου 5.000 χρόνια από αρχαίες νομαδικές ομάδες. Σε υψόμετρο που ξεπερνά τα τρία χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, το σημαντικό αυτό εύρημα είναι μια μοναδική δομή ενός πέτρινου κύκλου, όπου γίνονταν προσφορές σε ξεχασμένους θεούς επί πολλές χιλιετίες.

Η κατασκευή διαθέτει μεγάλες μεγαλιθικές πέτρες τοποθετημένες σε δύο ομόκεντρους κύκλους, ο καθένας με διάμετρο 18 μέτρα δημιουργώντας έναν τελετουργικό χώρο γεμάτο με ανείπωτα μυστικά από την εποχή που οι κυνηγοί-συλλέκτες στο σημερινό Περού άρχισαν να σχηματίζουν πιο σύνθετες κοινωνίες.

Τα μηνύματα από την πλατεία

Ο αρχαιολογικός χώρος Callacpuma, που βρίσκεται στη λεκάνη του ποταμού Cajamarca στο βόρειο Περού και είναι διάσημος ως η τοποθεσία όπου ο Ισπανός κατακτητής Φρανθίσκο Πιθάρρο αιχμαλώτισε τον Ίνκα Αταχούλπα, είναι αναγνωρισμένος αρχαιολογικός χώρος εδώ και 60 χρόνια και είναι αξιοσημείωτος για τις πάνω από εκατό σπηλαιογραφίες που απεικονίζουν μια σειρά θεμάτων. Από  γεωμετρικά μοτίβα μέχρι φυσικές σκηνές.

Ο χώρος, ο οποίος περικλείεται εν μέρει από έναν δρόμο των Ίνκας, εκτείνεται σε 250 εκτάρια και περιλαμβάνει γεωργικές πεζούλες, οικιακά κτίρια που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους και ένα πολύπλοκο σύστημα σπηλαίων.

Δύο από τις εισόδους του συστήματος σπηλαίων στο Callacpuma, το οποίο φιλοξενεί πολλά δείγματα βραχογραφίας. Ενσωματωμένη φωτογραφία: Βραχογραφίες που βρέθηκαν στην περιοχή. (Φωτό:Jycamposh/CC BY-SA 4.0, Inset; Visita Cajamarca)

Ο πέτρινος κύκλος στην πλατεία

Η συστηματική μελέτη του χώρου ξεκίνησε το 2015, οδηγώντας στην τεκμηρίωση της κυκλικής πλατείας, η οποία πρόσφατα χρονολογήθηκε ότι είναι ηλικίας 4.700 ετών.  Η χρονολόγηση έγινε  μέσω ανάλυσης άνθρακα. Αυτό τοποθετεί την πλατεία ως μία από τις παλαιότερες γνωστές μεγαλιθικές κατασκευές στην περιοχή, προγενέστερη παρόμοιων κατασκευών όπως το Stonehenge κατά σχεδόν δύο χιλιετίες.

Ο Jason L. Toohey, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Wyoming και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances, υποστηρίζει ότι η πλατεία αποτελεί μία από τις πρώτες μνημειακές κατασκευές βόρεια των Άνδεων.

Η πλατεία, βασικό χαρακτηριστικό της ύστερης προκεραμικής περιόδου, απεικονίζει μια κρίσιμη μεταβατική περίοδο στη Νότια Αμερική, όταν οι παράκτιες αλιευτικές κοινότητες άρχισαν να συναλλάσσονται με τις αναδυόμενες γεωργικές κοινωνίες στα βουνά. Αποτελεί παράδειγμα μνημειακής αρχιτεκτονικής που κατασκευάστηκε πριν από την πλήρη υιοθέτηση της γεωργίας και των μόνιμων οικισμών.

Το μυστικό με τις δύο εισόδους στην πλατεία

Οι ανασκαφές αποκάλυψαν δύο εισόδους στην πλατεία, με τη μία είσοδο να καλύπτεται εν μέρει από ένα μεγάλο πέτρινο όγκο από τον δεύτερο κύκλο, γεγονός που υποδηλώνει ελεγχόμενη πρόσβαση στο εσωτερικό. Πριν από την ανέγερση των τοίχων, οι οικοδόμοι είχαν προετοιμάσει το έδαφος με ένα μείγμα πηλού, χώματος, χαλικιού και ξυλάνθρακα, με τα χρονολογημένα δείγματα να προέρχονται από υπολείμματα απανθρακωμένου ξύλου από αυτό το στρώμα θεμελίωσης, όπως αναφέρει η μελέτη.

Ανασκαφή του πέτρινου κύκλου στο Callacpuma. (Φωτό: Jason Toohey/Science Advances)

Ο χώρος εγείρει ερωτήματα σχετικά με τα κίνητρα που οδήγησαν στην αφιέρωση σημαντικών πόρων για την δημιουργία τέτοιων κατασκευών, τη λειτουργία τους και τις τελετουργίες που μπορεί να λάμβαναν χώρα εκεί. Πρόσθετα ευρήματα στο χώρο περιλαμβάνουν θραύσματα κεραμικών κυπέλλων και μπολ, κρυστάλλους χαλαζία και ένα ακατέργαστο πετράδι από lapis lazuli (σ.σ. λάπις λάζουλι, κρύσταλλος που στην περσική διάλεκτο σημαίνει μπλε λίθος) υποδεικνύοντας τη συνεχή χρήση και σημασία του χώρου ακόμη και μετά την εκμάθηση της κεραμικής από τους τοπικούς πληθυσμούς.

Μία από τις εισόδους της πλατείας. πηγή: Jason Toohey/Science Advances

Όταν η πλατεία σφραγίστηκε

Πρόσφατα ευρήματα, κατασκευασμένα από μαλακό, καολινικό άργιλο και χρονολογούμενα στην περίοδο Layzón (500-200 π.Χ.), υποδηλώνουν περιοδικές επισκέψεις στον πέτρινο κύκλο μέχρι που αυτός σφραγίστηκε τελετουργικά για άγνωστους λόγους κατά την ίδια περίοδο. Η κατασκευή τέτοιων τελετουργικών χώρων από ημινομαδικούς λαούς αντικατοπτρίζει μια αλλαγή στα συστήματα πεποιθήσεων, δίνοντας έμφαση στις συλλογικές δράσεις και την περιφερειακή συνεργασία.

Η ερευνητική ομάδα, στην οποία συμμετέχουν οι Melissa S. Murphy και Sarah G. Stagg από το Πανεπιστήμιο του Wyoming, η Patricia Chirinos Ogata από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και ο Alex García-Putnam από το Πανεπιστήμιο του New Hampshire, με επικεφαλής τον Toohey, σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει ραντάρ διείσδυσης στο έδαφος και υπέρυθρες εικόνες που έχουν ληφθεί από drone για να αποκαλύψει περισσότερα για τα πολλά μυστήρια της πλατείας Callacpuma.